Esmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor, Gjykata e Rrethit Vlore, Terapiste EMDR 1
Gjatë gjithë jetës sonë, takojmë shumë njerëz të ndryshëm, secili prej tyre është unik. Disa nga këta mbeten indiferentë, por disa nga këta i besojmë, dashurohemi dhe janë ata që shenjojnë pjesën tjetër të jetës sonë. Shumë psikologë të terapisë familjare janë përpjekur të hulumtojnë arsyet pse njerëzit e ndryshëm kanë ndikime kaq të ndryshme brenda nesh…?
Imazhe të së kaluarës
Ndonjëherë e kemi të vështirë ta kuptojmë, pse ishim aq të interesuar për një qenie njerëzore, e kemi të vështirë të kuptojmë atë që na tërhoqi tek ai. Shumica e zgjedhjeve tona janë shkaktuar nga procese instinktive dhe të pavetëdijshme. Diku thellë brenda nesh ka imazhe dhe kujtime të njerëzve që kanë luajtur një rol të rëndësishëm në vitet e para të jetës sonë. Këto imazhe na bëjnë personin që jemi sot. Këto imazhe vijnë nga prindërit dhe të afërmit tanë, të cilët lënë gjurmët e tyre në fatin tonë. Këto imazhe zakonisht janë një ndërthurje e realitetit dhe fantazisë së fëmijërisë. Ne i kemi kombinuar këto pamje me dashurinë dhe mirëkuptimin që morëm gjatë fëmijërisë.
Kur një person i rastësishëm që takojmë na zgjon në njëfarë mënyre ato kujtime që ishin joaktive brenda nesh, atëherë nuk mund ta kapërcejmë ose të mbetemi indiferentë ndaj tij. Ai ka fituar interesimin tonë, ne jemi të ngazëllyer nga ai dhe jemi një hap përpara se ta dashurojmë.
Trauma e fëmijëve
Teoria e mbështetur nga psikologjia është se partneri që zgjedhim është një version i përmirësuar i një prej dy prindërve tanë. Ky njeri do të ketë disa të përbashkëta me prindin tonë dhe kjo është arsyeja pse ne dimë se si të komunikojmë me të. Në të njëjtën kohë, megjithatë, karakteristikat e këtij njeriu, të cilat ndryshojnë nga ato të një prej dy prindërve tanë, na bëjnë të lumtur dhe të pëlqyer.
Nëse mungonte dashuria nga marrëdhënia juaj me babanë ose nënën tuaj, atëherë kjo teori thotë se ju do të kërkoni dashurinë dhe kujdesin që ju kanë munguar në marrëdhëniet tuaja në moshën e rritur. Kjo është arsyeja pse ne shpesh kërkojmë dikë që mund të shërojë plagët e fëmijërisë.
Këto marrëdhënie dhe kontakte të reja na ndihmojnë të arrijmë nevojat, pritjet, ëndrrat dhe shpresat tona psikologjike dhe të plotësojmë atë që dikur na mungonte. Këto marrëdhënie na japin dashuri, mbrojtje, njohje, admirim, besim tek vetja, ndonjëherë pavarësi dhe përsosmëri.
Në të vërtetë, një ide shumë interesante: ka diçka tek bashkëshoqëruesit tanë, ata na bëjnë të ndjehemi të sigurt, si në “shtëpinë” tonë. Ndiejmë se vërtetë mund të lidhemi me ta. Ata na plotësojnë, na japin atë që gjithmonë na ka munguar. Ata kanë cilësi që s’mund t’i gjejmë te vetja. Por, edhe ne i plotësojmë ata. Nëse ajo është e rrepte dhe e vendosur, atij i mungon ashpërsia. Nëse ajo është e mençur, ai është impulsiv. Ai është i përmbajtur ndërsa ajo është spontane. Pra, ata plotësojnë njëri-tjetrin si copat e një puzzle. Kur njëri ka kthesa të zgjatura, tjetri ka kthesa të brendshme.
A janë njerëzit me karaktere të ndryshme që plotësojnë njëri-tjetrin?
Sipas kësaj logjike, nëse kam një gungë në këmbën e djathtë dhe një në të majtën, së bashku mund të eci më shpejt ose edhe të vrapojë. Përkundrazi, nëse hedhim një vështrim në historinë e martesës, do të shohim që marrëdhëniet harmonike bazohen në ngjashmëri, jo në dallime. Kur çiftet kanë ngjashmëri në 3 fushat e mëposhtme, atëherë marrëdhënia e tyre ka një potencial të madh.
