Nga Orjona Tresa
Kjo shprehje, në zhargon ka një konotacion negativ. Kur i drejtohemi dikujt që nuk pajtohet me mendimet tona, me qëllim për ta fyer, i bëjmë pyetjen lënduese “A i ke pirë ilaçet”, për t’i dhënë të kuptojë se nuk është mirë nga mendtë e kokës. Përderisa nuk na pëlqen se çfarë na thotë. Dhe kjo bëhet tejet fyese, para këtij përcaktimi të shëmtuar të përdorur, që fatkeqësisht prek njerëz të cilët nuk e kanë në dorë të kenë një shëndet të mirë mendor. Në një forum të huaj, has këtë shpjegim nga një autor i nderuar, i cili kësaj pyetjeje lënduese i jep këtë sqarim dhe na ndihmon se si të mbrohemi nga ‘sulme’ të tilla.
Thomas Garrod, M.Ed. studiuar për Prindërimin në The School of Life thotë: Ne të gjithë luftojmë me komunikimin. Fatkeqësisht, asnjëri prej nesh nuk është mësuar se si të komunikojë në mënyrë efektive. Po, ne mund të flasim, por komunikimi kërkon më shumë se të folurit. Kërkon më shumë se të dëgjosh fjalë gjithashtu.
Komunikimi efektiv është një pjesë e rëndësishme e inteligjencës emocionale (EQ), dhe EQ është një parashikues më i mirë i suksesit të jetës sesa notat ose IQ (niveli i inteligjencës). Nëse mund të mësoni komunikim më të mirë – do të jeni më të pajisur për t’iu përgjigjur në mënyrë konstruktive situatës suaj. Nëse mund të komunikoni në mënyrë efektive, mund të kuptoheni. Nëse keni aftësi për të kuptuar, mund ta bëni jetën shumë më të lehtë për të gjitha palët.
Komunikimi efektiv nuk është i lehtë, kërkon praktikë dhe shumë durim.
Kur komunikimi nuk funksionon, zakonisht të dyja palët flasin, por asnjëra nuk dëgjon. Filloni duke bërë pyetje. Të gjithë ne duhet të dëgjohemi dhe të dimë se jemi të dëgjuar. Praktikoni të reflektoni atë që dëgjoni për t’u siguruar që keni dëgjuar saktë dhe t’i bëni të ditur tjetrit që dëgjoni – ashtu siç e kishin menduar. Aty ku nuk keni dëgjuar saktë, riformuloni mirëkuptimin tuaj derisa pala tjetër të jetë dakord. Nëse të dyja palët mund ta bëjnë këtë, kjo do të zgjidhë shumë nga problemet e komunikimit.
Kur flisni, tregoni më shumë për atë që ndiheni, sesa për atë që mendoni. Flisni për ndjenjat tuaja dhe shpjegoni se çfarë ju shtyn t’i keni ato. Kjo mund të ketë një efekt të fuqishëm. Kini kujdes që të shmangni reagimin ndaj komenteve që shtypin butonat.
Mënyra më e mirë për t’u marrë me sjelljen e pakëndshme është të zbatoni strategjinë e vetëbesimit. Kur sjellja e tjetrit shkakton dhimbje, përdorni modelin e vetëbesimit për t’iu përgjigjur. Të jesh i sigurt thjesht do të thotë të mbrosh hapësirën tënde pa ofenduar hapësirën e tyre.
Hapësira personale është trupi juaj, pasuria juaj, personi juaj dhe çdo koncept që ju e keni të shtrenjtë. Nëse tjetri ju gjykon ashpër, veçanërisht pa njohuri të plotë, do të përgjigjeni me ndjenja. Gjykimi i padrejtë është një shkelje e hapësirës suaj personale. Shkelja e hapësirës personale mund të jetë një sulm fizik.
Mund të themi se çdo sjellje e një tjetri që shkakton dhimbje, emocionale apo fizike, është shkelje e hapësirës suaj personale. Ju duhet të mbroni hapësirën tuaj në një mënyrë që të trajtojë ndjenjat tuaja pa shkaktuar komplikime të mëtejshme.
Vetëbesimi në përgjithësi përfshin t’i bësh të ditur tjetrit se si sjellja e tij të bën të ndihesh dhe pse. Ajo funksionon sepse trajton sjelljen pa shkaktuar një përgjigje mbrojtëse. Nuk drejton gishtin. Ai trajton ndjenjat që vijnë nga veprimet.
Ju mund ose nuk mund të jeni në gjendje të ndikoni në sjelljen e tjetrit, por me modelin e sigurt, ju mund të ndikoni në reagimin tuaj të brendshëm – dhe kjo është e rëndësishme. Ka katër mënyra të mundshme për t’iu përgjigjur shkeljeve të hapësirës suaj personale (sulme ndaj trupit tuaj, sendeve, personit ose gjërave që ju interesojnë).
Pse nuk duhet abuzuar me shprehjen “A i ke pirë ilaçet”, sepse i lëndojmë emocionalisht dhe psikikisht të tjerët?
Stigmatizimi: Përdorimi i kësaj shprehjeje mund të përforcojë stigmatizimin e problemeve të shëndetit mendor. Në vend që të inkurajohet diskutimi i hapur dhe mbështetja për ata që mund të kenë nevojë për ndihmë, kjo shprehje mund të shkaktojë turp dhe përjashtim.
Minimizimi i problemeve: Duke përdorur këtë shprehje, mund të minimizohet serioziteti i problemave të shëndetit mendor. Kjo mund të ndikojë në mungesën e kujdesit apo mbështetjes për ata që kanë nevojë për trajtim ose kujdes shtesë.
Mungesa e empatizmit: Duke thënë “A i ke pirë ilaçet”, mund të shfaqet mungesa e empatizmit ndaj sfidave të individëve në trajtimin e tyre të shëndetit mendor. Kjo shprehje nuk reflekton ndjeshmërinë dhe mirëkuptimin që mund të ketë nevojë një person në kohë të vështira.
Për të mbajtur një komunikim të hapur, respektues dhe mbështetës për të gjithë, është e rëndësishme të shmangim përdorimin e kësaj shprehjeje dhe të zëvendësojmë atë me pyetje ose deklarata që janë më inkurajuese dhe që shfaqin mirëkuptimin dhe mbështetjen për personin në fjalë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
