Çfarë është një emocion?
“Emocionet janë mënyra se si truri ynë kodon gjëra me vlerë dhe jep kuptimin për përvojën…”
Emocionet, ndjenjat dhe disponimet: një sqarim.
Një emocion ndryshon nga një gjendje shpirtërore ose një ndjenjë që zgjat në kohë: emocioni është më i menjëhershëm, ndjenja më e qëndrueshme, gjendja e mendjes është diçka në mes. Ndjenjat dhe emocionet bëhen pasojë e të tjerëve kur emocionet e përsëritura transformohen në një gjendje këmbëngulësie. Ato ndryshojnë sepse emocionet janë të menjëhershme, ndjenjat janë të vazhdueshme.
Cilat janë llojet e emocioneve?
Para së gjithash, sugjeroj shmangien e konotacioneve cilësore të emocioneve. Në fakt, llojet e emocioneve shpesh ndahen në dy kategori: pozitive dhe negative.
Emocionet janë elemente të domosdoshme që natyra na ka dhënë për të siguruar një mbijetesë më të lehtë. Ato nuk janë as pozitive as negative: ato janë të dobishme.
Kur bëhen problem? Kur ato përdoren në një mënyrë të çekuilibruar: pra, kur ne lejojmë që disa emocione të kushtëzojnë sjelljen tonë, personalitetin, karakterin dhe përfundimisht jetën dhe marrëdhëniet tona me të tjerët. Më e dobishme është t’i konsiderosh ato si burime të lëvizjes. Në fakt, etimologjia e fjalës Emotion rrjedh nga latinishtja që do të thotë “të lëvizë drejt, të lëvizë dhe të zhvendoset”.
Për të kuptuar emocionet, pasi t’i keni përcaktuar, është e nevojshme të vazhdoni të analizoni në detaje atë që ato janë.
Në muajt e fundit të zhvillimit të fetusit dhe gjatë jetës së të porsalindurit ekziston një dhënie e emocioneve primare që rrjedhin nga një evolucion i disa milion viteve. Ato janë një lloj “softueri themelor” në të cilin, me rritjen, instalohen emocionet sekondare dhe emocionet komplekse.
Ato janë një lloj ushqimi i mbijetesës që, të përdorura me kujdes, përbëjnë një bazë të mirë për lumturinë tonë. Idealisht këto emocione vendosen në një zonë që shtrihet mes trurit dhe sistemit limbik.
Ndër këto 5 janë emocionet që i afrojnë dhe 6 ato që i largojnë.
Lista e emocioneve primare:
Ato që afrojnë: dashuria, pritja, pranimi, gëzimi dhe befasia
Ato që largojnë: frikën, zemërimin, frustrimin, dhimbjen, neverinë (fajin), mashtrimin
Emocionet sekondare
Ato lindin dhe zhvillohen në një periudhë që shkon prej rreth 20 muajve të jetës dhe vazhdon të pasurojë jetën dhe marrëdhëniet e njerëzve me nuanca. Në shumë raste, ato rrjedhin nga të mësuarit për normat morale dhe kodet e sjelljes të dobishme për mbijetesën e individit dhe të gjithë komunitetit.
Ndër këto nënvlerësim të veçantë jepet brenda shoqërisë në të cilën jetojmë me emocionet e përshtatshmërisë që, kërkojnë një ri-arsimim të fuqishëm dhe të thellë. I referohem turpit, sikletit, frikës dhe vetëvlerësimit. Ky emocion menaxhohet duke aktivizuar emocionin kryesor të mashtrimit, maskimin, një formë gënjeshtre që e bën atë që duket të mos jetë.
Lista e emocioneve sekondare:
Ato që afrojnë: shpresë, optimizëm, admirim, respekt, besim, krenari
Ato që largojnë: zilinë, urrejtjen, turpin, sikletin, frikën, vetëvlerësimin, fajin.
Emocionet komplekse
Emocionet komplekse zakonisht nënkuptojnë kombinimet e emocioneve primare, të tilla si befasia e kombinuar me frikën gjeneron frikë, të dy emocionet që kërkojnë një ndjeshmëri të veçantë në perceptim dhe përdorim, si falja dhe mirënjohja.
Lista e emocioneve komplekse:
Ato që afrojnë: mirënjohje, falje, dhembshuri, mëshirë
Ato që largojnë: mosmiratim, agresion, dorëheqje, nënshtrim
Emocionet dhe ndjenjat
Emocionet janë motori i jetës sonë. Ato aktivizohen si nga stimujt e jashtëm ndijor ashtu edhe nga mekanizmat e brendshëm; nga mendimet, idetë, ndjesitë dhe kjo është arsyeja pse një edukim në përdorimin e vetëdijshëm të emocioneve jo vetëm që sjell dobi të rritjes së inteligjencës emocionale, por mbi të gjitha tenton të rrisë mirëqenien e përgjithshme të njeriut.
Burimi / emotionalpower.eu
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
