Ne jemi kaq të përdorur saqë reagojmë me nerva kur dikush na bën një dëmtim, gjë që na bën të mërzitemi ditën ose nganjëherë gjithë jetën. Kjo histori budiste na tregon se shpesh lumturia jonë mund të varet nga injorimi i atyre që na dëmtojnë.
Sa herë jemi ndjerë të ofenduar, trishtuar, zemëruar nga sjellja e të tjerëve? Këto lloj reagimesh janë normale dhe janë pjesë përbërëse e të qenit njerëzor, problemi lind kur ndjenjat negative fillojnë të marrin përsipër dhe përfundojnë duke na veshur.
Të mësosh të injorosh një person toksik nuk është e lehtë, por ai nënkupton një ndryshim të thellë të qëndrimit. Ne duhet të mësojmë të hapim mendjen dhe t’i shohim gjërat nga një këndvështrim tjetër. Në këtë kuptim do të flasim për “pranimin radikal”, një teknikë e zhvilluar nga psikologu Marsha M. Linehan i Universitetit të Uashingtonit.
Çfarë nënkupton pranimi radikal? Ai është pranimi i një gjëje pa e gjykuar atë. Le të marrim një shembull: kur dikush na shqetëson me fjalët ose me gjestet e tij, është sepse ne vetë presim gjëra specifike nga ai person dhe hedhim poshtë të ndryshmet.
Sipas Linehan, ky refuzim ushqehet nga zhgënjimi, pakënaqësia, urrejtja ose trishtimi, përkundrazi, kur praktikojmë pranimin radikal, thjesht supozojmë se çfarë ka ndodhur, pa bërë vlerësime. Distanca psikologjike krijon një lloj mburoje dhe siguron që nga një situatë ose një tjetër ne nuk do të dëmtojmë emocionalisht.
Për të qenë të lumtur duhet të injorojmë
Thuhet se një herë, një njeri iu afrua Budës dhe, pa thënë asnjë fjalë e pështyu në fytyrë. Dishepujt e tij u zemëruan.
Ananda, dishepulli më i afërt, e pyeti Budën:
– Më jepni leje për t’i dhënë këtij njeriu atë që meriton!
Buda e pa veten me qetësi dhe iu përgjigj Anandas:
– Jo. Do t’i flas atij.
Dhe duke bashkuar pëllëmbët e duarve të tij në nderim, ai i tha atij njeriu:
– Faleminderit. Me gjestin tuaj më lejove të shihja se zemërimi më ka braktisur. Unë jam jashtëzakonisht mirënjohës. Gjesti juaj ka treguar gjithashtu se Ananda dhe dishepujt e tjerë ende mund të sulmohen nga zemërimi. Faleminderit! Ne të jemi shumë mirënjohës ty!
Natyrisht, njeriu nuk po e besonte atë që dëgjoj, ndihej i tronditur dhe i pikëlluar. Ai nuk mund ta besonte atë që kishte ndodhur. E kishte kapur një tronditje në të gjithë trupin e tij, djersitja bëri që rrobat të lageshin. Në jetën e tij ai kurrë nuk kishte takuar një njeri me një karizëm kaq të fortë. Buda kishte shkatërruar mendimet dhe mënyrën e tij të të jetuarit dhe të vepruarit.
Të nesërmen njeriu u kthye te mjeshtri dhe u hodh në këmbët e tij. Pastaj Buda u kthye tek Ananda:
– A e shihni? Ky njeri u kthye të më tregonte diçka. Edhe ky gjest i prekjes së këmbëve të mia është mënyra e tij për të më treguar atë që ai ndryshe nuk mund ta shpjegojë me fjalë.
Burri e pa Budën dhe tha:
– Më fal për atë që ju kam bërë dje.
Zotëria u përgjigj se nuk kishte asgjë për t’i falur dhe shpjeguar:
Duke qenë se rrjedha e ujit nuk është kurrë e njëjtë, as njeriu nuk është njësoj si më parë. Unë nuk jam më i njëjti person që ke bërë diçka dje. Dhe as ai që dje më pështyu mua nuk është këtu. Nuk shoh asnjeri të zemëruar si ai. Tani nuk je i njëjti njeri si dje, nuk më bën asgjë, prandaj duhet të fal. Të dy njerëzit, njeri që shpërtheu dhe ai që mori pështymën, nuk janë më këtu. Pra, tani le të flasim për diçka tjetër.
Çfarë na mëson Buda me këtë histori?
Personi i ndershëm dhe i drejtë nuk ka arsye të reagojë ndaj veprave, sepse ato vijnë nga imazhi që mund të ketë një mendje e shtrembëruar dhe jo nga realiteti i fakteve. Pra, nëse dikush sillet keq me ju, mos lejoni që qëndrimi i tij të ndryshojë balancën tuaj psikologjike. Ai vetëm ju lëndon tek gjëja që ju i jepni shumë rëndësi.
Buda pastaj na mëson se gjërat mund të ndryshojnë shpejt dhe ne gjithashtu duhet të kemi inteligjencën për ta kuptuar atë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
