Një hulumtim i ri nxjerr në pah se mënyra të ndryshme të lëvdimit mund të nxisin inkurajim pozitiv tek fëmijët, ndërsa të tjera mund të dështojnë, duke promovuar pandershmërinë dhe gënjeshtrën.
Sipas dy studimeve të reja të studiuesve në Institutin Ontario për Studime në Arsim (OISE) në Universitetin e Torontos, fëmijët që vlerësohen si të zgjuar, kanë më shumë gjasa të bëhen të pandershëm dhe të mashtrojnë me shpresën që të ruajnë imazhit të tyre pozitiv.
Në studimin e parë morën pjesë një grup fëmijësh të moshës 3 – 5 vjeçare për të luajtur një lojë gjetjesh me hamendësime. Për gjetjet e sakta të përgjigjeve, gjysma e tyre u vlerësuan me lavdërimin si të zgjuar duke ju thënë:
– ‘Jeni shumë të zgjuar,’
, dhe gjysmës tjetër ju ths që:
– ‘Keni bërë një punë shumë mirë kësaj radhe.’
Ky ndryshim delikat vetëm në theksimin e intelektit apo sjelljes, ishte i mjaftueshëm për të ndikuar në mënyrën se si fëmijët e shihnin performancën e tyre.
Studiuesit pastaj largoheshin nga dhoma dhe u thanë fëmijëve të premtonin që nuk do të mashtronin duke i parë përgjigjet. Pasi i vëzguan përmes një kamere të fshehtë, ata gjetën se fëmijët që u vlerësuan si të zgjuar, patën më shumë gjasa të vepronin në mënyrë të pandershme dhe t’i shihnin përgjigjet.
Eksperimenti i dytë, i botuar në Shkencën e Zhvillimit, filloi me premisën e mësipërme të ngjashme. Fëmijët u ndanë në 2 grupe dhe fëmijëve të njërit grup ju tha që ata kishin reputacion si fëmijë shumë të zgjuar. Dëgjimi i këtij lloj lëvdimi u shoqërua me tendencë më të lartë të këtyre fëmijëve për të mashtruar.
“Pra lavdërimi është më kompleks se sa duket”, tha në një deklaratë bashkëautori i studimit, profesor Kang Lee.
Formulimi i tij duket se ka një efekt të madh e të ndryshëm.
Ndërsa mendoni se po e inkurajoni fëmijën duke i thënë “Ti je fantastik ” apo ‘Je shumë i zgjuar!” , kjo mund t’i udhëheqë ata që të mashtrojnë në mënyrë që të mbështesë vlerësimin e tonë pozitiv.
Ndërkohë, ato që duhen vlerësuar janë veprimet dhe sjelljet e tyre. Kjo mund të duket si një ndryshim i vogël e i parëndëshëm, por ka një ndikim të madh në mentalitetin e fëmijës.
“Duke vlerësuar aftësinë e fëmijës nënkupton që sjellja specifike që komentohet rrjedh nga tipare të qëndrueshme që lidhen me aftësinë e dikujt, siç është zgjuarsia”, thotë Kang Lee professor në Institutin e studimeve për fëmijë. “Kjo është ndryshe nga format e tjera të lavdërimit, të tilla si lavdërimi i sjelljeve të veçanta ose vlerësimi i përpjekjeve”.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
