Edukim nuk do të thotë të krijosh, do të thotë të ndihmosh fëmijët të krijojnë veten e tyre.
Vetë-përcaktimi është garancia e faktit se, pavarësisht zgjedhjeve, ne do të jemi protagonistët e padiskutueshëm të jetës sonë. Mund të gabojmë, është e vërtetë, ka shumë të ngjarë që të ndodhë, por do të jemi në gjendje të mësojmë nga gabimet tona dhe do të vazhdojmë rrugën tonë, duke pasuruar bagazhet tona.
Nga pikëpamja njohëse, nuk ka asgjë më të kërkuar sesa të përballesh me problemet ose të bësh gabime, pasi jo vetëm që kërkohet një përpjekje e madhe fizike dhe mendore, por përfshin gjithashtu një proces ndryshimi dhe adaptimi. Kur përballemi me një problem, të gjitha burimet tona njohëse vihen në lëvizje dhe shpesh zgjidhja përfshin një riorganizim të modeleve tona mendore.
Për këtë arsye, në vend që t’u sigurojmë fëmijëve të vërtetat absolute, ne duhet t’i vëmë ata përballë sfidave, në mënyrë që t’i bëjmë të mendojnë vetë, në këtë mënyrë ne do të rrisim aftësinë e tyre për të vëzhguar, reflektuar dhe marrë vendime në mënyrë të pavarur. Nëse, nga ana tjetër, ne i mësojmë fëmijët që thjesht të pranojnë, pa menduar, çdo informacion që ata marrin nuk do të jetë i rëndësishëm dhe nuk do të prodhojë ndryshime të rëndësishme në trurin e tyre, por thjesht do të mbetet i ruajtur diku në kujtesën e tyre, ku gradualisht do të venitet.
Përkundrazi, kur mendojmë se si mund të zgjidhim një problem, ose kur përpiqemi të kuptojmë se ku kemi gabuar, ajo shkakton një proces që përfshin rritjen. Kur fëmijët mësohen të mendojnë, të vënë në dyshim realitetin dhe të gjejnë zgjidhje për veten e tyre, ata fillojnë të besojnë në aftësitë e tyre dhe të përballen me jetën me më shumë besim dhe më pak frikë. Fëmijët duhet të kenë mundësinë të gjejnë mënyrën e tyre të të bërit të gjërave, ata duhet të kenë kuptimin e botës së tyre dhe, ngadalë, të formojnë vlerat e tyre.
Si ta bëjmë atë?
Disa teste të kryera në vitet ’70 në Universitetin e Rochester në New York na ofrojnë disa këngë. Këta psikologë kanë punuar me grupe të ndryshme të njerëzve dhe kanë zbuluar se shpërblimet mund të motivojnë vetëm deri në një pikë të caktuar. Për më tepër, kur bëhet fjalë për detyra të përsëritura dhe të lodhshme, efektiviteti mund të jetë kundërproduktiv nëse gjërat me të cilat duhet të përballeni kërkojnë reflektim dhe mendim krijues.
Është interesante që njerëzit që nuk morën çmime gjatë kërkimeve të tyre performuan më mirë në zgjidhjen e problemeve komplekse. Në disa raste, këto shpërblime i bënë njerëzit të kërkojnë rrugë të shkurtra dhe përfshihen në sjellje joetike, pasi qëllimi ishte zgjidhja e problemit vetëm për të marrë shpërblimin.
Rezultatet e këtyre testeve e çuan psikologun Edëard L. Deci në teorinë e tij të vetëvendosjes, sipas së cilës, për të motivuar njerëzit dhe fëmijët të japin më të mirën, nuk është e nevojshme të jepni shpërblime, por përkundrazi të ofroni një mjedis të përshtatshëm që plotëson këto tre kërkesa:
1 # Tregoni besim, në mënyrë që ata të ndjehen se kanë një kompetencë të caktuar në mënyrë që të mos gjenerojnë zhgënjime ose ankthe të ekzagjeruara.
2 # Lini hapësirë, në mënyrë që ata të gëzojnë autonominë e tyre, të gjejnë zgjidhje të reja për problemet dhe pastaj t’i zbatojnë ato në praktikë dhe t’i bëjnë ata të ndjehen se kanë kontroll të plotë.
3 # Jini të disponueshëm, në mënyrë që ata të bashkëveprojnë për t’u ndier të përkrahur dhe pjesë e grupit.
Burimi / https://curiosandosimpara.com/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
