Empatia është një fjalë që nuk kemi arritur ta fusim në fjalor deri vonë, dhe shumë prej nesh ende nuk mund ta dinë se çfarë do të thotë saktësisht dhe ku kontribuon. Sidoqoftë, vitet e fundit ne dëgjojmë për të gjithnjë e më shpesh. Pra, le t’i hedhim një vështrim empatisë dhe saktësisht në cilat fusha të jetës sonë është e dobishme.
Esmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor, Gjykata e Rrethit Vlore, Terapiste EMDR 1
Nga pikëpamja shkencore, empatia është një mjet i psikoterapisë, megjithëse vitet e fundit ajo ka kaluar kufijtë e ngushtë të shkencës psikoanalitike dhe ka shkuar për mirë në të gjitha fushat e marrëdhënieve tona ndërnjerëzore. Nëse do të mund të jepnim një përcaktim të thjeshtë se çfarë do të thotë empati, kjo do të ishte “mjeti” që na ndihmon të futemi në psikikën e personit tjetër, në mënyrë që të shohim me sytë e tij, të dëgjojmë me veshët e tij dhe të ndjejmë me zemrën e tij, pa humbur identitetin tonë emocional.
Folja “plus – feel” mund të përshkruajë në mënyrë të përsosur thelbin e empatisë. Të të ndjejë ty do të thotë që nuk kufizohem vetëm në një kuptim të thjeshtë të situatës tënde, por që i lejoj vetes që keqardhja ose gëzimi yt të bëhen të miat.
Koncepti i empatisë fillon me perceptimin e emocioneve të personit tjetër, i cili natyrisht, do të ishte shumë më e lehtë për ne nëse ai do t’i ndante ndjenjat e tij me ne. Sidoqoftë, në shumicën e kohës ai as nuk i njeh emocionet e tij, ndaj është e rëndësishme të hamendësojmë dhe të përpiqemi t’i kuptojmë nga komunikimi i tij, jo verbal (dhe ky është pikërisht ndryshimi midis rehatisë së thjeshtë shoqërore dhe empatisë së çdo rasti, ku ne ndjehemi të qetë në komunikim…, pra nuk ndiejmë se tjetri është në një mendje me ndjenjat tona).
Vëzhgimi i kujdesshëm i tjetrit (shprehja spontane e fytyrës, gjeste, sy, etj.) i hap rrugën empatisë. Në këtë nivel të padukshëm vazhdojmë një “mashtrim të heshtur “ si të mendonim me zë të lartë, një lloj shtegu që i lejon tjetrit të kuptojë se si ndjehemi në çdo moment dhe në përputhje me rrethanat.
Një shembull i bukur i empatisë është një eksperiment shoqëror i bërë në çifte. Në këtë eksperiment, njëri nga dy partnerët që punoi në fshehtësi me studiuesit, kishte fashuar gishtin dhe dukej sikur vuante. Në një moment ai pretendoi ta godiste përsëri gishtin e plagosur. Te partneri i tij, që e pa me kujdes viktimën, u shfaq dhimbja nga imitimi i shprehjeve të fytyrës së tjetrit. Por tek ata që nuk e ndjenë dhimbjen, dhimbja u përhap rrallë, edhe pse e kuptuan se tjetri ishte në dhimbje.
Pra, koncepti i empatisë fillon me perceptimin e ndjenjave të njëri-tjetrit.
Shkurt, empatia i ndihmon njerëzit në çdo marrëdhënie ndërnjerëzore pasi i afron ata më pranë njëri-tjetrit. Në këtë mënyrë, zhvillohet respekti i ndërsjellë, tensionet zvogëlohen dhe krijohet një klimë besimi. Kur dikush ju dëgjon me empati, ai jo vetëm që dëgjon bashkëbiseduesin e tij, por bën shumë më tepër, reagon me mirëkuptim të ndërsjellë.
Kështu, ai mund të kuptojë dhe interpretojë mesazhin e bashkëbiseduesit të tij ndërsa jep përgjigjen më të përshtatshme. Kjo përgjigje mund të jetë një element kryesor i komunikimit. Komunikimi na bën të ndjehemi mirë, krijon një shkëlqim harmonik të simpatisë, një ndjenjë miqësie. Kjo na bën të ndjehemi bukur dhe në të njëjtën kohë na qetëson pasi na jep ndjenjën se me të vërtetë na kanë dëgjuar dhe kuptuar. Pra, ndjehemi mrekullisht më mirë!
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
