Në një nga intervistat e fundit të tij i madhi, Tiziano Terzani, shpjegoi një koncept shumë të rëndësishëm për të kuptuar gjërat e jetës: harmoninë e të kundërtave. Duke filluar nga simboli i “Yin dhe Yang”, shkrimtari fiorentin theksoi se sikurse e dimë i gjithë realiteti që njohim qeveriset nga një dualizëm i pazgjidhshëm.
Simboli i Yin dhe Yang tregon se jeta është harmonia e të kundërtave. Sepse nuk ka ujë pa zjarr, nuk ka femër pa mashkull, nuk ka natë pa ditë, nuk ka diell pa hënë, nuk ka të mirë pa të keqe. Ky simbol është i përsosur: e bardha dhe e zeza përqafojnë njëra-tjetrën, ku brenda të zezës ka një pikë të bardhë dhe brenda të bardhës ka një pikë të zezë.
Më pas, Terzani shpjegoi se si teoria e këtij simboli shkoi drejt përsosmërisë për një të vërtetë që njeriu perëndimor thjesht nuk ka ndërmend ta pranojë: ashtu siç Yin nuk mund të ekzistojë pa Yang, kënaqësia nuk mund të ekzistojë pa vuajtje. Nuk ka asnjë kënaqësi pa vuajtje dhe nuk ka vuajtje pa kënaqësi! Vetëm kur ta kuptoni, do gëzoni kënaqësinë dhe do pranoni vuajtjet. Por perëndimorët nuk e pranojnë se vuajtja është pjesë e jetës, prandaj marrin pilula, drogojnë veten dhe kërkojnë kënaqësi kalimtare.
Mohimi i vuajtjeve emocionale
“Harmonia midis të kundërtave” është një koncept që mund të shihet në të gjitha gjërat në jetë dhe është mjaft i njohur në Azi. Por, siç tha me të drejtë Terzani, aplikimi më i vështirë i tij ka të bëjë me dualizmin midis kënaqësisë dhe vuajtjes. Njeriu dëshiron kënaqësi por nuk është në gjendje të pranojë vuajtjet. Është një diskurs i vlefshëm në nivele të shumëfishta, nga vuajtjet fizike në thellësisht emocionale. Dhe nëse frika nga dhimbja fizike mund të kapërcehet lehtësisht, ajo që ka të bëjë me dhimbjen emocionale është shumë më e vështirë për t’u menaxhuar.
Sepse shpesh kur diçka thyhet thellë brenda nesh, në ato vende të qenies suaj që nuk i lejoni vetes të arrini, bëhet jashtëzakonisht e komplikuar madje edhe për të kuptuar shkakun e dhimbjes, e jo për shërim. Pra, si sillet një qenie njerëzore kur ballafaqohet me vuajtje shumë të fortë emocionale? Gjithkush reagon në mënyrën e vet, por përgjigjja më e zakonshme është mohimi.
Nuk ka asnjë kënaqësi pa vuajtje
Ne e mohojmë vuajtjen duke u përpjekur ta izolojmë atë në një pjesë të mendjes sonë. Ne përpiqemi të mohojmë ekzistencën e saj dhe të përpiqemi të jetojmë sikur të mos ekzistonte, sikur të mos kishte ekzistuar kurrë dhe nuk do të rishfaqej kurrë. Kjo metodë nuk është një zgjidhje, në të vërtetë, është mënyra më e mirë për ta zvarritur dhimbjen përgjithmonë. Ju e mbani atë në gji, por pastaj ajo shpërthen mbi ju me gjithë forcën e saj dhe ju dhemb shumë më tepër se herën e parë.
Vuajtja emocionale ju tërheq ngadalë në një cep dhe ndikon shumë në mënyrën tuaj të jetesës. Kjo ju bën të humbni dashurinë për veten, besimin tek të tjerët dhe dëshirën për të qenë të lumtur.
Ashtu sikurse tha dhe Terzani, vetëm kur e kuptoni se nuk ka kurrfarë kënaqësie pa vuajtur ju mësoni të kënaqeni dhe të pranoni vuajtjen. Sepse përgjigja më e mirë për një dhimbje të fortë të brendshme është pranimi, që është vetëm e kundërta e mohimit. Ju duhet të pranoni atë që ju bën të ndiheni keq, të përballeni me përbindëshin dhe të bëni çmos për të menaxhuar praninë e tij. Natyrisht është shumë komplekse të ketë sukses, por ekziston një metaforë interesante që shpjegon mirë se çfarë është dhimbja emocionale dhe pse është shumë e rëndësishme që ta pranojnë menjëherë ekzistencën e saj.