Së pari, ngrohtësia dhe freskia, për sa i përket temperamentit. Nëse një burrë është i irrituar, duhet që edhe partnerja e tij të jetë e irrituar. Jo e kundërta.
Së dyti, niveli i ndershmërisë dhe i hapjes. Dy njerëz shumë të mbyllur e kuptojnë njëri-tjetrin shumë më mirë sesa kur njëri është shumë i mbyllur dhe tjetri shumë i hapur.
Së treti, tipi ziliqar (xheloz). Njerëzit ziliqarë e kuptojnë njëri-tjetrin shumë më mirë. Marrëdhëniet e tyre janë pasionante dhe mund të përfundojnë shumë më të fuqishme dhe të qëndrueshme sesa marrëdhëniet midis dikujt që është ziliqar dhe dikujt që nuk është ziliqar. Një marrëdhënie midis dy ziliqarëve ka shumë më shumë të ngjarë se një marrëdhënie e përzier. Nuk kam gjetur studime deri sot që tregojnë se njerëz të ndryshëm plotësojnë njëri-tjetrin.
Kjo është mjaft e ngjashme me atë që shohim në teatër. Ne zgjedhim ata që janë në gjendje të luajnë pjesën e tyre në mënyrë efektive në lojën tonë, ata me të cilët ne përshtatemi dhe mund të komunikojmë. Ne zgjedhim ata që e dinë punën e projektit. Ashtu si në teatër, jo të gjitha historitë e dashurisë kanë një fund të lumtur. Disa prej tyre dëshmojnë se janë dramë apo edhe tragjedi. E gjitha varet nga skenari që të dy partnerët shkruajnë së bashku.
Zbulimi i njëri-tjetrit
Marrëdhënia midis dy njerëzve është një organizëm i gjallë që ka nevojë për kujdes të vazhdueshëm për të evoluar dhe ndonjëherë mund edhe të sëmuret. Ai mund të shërohet nga sëmundja ose edhe mund të vdesë. Në fillim të marrëdhënies ne jemi të mbingarkuar nga emocionet tona dhe nuk mund të shohim gënjeshtrat e partnerit tonë. Ne mendojmë se kemi gjetur idealin. Megjithatë, vonë ose shpejtë, magjitë janë liruar dhe ne mund të shohim qartë njeriun pranë nesh me disavantazhet dhe avantazhet e tij.
Ekzistojnë dy mënyra për t’u përshtatur me këtë. Ne mund të irritohemi, të ndahemi dhe të fillojmë nga fillimi duke kërkuar partnerin “ideal”. Ose mund të pajtohemi, të respektojmë dallimet tona, të pranojmë papërsosmëritë dhe të kuptojmë se asnjëri nuk është i përsosur. Është thelbësore që të mos përpiqemi të ndryshojmë partnerin dhe të harrojmë virtytet e tij. Ata kanë cilësi në të cilat mund të mbështetemi gjatë jetës sonë dhe janë pikërisht këto cilësi që na tërheqën qysh në fazën e parë.
Nuk ka asgjë më të rëndësishme sesa të shohim “pasuritë” e partnerit tonë, të cilat ne nuk i kemi. Atëherë mund të ndërtojmë një marrëdhënie në të cilën njëri mbështetet tek tjetri. Mundohuni të gjeni mënyra për të përballuar vështirësitë që u dalin përpara dhe në të njëjtën kohë të krijoni një koleksion të vlefshëm të kujtimeve të bukura dhe momenteve të lumturisë dhe dashurisë. Lini pas ankesat dhe zhgënjimet tuaja. Nuk keni nevojë për një koleksionim të tyre.
Sekreti për një marrëdhënie të suksesshme dhe të lumtur është komunikimi dhe bashkëveprimi i këndshëm, pa fajësuar njëri-tjetrin për gjëra të ndryshme, pa manipulime apo akuza. Gjithashtu e rëndësishme është dëshira e përbashkët për kompromis dhe dëshira që të dy partnerët të flasin për konfliktet dhe dhimbjet. Kjo gjendet në dëshirën për të mos heshtur përballë problemeve dhe të merremi me emocione negative. Përkundrazi, duhet të kërkojmë, pranojmë dhe sigurojmë mbështetje duke hedhur poshtë gjërat që nuk na pëlqejnë, por edhe duke respektuar dëshirat dhe të drejtat e njëri-tjetrit.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
