A ndiheni shpesh të mbingarkuar nga emocionet e të tjerëve? A ju ndryshojnë papritur emocionet e tyre pa ndonjë arsye të qartë? Nëse po, atëherë ka shumë të ngjarë që ju të jeni empatik, një person që është jashtëzakonisht i ndjeshëm ndaj energjive dhe emocioneve të të tjerëve. Dhe kjo është arsyeja pse ju duhet të dini për shkaktarët për empatitë.
Sot le të përqendrohemi në të kuptuarit e nxitësve emocionalë për empatitë, se si nxitësit e ankthit të empatisë mund të ndikojnë në mirëqenien tuaj dhe çfarë mund të bëni për t’i lundruar këta nxitës në jetën tuaj të përditshme.
Kush është empatik?
Empatik është dikush që ka nivele të larta ndjeshmërie dhe është i përshtatur me energjitë dhe emocionet e të tjerëve. Empatët shpesh kuptojnë dhe përjetojnë intensivisht ndjenjat e të tjerëve sikur të ishin të tyret. Dhe kjo ndonjëherë mund të ndikojë në shëndetin e tyre mendor dhe emocional. Ndërsa të qenit një empati mund të ndihet si një sfidë, mund të jetë gjithashtu një bekim pasi ju lejon të keni akses në ndjeshmëri, dhembshuri dhe lidhje më të thella. Megjithatë, kjo mund të jetë gjithashtu shumë dërrmuese, stresuese dhe sforcuese emocionale. Empatitë janë shpesh shumë të ndjeshme dhe kanë një aftësi të natyrshme për të kapur dhe thithur disponimin, emocionet dhe energjitë e njerëzve, vendeve dhe mjediseve, në një shkallë intensive.
Empatia është një tipar i rëndësishëm dhe empatitë shpesh tërhiqen drejt punëve dhe profesioneve të kujdestarëve ku vlerësohet aftësia e tyre për të qenë të kuptueshëm, empatik dhe të dhembshur.
Cilat janë nxitësit emocionalë?
Shkaktarët emocionalë i referohen stimujve ose situatave të jashtme që rezultojnë në reagime të forta emocionale te njerëzit, shpesh për shkak të përvojave dhe traumave të së kaluarës. Ato mund të lidhen me kujtime, raste ose modele të caktuara në jetën e dikujt dhe të prodhojnë emocione të forta si frika, trishtimi, zemërimi ose ankthi. Shkaktarët emocionalë ndryshojnë në thelb midis njerëzve dhe mund të bazohen në përvojat personale, marrëdhëniet dhe inputet shqisore. Njohja dhe kuptimi i nxitësve emocionalë të dikujt është thelbësor për vetë-rregullimin emocional dhe rritjen personale, sepse kjo na ndihmon të lundrojmë dhe menaxhojmë më mirë reagimet tona emocionale.
Identifikimi i nxitësve kryesorë për empatitë
Shkaktarët për empatitë janë stimuj të brendshëm ose të jashtëm që çojnë në emocione të forta, të cilat shkaktojnë përvoja dërrmuese, ankthioze ose rraskapitëse. Këta shkaktarë mund të jenë delikate ose të hapura dhe ndryshojnë nga një person në tjetrin. Është thelbësore që empatët të dinë shkaktarët e përbashkët që i prekin ata në mënyrë që të menaxhojnë dhe ruajnë stabilitetin emocional. Këtu janë disa nga nxitësit më të zakonshëm për empatitë:
1.Shkaqet e jashtme për empatitë – Pyesni veten se cilët janë disa faktorë të jashtëm që mund të shkaktojnë një empati? Shkaktarët e jashtëm përfshijnë kryesisht faktorët e mëposhtëm.
A.Empatët e Energjisë Negative kanë një ndjeshmëri natyrore ndaj energjisë dhe energjia negative është zakonisht më e fortë për ta. Kur ata janë në mjedise negative ose rreth njerëzve negativë apo edhe kur vizitojnë vende ku ka pasur një histori tensioni, empatët mund të kenë reagime të forta emocionale. Në këto situata, ata mund të kenë ndryshime të papritura të humorit ose të kenë një ndjenjë kullimi. Për t’u marrë me nxitës të tillë, një empat mund të përfshijë teknika pastrimi dhe mbrojtjeje, të tilla si njollosja duke përdorur barishte si sherebela, ushtrime vizualizimi dhe madje edhe kristale mbrojtëse si turmalina e zezë ose obsidiani.
