Ajo ishte një konferencë shkencore dy ditore dhe padyshim shumë e rëndësishme jo vetëm nga pjesmarrja e lektorëve, por mbi të gjitha për atëse çfarë solli fryma e kumtesave. Gjithçka u organizua në kuadër të çeljes së vitit kulturor Austri -Shqipëri 2018. Ndaj dhe nëdatat 26-27 janar 2018 pranë Muzeut Historik Kombëtar u organizuannjë konferencë dhe një ekspozitë me temë: “Monarkia Austro-Hungareze dhe Shqipëria 1916-1918”.
Në konferencën për shtyp të mbajtuar me rastin e çeljes së vitit kulturor Austri-Shqipëri 2018, ministrja e Kulturës, Mirela Kumbaro e vlerësoi si një rastësi të bukur e ndoshta të parastësishme përkimin e këtij viti kulturor të Austrisë në Shqipëri, me vitin e heroit tonë kombëtar, Skënderbeut, kremtimet e të cilit nisën veç disa ditë më parë.
Nga ana e tij Drejtori i Muzeut Historik Kombëtar, Dr. Dorian Koçi vlerësoi se aktivitetet për vitin kulturor shqiptaro-austriake çelet me ekspozitën dhe Konferencën shkencore, që organizohet në sajë të bashkëpunimit ndërmjet Ministrisë së Kulturës, Muzeut Historik Kombëtar, Akademisë së Studimeve Albanologjike dhe Ambasadës së Austrisë në Tiranë.
Konferenca shkencore solli në kujtesë periudhën e viteve 1916-1918, periudhë në të cilën Austro-Hungaria administroi më tepër se gjysmën e territorit të Shqipërisë. Akademikë nga Austria dhe Shqipëria kujtuan ngjarjet e asaj kohe, të cilat kanë ndikuar drejtpërdrejt në formimin dhe influencimin e marrëdhënies mes dy vendeve prej Luftës së Parë Botërore e deri në ditët e sotme.
Konferenca shkencore trajtoi gjithashtu tema të tilla si: “aneksim ose protektorat” dhe ndikimin austriak në infrastrukturë, politikë, administratë, ekonomi, kulturë dhe arsim. Thelluan kwndveshtrimin historik me kumtesat e tyre: Prof. Dr. Paskal Milo, Dr. Tamara Scheer, Dr. Marenglen Kasmi, Prof. Dr. Valentina Duka, Dr. Kurt Gostentschnigg, Prof. Dr. Proletar Hasani, Prof. Dr. Beqir Meta, Prof. As. Dr. Ledia Dushku, Dr. Erwin Schmidl, Dr. Gentiana Kera, Dr. Enriketa Pandelejmoni (Papa), Prof. Dr. Anila Omari, Prof. Dr. Aljula Jubani Prof. As. Dr. Bendis Kraja, Prof. As. Dr. Izer Maksuti, Dr. Rovena Vata, Prof. Dr. Luan Përzhita, Dr. Dorian Koçi dhe Dr. Skënder Bushi.
Padyshim, arti dhe kultura kanë treguar se shërbejnë si ura komunikimi mes popujve dhe njerëzve dhe si instrumentet më të mirë për t´i bërë bashkë ata. Bashkëpunimi kulturor dhe ekonomik mes Shqipërisë dhe Austrisë ka një traditë të gjatë dhe mund të cilësohet si një ndër pjesët më të rëndësishme të marrëdhënieve të shkëlqyera mes dy vendeve.
E veç kësaj dokumentet historike dhe imazhet fotografike të Shqipërisë dhe monarkisë austro-hungareze gjatë viteve 1916-1918, u prezantuan në një ekspozite fotografike. Ekspozita në fjalë përmban foto të Shqipërisë së asaj kohe realizuar nga ushtarët dhe regjentët austriake në vendin tonë. Në ekspozitë bëhen të njohura për publikun imazhe të ndryshme të cilat të rikujtojnë një marrëdhënie e cila ka lënë gjurmë në kujtesën e atij brezi që e ka përjetuar por dhe brezi i ri i cili me anë të këtij organizimi, mëson shumë nga ajo periudhë.Ndër fotot më interesante të ekspozuara ishin fotografitë e grave dhe burrave shqiptarë me veshjet karakteristike popullore në të cilat ndërthuret tradita dhe folklori. Gjithashtu e veçanta tjetër në këtë ekspozitë mbeten dhe imazhet e disa prej qyteteve si Tirana, Durrësi, Elbasan etj, gjatë ndikimit të monarkisë Austro-Hungareze në periudhën mes viteve 1916-1918.
Ndërkohë mes seancave të konferencës shkencore u shfaqën dhe pamje filmike austriake, marra nga Arkivi Qendror Shtetëror i Filmit. Pamjet filmike përmbanin: Mbërritjen e Princ Vidit në Durrës; Shqipëria gjatë vitit 1914; Pamje nga jeta në Durrës; Pamje nga Shqipëria e viteve 1920 -1928.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
