Asnjë kafshë tjetër nuk është aq e aftë për të ngjarë me njeriun: këtu janë disa sjellje në të cilat qentë na ngjajnë përtej çdo pritshmërie.
Dhjetëra mijëra vjet jetë e përbashkët i kanë shtyrë qentë të zhvillojnë sjellje që ngjajnë shumë me njerëzit. Koncepti i inteligjencës së kafshëve është kompleks – dhe ai i qenit nuk është më i theksuar në të gjitha testet – por miku më i mirë i njeriut është specializuar në lëndën “sapiens” dhe në këtë ai mbetet i pamposhtur. Këtu janë disa tipare çuditërisht njerëzore dhe aspak të dukshme, të karakterit të tij, të demonstruara në po aq eksperimente. Qeni dhe njeriu: miq për 40 mijë vjet
Ata janë të aftë për të nënshtruar. Sidomos kur bëhet fjalë për një sallam: pas atyre syve të përkushtuar është një aftësi për të manipuluar veten për të marrë ushqime të shijshme që ne menduam se ishin tipike për macet. Një eksperiment i kohëve të fundit nga Universiteti i Cyrihut ka treguar se qeni është në gjendje të drejtojë një njeri që ai beson se është egoist (dhe nuk dëshiron ta ushqejë) drejt një shpërblimi të rremë, në mënyrë që të sigurohet që ai të marrë një trajtim nga ai që ai e konsideron më bujar.
Ata janë gjykatës moral të palodhur. Në veçanti me ata që nuk tregohen besnikë ndaj zotërisë së tij, ndaj të cilëve ai është i lidhur me besnikëri absolute. Qentë, si majmunët kapuçin dhe foshnjat nga mosha një vjeçare, i gjykojnë njerëzit bazuar në mënyrën se si ata sillen me të tjerët dhe mund të dallojnë se kush ka sjellje antisociale. Gjatë një studimi të kryer në Japoni, ata refuzuan të pranonin ushqim nga duart e atyre që kishin qenë të pabesë ndaj miqve të tyre dykëmbësh. Një tipar i papritur: qentë gjithashtu do të dinin të vepronin jo në interesin e tyre të drejtpërdrejtë, ndryshe nga shimpanzetë që gjithashtu na ngjajnë kaq shumë.
Ata janë tipa xhelozë (dhe nuk bëjnë asgjë për ta fshehur). Nëse ai ndihet i mënjanuar, miku më i mirë i njeriut organizon një protestë të fuqishme. Në vitin 2008, studiuesit nga Universiteti i Vjenës mësuan disa qen të zgjasin putrat e tyre me urdhër, pavarësisht nga një propozim për shpërblim. Miqtë me katër putra filluan ta bënin këtë gjatë gjithë kohës, por kur kuptuan se qentë e tjerë – dhe jo ata – u shpërblyen në vend të tyre, ata ndaluan së shtrirë gjymtyrët e tyre, si në një skenë xhelozie.
Ata janë të prirur për të mësuar gjuhë. Në vitin 2010, një qen kufitar i quajtur Chaser ishte në gjendje të mësonte emrat e 1022 objekteve, të cilat ai ishte në gjendje t’i njihte dhe t’u raportonte studiuesve në Kolegjin Ëofford në Spartanburg (Karolina e Jugut), si dhe t’i klasifikonte ato sipas makrogrupeve. Njerëzit e arrijnë këtë aftësi gjuhësore rreth moshës 3 vjeçare: qentë mund ta kenë evoluar atë për të jetuar më mirë përkrah nesh.
Ata i kuptojnë qëllimet e njerëzve të tjerë. Kur sheh një qen tjetër të kryejë një veprim, Fido jo vetëm që e kopjon atë në mënyrë skllavërore, por duket se i kupton motivet e shokut dhe e përshtat gjestin me nevojat e tij. Për shembull, nëse sheh një njeri tjetër që ul një levë me putrën e tij ndërsa goja e tij është plot, i ftuar të përsërisë veprimin, ai do ta bëjë atë me gojën e tij dhe jo me gjymtyrë. Sikur të mendonte: “Duhej të përdorte putrën sepse goja e tij ishte e zënë”. Qentë dinë të marrin këndvështrimin tonë
Ata dëgjojnë në një mënyrë të ngjashme me ne. Truri i qenit dhe i njeriut reagojnë në mënyrë të ngjashme ndaj tingujve “thirrës” të tillë si lehja e qenve ose njerëzit që qeshin. Zonat e aktivizimit janë të ngjashme, siç ka treguar një eksperiment në imazhin e rezonancës magnetike funksionale (fMRI), truri i Fidos aktivizohet më shumë nga tingujt që lëshojnë bashkëmoshatarët e tij. Hulumtimi duket se tregon për një origjinë të përbashkët të zonës që përpunon zërin në tru, e cila tregon për një paraardhës të përbashkët që ka jetuar rreth 100 milionë vjet më parë. Për çfarë po mendon qeni juaj?
Ata mësojnë me konkluzion. D.m.th, ata dinë të nxjerrin informacion edhe në mënyrë të tërthortë: nëse, për shembull, fshehim ushqimin në dy vende dhe më pas i tregojmë ku nuk ka ushqim, ai do të kuptojë se është në tjetrën. Një shembull tjetër i konkluzionit social: nëse na shohin duke treguar një drejtim, ata kthehen në atë anë.
Qentë duan të luajnë si fëmijë. Qentë duan të luajnë me pronarin e tyre dhe ata mësojnë shumë duke luajtur, pak a shumë si ne, që në moshë të vogël. Prandaj, adoptimi i një qeni nuk është vetëm një vepër e mirë sepse duke u dhënë një qenush fëmijëve, ne po dhurojmë shokun më qesharak dhe më besnik të lojës.
Burimi / https://www.focus.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