B.Shfaqja e emocioneve intensive – Duke qenë një empati, ju shpesh ndikoheni thellësisht dhe intensivisht nga emocionet e shfaqura nga të tjerët. Ata mund të ndikohen negativisht nga grindjet, konfrontimet dhe debatet, pavarësisht nëse janë të përfshirë drejtpërdrejt në të ose thjesht janë dëshmitarë të saj. Ata gjithashtu mund të thithin dhe pasqyrojnë emocionet nëse shikojnë skena emocionale në TV ose në filma. Rrjedhimisht, ata mund të ndihen jashtëzakonisht të shqetësuar, të trishtuar apo edhe të çmendur. Empatët mund ta menaxhojnë këtë duke praktikuar teknika të shkëputjes emocionale, të tilla si ushtrime në tokë ose duke e vizualizuar veten brenda një flluske imagjinare që i mbron dhe i mbron ata nga emocionet e njerëzve të tjerë.
C.Kritika dhe gjykimi – Empatët shmangin konfliktet sepse duan t’i bëjnë të gjithë të lumtur dhe të kënaqin të tjerët. Prandaj, nëse dikush nuk i miraton ato, ata lehtë mund të thyhen emocionalisht dhe të shkatërrohen. Kjo rezulton në brendësimin e kritikës që çon në vetë-dyshim, ndjenja të papërshtatshmërisë dhe turp. Edhe kur një kritikë e tillë nuk u drejtohet atyre në mënyrë specifike, empatët priren ta marrin atë personalisht. Për t’u marrë me këtë shkaktar, empatët mund të mësojnë se si të përmirësojnë vetëvlerësimin dhe dhembshurinë për veten. Pohimet pozitive, dashuria për veten, vetë-pranimi dhe kërkimi i reagimeve konstruktive nga njerëzit të cilëve u besojnë mund t’i ndihmojnë ata të zhvillojnë rezistencë ndaj kritikës së jashtme.
D.Padrejtësia dhe Vuajtja – Empatët ndihen fort për të ndihmuar të tjerët, për të lehtësuar vuajtjet e tyre dhe për të promovuar barazinë. Empatitë preken kryesisht nga dëshmimi ose dëgjimi i incidenteve të krimit, padrejtësisë, padrejtësisë, mizorisë ose dhimbjes që u është shkaktuar njerëzve të tjerë. Ngjarje të tilla mund të çojnë në emocione të forta si trishtim, zemërim ose mungesë shprese. Empatët preferojnë të përdorin natyrën e tyre të dhembshur dhe ndjeshmërinë dhe t’i kthejnë ato në veprime pozitive për t’u marrë me këtë shkas. Ata mund të angazhohen në punë vullnetare ose në kauza mbështetëse në të cilat ata besojnë. Sa herë që një empati përfshihet në mënyrë aktive për të sjellë ndryshim, ata priren të ndihen më të fuqishëm se më parë, duke lehtësuar dhimbjen që lidhet me shikimin e të tjerëve që vuajnë.
2.Shkaqet e brendshme për empatitë
Ashtu si nxitësit e jashtëm për empatitë, ka disa shkaktarë të brendshëm për të cilët duhet të jemi të vetëdijshëm, si:
A.Vetëkritika – Shpesh, një empati ka nivele të larta të vetëdijes që mund të rezultojë në vetvete – kritika herë pas here. Një empati vendos standarde të larta për veten e tyre, duke dashur gjithmonë të jetë perfekt dhe duke vënë në dyshim gjërat që bëjnë. Si rezultat i një mentaliteti të tillë, një empati përjeton ankth, ndjenja dërrmuese dhe dyshim për veten. Dhembshuria për veten dhe kujdesi për veten mund t’i fuqizojnë empatët për të trajtuar shkaktarë të tillë. Ata mund të ndryshojnë të menduarit e tyre duke qenë të vetëdijshëm dhe duke shmangur vetë-bisedimet negative dhe duke u fokusuar në pikat e tyre të forta dhe tiparet pozitive. Është thelbësore që të praktikoni vetë-pranimin duke u angazhuar në aktivitete të tilla si ditari ose duke folur me një terapist.
