Trishtimi, humbja e interesit ose kënaqësia në aktivitetet e përditshme – këto janë shenja të njohura për të gjithë ne. Por, nëse ata vazhdojnë dhe ndikojnë në jetën tonë, mund të jetë depresion.
Sipas Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), 7.6 përqind e njerëzve mbi moshën 12 vjeç kanë depresion në çdo periudhë 2 javore. Kjo është thelbësore dhe tregon shkallën e probolemit.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), depresioni është sëmundja më e zakonshme në mbarë botën dhe shkaku kryesor i aftësisë së kufizuar. Ata vlerësojnë se 350 milionë njerëz preken nga depresioni, globalisht.
Depresioni duket të jetë më i zakonshëm në mesin e femrave sesa tek meshkujt.
Simptomat përfshijnë mungesën e gëzimit dhe uljen e interesit për gjërat që i sjellin lumturi personit.
Ngjarjet e jetës, të tilla si humbja, prodhojnë ndryshime të humorit që zakonisht dallohen nga tiparet e depresionit.
Shkaqet e depresionit nuk janë kuptuar plotësisht, por ka mundësi të jenë një kombinim i ndërlikuar i faktorëve gjenetik, biologjik, mjedisor dhe psiko-social.
Çfarë është depresioni?
Depresioni është një çrregullim i shëndetit mendor. Është një çrregullim i humorit i karakterizuar nga ndjenja e trishtimit dhe humbjes së interesit. Depresioni është një problem i vazhdueshëm, jo kalimtar – gjatësia mesatare e një episodi depresiv është 6-8 muaj.
Çfarë nuk klasifikohet si depresion?
-Depresioni është i ndryshëm nga luhatjet në humor që njerëzit përjetojnë si pjesë e jetës normale. Përgjigjet e përkohshme emocionale ndaj sfidave të jetës së përditshme nuk përbëjnë depresionin.
-Po kështu edhe ndjenja e pikëllimit që vjen si rezultat i vdekjes së dikujt nuk është vetë depresioni nëse nuk vazhdon. Depresioni, megjithatë, mund të lidhet me humbjen – kur depresioni ndjek një humbje, psikologët e quajnë atë një “dëshpërim të komplikuar”.
-Disa njerëz janë në rrezik më të lartë të depresionit se të tjerët; faktorët e rrezikut përfshijnë:
-Ngjarjet e jetës – përfshirë humbjen, divorcin, çështjet e punës, marrëdhëniet me miqtë dhe familjen, problemet financiare, shqetësimet mjekësore, ose stresi akut.
-Personaliteti – ata me strategji më pak të suksesshme të përballimit, ose trauma të mëparshme të jetës.
-Faktorët gjenetikë – të afërmit e shkallës së parë të pacientëve në depresion janë në rrezik më të lartë.
-Trauma e fëmijërisë.
-Disa barna me recetë – përfshirë kortikosteroidet, disa beta-blockers, interferon, dhe droga të tjera me recetë.
-Abuzimi me barna rekreative (përfshirë alkoolin dhe amfetaminat) – mund të shoqërojnë depresionin. Ka lidhje të forta mes abuzimit të drogës dhe depresionit.
-Një dëmtim i kokës në të kaluarën.
-Njerëzit të cilët kanë pasur një episod të depresionit të madh janë në rrezik më të lartë në jetën e mëvonshme.
-Sindromet kronike të dhimbjes në veçanti, por edhe kushtet e tjera kronike, të tilla si diabeti, sëmundja pulmonare obstruktive kronike dhe sëmundjet kardiovaskulare.
Simptomat e depresionit mund të përfshijnë:
- mungesë të humorit
- mungesë interesi ose kënaqësie në aktivitetet që keni gëzuara më parë, humbja e dëshirës seksuale
- humbje peshe të padëshiruar (pa dieta) ose oreks të ulët
- pagjumësia (vështirësi në gjumë) ose hipersomnia (gjumi i tepërt)
- agjitacion psikomotor (për shembull, shqetësim, ngritje në këmbë lart dhe poshtë), ose vonesa psikomotorike (lëvizje dhe fjalim i ngadalësuar)
- lodhje ose humbje të energjisë
- ndjenjat e pavlefshmërisë apo të fajit
- mungesa e aftësisë për t’u përqendruar ose marrë vendime
- mendime të përsëritura të vdekjes ose vetëvrasjes, ose përpjekje për vetëvrasje
Trajtime për depresionin:
Depresioni është një sëmundje mendore e shërueshme. Ka tre komponentë për menaxhimin e depresionit:
Mbështetja – duke filluar nga diskutimi i zgjidhjeve praktike i streseve kontribuese, edukimin e anëtarëve të familjes.
Psikoterapia – e njohur edhe si terapia duke folur, siç është terapi njohëse e sjelljes (CBT).
Trajtimi – ilaçet kundër depresionit.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
