“Babi, mos lufto…”. Letra ishte në komedinën e Giuseppe Mario Forciniti, infermierit 33-vjeçar që më 25 nëntor vrau me thikë partneren e tij Aurelia Laurenti, 32 vjeçe, në shtëpinë e tyre në rrugën Martin Luther King në Roveredo në Piano. Ishte djali tetë-vjeçar që shkroi letrën. Teksa lexon fjalët e tij, të vijnë të dridhura.
Këto rekomandime drejtuar babait, janë një provë tjetër e marrëdhënies konfliktuale midis prindërve. Në shënim ai e fton të atin ta lërë të shkojë, të mendojë për punën, të gjitha këshillat që dikush nuk do t’i priste nga një fëmijë. “I thotë të bëhet i duruar”, thotë avokati Ernesto De Toni pasi shqyrtoi dokumentet e deritanishme të depozituara në dosjen hetimore të hapur nga prokurori. Ai nuk shton asgjë tjetër, por asgjë tjetër nuk është e nevojshme për të kuptuar se Roveredo në Piano është vrasje ndaj një gruaje që ka shumë viktima. Nuk është vetëm Aurelia, janë edhe fëmijët e saj dhe dy familje që nuk i japin kurrë dhe kurrë nuk do t’i japin paqe njëri-tjetrit.
Elisabeth Kubler Ross, psikiatre
Humbja e një prindi është një nga ngjarjet më të dhimbshme që ndodhin gjatë jetës së një personi, pasojat e së cilës lënë plagë të thella në shpirt. Sipas psikiatres Elisabeth Kubler Ross në librin e saj “Vdekja ose të vdesësh”, pikëllimi nga pikëllimi kalon nëpër pesë faza:
1) tronditje dhe mohim: gjatë fazave të hershme të humbjes ndiejmë një mur qelqi mes nesh dhe botës, ndjehemi të mpirë, të paaftë të ndiejmë dhimbje dhe një ndjenjë e madhe e zbrazëtisë na përshkon. Prania e prindit në jetën e përditshme është zhdukur dhe vetmia po përparon.
2) refuzimi: emocione dhe kujtime të forta shfaqen të shoqëruara nga ndjenja konfliktuale të dhimbjes, humbjes dhe lehtësimit, veçanërisht kur vdekja është epilog i një sëmundjeje të gjatë. Ndjenja e fajit dhe lehtësimi alternojnë, bisedat e fundit më vijnë në mendje, momentet e kaluara së bashku, ato që donim të thonim dhe nuk i thamë. Lodhja fizike dhe emocionale ndihet dhe ne e gjejmë veten duke qarë në momentet më të papritura.
3) zemërimi: shpërthimet e zemërimit dhe ndjenjat e zhgënjimit e karakterizojnë këtë fazë, ne pyesim pse na ka ndikuar keqardhja dhe nuk gjejmë një përgjigje, një ndjenjë e fortë e padrejtësisë na përshkon dhe ata që ankohen për gjëra të padobishme na bezdisin.
4) pranimi: është faza në të cilën ne fillojmë të metabolizojmë humbjen, dhimbja ngadalë absorbohet dhe ne rifillojmë kontaktin me botën. Vuajtja dhe kënaqësia alternohen dhe ne e kuptojmë që jeta vazhdon edhe pa ata që nuk janë më atje.
Vajtimi për vdekjen e një prindi është një fakt mbizotërues në çdo kohë të jetës, edhe nëse aftësia për të menaxhuar humbjen ndryshon në varësi të moshës dhe pjekurisë emocionale të secilit person. Vajtimi si të rritur bie brenda rendit natyror të ngjarjeve ndërsa lë gjurmë të thellë në psikikën tonë.
Kuruar nga dr. Marco Salerno
Zakonisht vdekja e një prindi të moshuar ndodh pas një sëmundjeje ose në fund të një ekzistence shumë të gjatë, vitet e fundit të të cilit kanë kaluar me mbështetjen e fëmijëve. Ndjenjat e përjetuara janë kontradiktore, njeriu kalon nga gjendjet e dhimbjes dhe trishtimit në zemërim, një ndjenjë pafuqie dhe një ndjenjë faji. Ne e perceptojmë jetën në një mënyrë të re, ai që na krijoi nuk është më atje, ne jemi më të moshuarit dhe vdekja bëhet më afër sesa e dinim më parë. Vajtimi mund të ketë ndikim në familje se sjellja e anëtarëve që janë ende gjallë së bashku ose gjithashtu mund të përkeqësojë dallimet e mëparshme.
Kur një prind vdes, marrëdhënia me tjetrin ndryshon, ne e gjejmë veten duke krijuar një marrëdhënie me individin dhe jo më me çiftin prindëror, duke ndryshuar rrënjësisht ekuilibrin.
Vdekja e një prindi gjatë adoleshencës konfigurohet si një përvojë veçanërisht e vështirë për t’u trajtuar. Adoleshenca është një periudhë e karakterizuar nga ndryshime të forta në nivelin psiko-fizik, një fazë e evolucionit të thellë dhe konfuzionit gjatë së cilës është e vështirë të kodifikosh emocionet, veçanërisht ato që shoqërojnë një humbje të thellë. Adoleshenti mund të përjetojë reagime të kundërta që lëkunden midis trishtimit dhe zemërimit, nganjëherë ai mund të mohojë plotësisht vuajtjet që lidhen me pikëllimin duke përdorur mekanizma masivë të mbrojtjes për të shmangur përballjen me dhimbjen. Krahasimi me kolegët për çështjen e humbjes është veçanërisht i vështirë edhe nëse grupi mund të jetë një pikë e vlefshme mbështetjeje. Kjo përvojë do të ndryshojë rrënjësisht mënyrën e të menduarit, ndjenjës dhe lidhjes së adoleshentit nëse mbështetet në mënyrë adekuate në kërkimin e humbjes.
Gabimisht priremi ta nxisim të riun të mbajë dhimbjen, të jetë në mbështetje të prindit të mbijetuar, duke mos kuptuar se në këtë mënyrë ndalohet mundësia e kërkimit të ndihmës, e përjetimit të humbjes dhe e shprehjes së emocioneve të lidhura me të. Prania e një figure solide të rriturve përbën një mbështetje themelore për të ndihmuar adoleshentin të njohë dhe të merret me ndjenja të reja dhe të dhimbshme pa u ndier i zhvlerësuar ose zvogëluar. Megjithëse adoleshenti heziton të përballet me humbjen, ai duhet të sigurohet se emocionet që ndjen janë normale dhe të zakonshme për të gjithë njerëzit, ai duhet të inkurajohet t’i shprehë ato dhe të ketë mundësinë të bëjë pyetje.
Të flasësh për personin e ndjerë është një mënyrë për të mbajtur derën e hapur për dialog për ata që nuk janë më atje, në të njëjtën kohë duke i shoqëruar ata për të rifilluar jetën e tyre të zakonshme.
Qëllimi është të ndihmojmë të rinjtë të kuptojnë se nuk ka asnjë arsye të turpërohen nga dhimbja, përvoja e zisë është një mënyrë për t’u rritur më herët se moshatarët e tyre, duke u bërë të vetëdijshëm për të qenë një person me ndjeshmëri.
Sidoqoftë, kur adoleshenti shfaq disa sjellje të qëndrueshme, të tilla si depresioni, shqetësimet e gjumit, performanca e ulët e shkollës, përdorimi i drogës ose çrregullimet e të ngrënit, është thelbësore ta monitoroni atë dhe të kërkoni ndihmën e një specialisti.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi ilgazzettino.it / dottmarcosalerno.com
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
