A është e drejtë që të përdoren shpulla ndaj fëmijëve?
Ka ende shumë dyshime rreth kësaj pyetjeje. Disa prindër janë gjithmonë kundër, të tjerët argumentojnë se një goditje e fortë herë pas here mund të bëjë vetëm mirë. Por çfarë mendojnë ekspertët? Në këtë artikull ne përpiqemi të sqarojmë temën shumë të debatuar, për të zbuluar se cilat mund të jenë pasojat e goditjes në psikologji, emocione, sjellje, zhvillim të fëmijëve.
Shuplakë: Pse prindërit e japin atë
Duart nuk duhet të ngrihen kurrë mbi fëmijët, prandaj nuk po flasim për ata që kanë qëndrime të dhunshme ndaj të miturve. Por për ata prindër që, përballë një teke, një qëndrimi, u shpëton një shuplakë ose një goditje e fortë. Ata nuk janë prindër të këqij, natyrisht. Ndonjëherë ai gjest vjen në një moment lodhjeje dhe nervozizmi, përpara një fëmije që nuk dëgjon, që nuk qetësohet dhe pasi i ka provuar vërtet të gjitha mundësitë. Prindi e shtrëngon ose ndoshta jep një shuplakë dhe menjëherë pendohet, duke besuar se kjo nuk është metoda e saktë. Pastaj ka prindër – po flasim për një pjesë dukshëm më të vogël – të cilët përdorin shuplakat për qëllime edukative. Por, në këtë rast, ka me të vërtetë shumë diskutime.
Çfarë thonë ekspertët
Në të kaluarën goditjet me shuplaka dhe ndonjëherë edhe më të dhunshme ishin – për fat të keq – të përhapura në shumë familje. Ndëshkimi fizik ishte pjesë e edukimit dhe nuk kishte asgjë të keqe me të. Me kalimin e viteve, falë studimeve të pediatërve dhe psikologëve, për fat të mirë kjo mënyrë e të menduarit është kapërcyer. Por, në shumë familje, goditja e fortë mbetet një dënim, ndoshta sporadik, por i pranishëm.
Sipas disa studimeve, shuplakat nuk duhet të jepen kurrë, por duhen gjetur mënyra alternative dhe më efektive për të korrigjuar të miturin dhe për ta bërë atë të kuptojë se ajo gjë nuk duhet bërë. Shumica e pediatërve, psikologëve, specialistëve të fëmijëve janë kundër goditjeve dhe çdo lloji tjetër të ndëshkimeve trupore. Goditja me shuplaka, mund të ndikojë negativisht në vetëvlerësimin e fëmijës, të shkaktojë dëmtime psikologjike me kalimin e kohës, si dhe të shkaktojë dëmtime fizike të fëmijës.
Sipas studimeve, shuplaka jo vetëm që nuk është një metodë efektive edukative, pasi nuk shpjegon gabimin, por nxit një veprim negativ. Pra, fëmija nuk do ta kuptojë plotësisht se ajo që ai bëri është e gabuar dhe nëse nuk e bën më do të jetë vetëm nga frika. Fëmija nuk do ta kuptojë që ai veprim është i gabuar, por ai do të kujtojë vetëm dhimbjen dhe atë veprim ndëshkues që erdhi papritur.
Dëmi i prekjes së fëmijëve
Goditja në përgjithësi mund të shkaktojnë dëme të rëndësishme në nivelin emocional, psikologjik dhe të sjelljes. Fëmija mund të jetë agresiv, i paaftë për tu shoqëruar, do të jetë gjithnjë i zemëruar, paragjykues, idhnak, apo edhe do të ketë frikë nga të tjerët. Goditja me shpulla dhe shuplaka mund të kenë pasoja në performancën akademike, duke shkaktuar dëme në zhvillimin e trurit.
Për më tepër, kur të rriten goditjet e marra në fëmijëri mund të rrisin rrezikun e ankthit dhe depresionit. Pa harruar faktin se shembulli i marrë mund të ndikojë në partnerin e tyre të ardhshëm dhe fëmijët e tyre të ardhshëm.
Alternativat arsimore të shuplakave
Ekzistojnë shumë alternativa efektive dhe pozitive ndaj goditjes me shuplaka, të cilat nëse miratohen nga prindërit, do të çojnë në rezultatet e dëshiruara më shpejt dhe pa dëmtime psikologjike dhe fizike për fëmijët. Të dashur prindër, mos harroni se fëmijët nuk duhet të “ndëshkohen” por “të arsimohen”. Goditja është “ndëshkuese”, ndërsa dialogu dhe taktikat e tjera janë “edukative”.
Sipas ekspertëve, të rriturit shpesh kërkojnë shumë nga fëmijët e vegjël – një disiplinë që është e brendshme për ta, por duhet t’u mësohet atyre gradualisht. Komunikimi është i pari: një prind nuk duhet të mësojë rregullat, por të shpjegojë përfitimet. Nëse një fëmijë bën diçka të gabuar, është e rëndësishme ta ktheni mbrapa, pa e poshtëruar kurrë aq më pak ta godisni – por me një ton të prerë, një pamje serioze, në mënyrë që mesazhi që do t’i dërgohet fëmijës është “Kjo është e gabuar!”. Por pasthirrma duhet të pasohet domosdoshmërisht nga një shpjegim që e bën fëmijën të kuptojë disavantazhet e atij veprimi, cilat mund të jenë pasojat e tij, çfarë mund të ndodhë ose pse është e rrezikshme apo e gabuar, në mënyrë që fëmija të mos e përsërisë më.
Ne kemi nevojë për forma të shëndetshme të disiplinës, thonë ekspertët, të cilat rrisin vetëvlerësimin e fëmijëve dhe nuk ndikojnë negativisht në të, gjë që e bën fëmijën të rritet dhe nuk e poshtëron, të cilat lejojnë të identifikojnë avantazhin dhe të kuptojnë gabimin dhe të cilat nuk rezultojnë – si p.sh. në rastin e goditjes me shuplakë – një shtypje e asaj sjelljeje dhe kaq.
Keqardhje për një shuplakë të fortë
Ndodh që një prind të pendohet shpejt dhe nuk di çfarë të bëjë me fëmijën. “Falja” mund të jetë zgjidhja. Një prind gjithashtu mund t’i kërkojë falje fëmijës së tij dhe duke bërë kështu ata do t’i përcjellin një mesazh shumë të rëndësishëm fëmijës. Shpjegimi se ajo sjellje nuk ishte e saktë, por pasojë e një nervozizmi, do të shërbejë si një mësim për të voglin, shumë më tepër sesa goditja me shuplakë. Nuk ka asgjë të keqe të bësh një hap prapa, të pranosh një gabim. Asnjë prind nuk është perfekt.
Burimi / https://www.pianetamamma.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