B.Empati dërrmuese – Empatët janë individë shumë të ndjeshëm, të cilët janë të aftë të përjetojnë dhe thithin emocionet e njerëzve të tjerë. Ndërsa kjo ndjeshmëri u mundëson atyre të krijojnë lidhje të thella me të tjerët, ajo gjithashtu mund të rezultojë në mbingarkesë emocionale. Kështu, empatët mund ta kenë të vështirë të bëjnë dallimin midis ndjenjave të tyre dhe atyre të të tjerëve që thithin. Dhe kjo mund të rezultojë në hutim, dyshim dhe humbje të kufijve personalë. Për të përballuar këtë shkaktar, empatët mund të zhvillojnë vetëdijen emocionale përmes introspeksionit dhe vëmendjes. Vetëdija do t’u mundësojë atyre të identifikojnë çdo ndikim të jashtëm dhe të dallojnë lehtësisht emocionet e tyre. Rivendosja e ndjenjës së vetvetes kërkon kohë të përkushtuar për kujdesin dhe reflektimin ndaj vetes. Të ngjashme: Si të identifikoni nxitësit tuaj emocionalë (Para se të jetë tepër vonë)
C.Trauma e pazgjidhur – Shkaqet që lidhen me traumën e pazgjidhur mund të ndikojnë te empatitë më shumë se çdo gjë tjetër. Përvoja të tilla traumatike të së shkuarës priren të dalin në sipërfaqe kur një empati has në situata që i kujtojnë atyre se çfarë kanë pësuar më parë. Empatia mund të pushtohet nga një nxitim i emocioneve të forta për shkak të këtyre shkaktarëve, duke rezultuar në një paaftësi për të ruajtur stabilitetin emocional. Për t’u marrë me këtë shkaktar, empatët duhet të kërkojnë ndihmë profesionale përmes terapisë ose këshillimit. Nëpërmjet terapistëve të trajnuar, ju mund të merrni udhëzime se si ata mund të përpunojnë dhe shërojnë nga traumat e mëparshme. Për më tepër, empatët mund të zgjidhin traumën e tyre dhe të minimizojnë ndikimin e nxitësve përmes praktikave të informuara për traumën si EMDR ose terapia somatike.
Strategjitë efektive të përballimit për empatitë
Ndërsa mund të ketë shumë nxitës të brendshëm dhe të jashtëm për empatitë, një empati mund të ndërmarrë disa hapa parandalues për të shmangur nxitës të tillë dhe për të mbrojtur emocionet, energjitë dhe mirëqenien e tyre mendore. Këtu janë disa strategji të dobishme përballuese:
1.Kujdesi për veten – Bërja e kujdesit për veten prioritet është e rëndësishme për empatitë për të ruajtur mirëqenien emocionale. Disa mënyra për të rigjallëruar dhe rinovuar veten si empati janë duke – Kalimi i kohës në natyrë Praktikimi i meditimit dhe ushtrimeve të ndërgjegjësimit Ndjekja e aktiviteteve artistike Angazhimi në hobi që përmbushin Këto mund t’i ndihmojnë empatët të rivendosin energjitë e tyre dhe të mbrohen nga shkaktarët.
2.Vendosja e kufijve – Është e nevojshme që empatët të kenë kufij të shëndetshëm si masë për ruajtjen dhe mbrojtjen e mirëqenies së tyre emocionale. Empatët duhet të mësojnë të refuzojnë dhe të thonë “jo” kur është e nevojshme, të kufizojnë kontaktin me njerëz toksikë dhe të kenë një hapësirë të sigurt ku mund të ndjehen të ushqyer dhe të dashur. Empatët duhet të vendosin qartë dhe fuqishëm kufijtë e tyre për të siguruar që nevojat e tyre të plotësohen dhe energjitë e tyre të mbrohen.
3.Vetëdija emocionale – Kuptimi i thellë i emocioneve të dikujt është një detyrë thelbësore për empatitë. Ndërgjegjësimi emocional midis empatëve mund të ndërtohet duke u angazhuar në vetë-reflektim, vetëdije, praktika të ndërgjegjes dhe introspeksion. I lejon ata të bëjnë dallimin midis asaj që ndjejnë dhe asaj që kanë marrë nga të tjerët. Shkrimi në revista dhe lidhja e rregullt me veten ndihmon në identifikimin dhe trajtimin e shkaktarëve.
4.Mbrojtja e Energjisë – Empatët duhet të mbrohen nga njerëzit toksikë dhe energjitë negative. Vizualizimi i një flluske mbrojtëse drite rreth tyre ose imagjinimi i një mburoje energjie mund të ndihmojë në shmangien e energjive dhe ndikimeve të jashtme. Për më tepër, teknikat e tokëzimit mund t’i ndihmojnë ata të qëndrojnë të lidhur dhe të rrënjosur në mënyrë që të mos ketë emocione të forta ose prishje emocionale.
5.Kërkoni mbështetje – Lidhja me individë të tjerë me të njëjtat përvoja mund të jetë shumë e dobishme për empatitë. Kjo është arsyeja pse ata duhet të kërkojnë mbështetje nga miqtë e besuar, anëtarët e familjes apo edhe grupet mbështetëse. Ju mund të merrni vërtetim dhe udhëzime duke ndarë përvojat me empatitë e tjerë dhe njerëzit që vlerësojnë ndjeshmërinë tuaj. Ju gjithashtu mund të gjeni një vend të sigurt në komunitete dhe forume të ndryshme në internet ku diskutohen strategji të ndryshme përballimi midis individëve empatikë. Kjo gjithashtu mund t’ju ndihmojë të kuptoni se nuk jeni vetëm ndërsa ndërveproni me njerëz të tjerë me të njëjtin mendim me çështje dhe përvoja të ngjashme.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