Metafora e kutisë
Lauren Herschel është një grua amerikane që disa vite më parë pësoi një traumë shumë të fortë emocionale kur babai i saj vdiq para kohe. Gruaja hyri në krizë dhe vuajti deri në pikën e përdorimit të ilaçeve dhe kujdesit psikologjik. Për një kohë të gjatë ajo u përpoq të mohonte dhimbjen, sikur të mos ekzistonte, por më pas ajo u takua me një terapist i cili i shpjegoi asaj një metaforë të thjeshtë.
Quhet metafora e kutisë. Njeriu mori një fletë bosh dhe vizatoi një kuti. Brenda kutisë ai krijoi një rreth shumë të madh, i cili zuri pothuajse të gjithë hapësirën brenda kutisë. Pastaj vizatoi një buton të kuq në njërën nga katër anët e kutisë.
- Kutia përfaqëson jetën tonë.
- Topi dhe butoni i kuq përfaqësojnë dhimbjen, e cila shfaqet vetëm kur dy elementët bien në kontakt me njëri-tjetrin (topi godet butonin).
Terapisti i tha asaj se dhimbja është gjithmonë brenda nesh. Nuk ka asnjë mënyrë për ta çaktivizuar atë. Kur veprimet dhe ngjarjet e rastësishme në jetën tonë e bëjnë topin të godas butonin e kuq, ne ndiejmë dhimbje. Shkaku nuk është i parashikueshëm: mund të jetë një këngë në radio, një film në televizion, një shije, një njohje që nuk e keni parë për një kohë të gjatë, një mendim i rastësishëm, emri i një personi, vendi … nganjëherë, pa paralajmërim, topi rrëzohet kundër butonit dhe ndjejmë një dhimbje të fortë të brendshme që mund të materializohet në nostalgji, trishtim, zemërim, melankoli e kështu me radhë.
Ju keni dy zgjedhje: të qëndroni në vend ose të ecni përpara në jetë
Ekziston vetëm një mënyrë për të parandaluar topin që të godas butonin e kuq: të mos lëvizni, të mos bëni asgjë, të mos vazhdoni me jetën. Në këtë mënyrë, në të vërtetë, kutia (e cila përfaqëson jetën tonë) mbetet e palëvizshme dhe për këtë arsye topi nuk lëviz dhe nuk aktivizon butonin e dhimbjes.
Kjo është ajo që bëjnë ata që mohojnë dhimbjet: ata nuk lëvizin. Ata nuk shkojnë përpara dhe të fillojnë një kapitull të ri, sepse ata kanë frikë se çdo hap i vogël do të lëvizë topin brenda kutisë dhe pastaj do të aktivizohet butoni i dhimbjes. Ata nuk mund ta pranojnë atë dhe kështu preferojnë të qëndrojnë të qetë, duke pritur që koha të kalojë në mënyrë të pashmangshme.
A është kjo jeta? Natyrisht që jo. Nëse kurrë nuk bëni asgjë të re, nëse nuk ecni përpara, por qëndroni pa lëvizur, ju vetëm mbijetoni. Zgjidhja, sipas terapistit, është e kundërta: të jetosh edhe më intensivisht. Mos u ndalni, por vazhdoni, krijoni kujtime të reja, zakone të reja, merrni rreziqe, dilni nga zona juaj e rehatisë. Kjo mund të duket si një lojë mazokiste meqë me gjithë këtë lëvizje topi do të godasë butonin shumë më shpesh, por ky është vendi ku merr një element tjetër: çdo herë që butoni aktivizohet, topi bëhet më i vogël.
Kjo do të thotë se sa më shumë ta pranojmë dhimbjen, aq më shumë ajo do të zvogëlohet. Kështu, duke u përplasur herë pas here, topi shndërrohet nga ky top i madh që mezi qëndron brenda kutisë së jetës sonë në një top të vogël që vetëm herë pas here e aktivizon butonin. Dhe kur të ndodhë, dhimbja do të jetë ende e fortë, por shumë më e menaxhueshme.
“Topi nuk do të zhduket kurrë, por do ta godasë butonin më pak, duke na lejuar që të kemi më shumë kohë për t’u rikthyer mes valës së dhimbjes”, shpjegoi Lauren, gruaja që ekspozoi “metaforën e Kutisë”.
Dhimbja ekziston, pranojeni
Kjo metaforë na mëson se dhimbja ekziston. Është e panevojshme ta mohosh atë. Brenda secilit prej nesh gjejmë si topin ashtu edhe butonin e kuq dhe nuk mund të bëjmë asgjë për t’i shkatërruar.
Siç u përmend, ne kemi vetëm dy zgjedhje: të qëndrojmë ose të lëvizim me jetën tonë. Në rastin e parë topi do të prekë butonin disa herë, por do të mbetet i madh për shumë vite, ndoshta përgjithmonë. Në rastin e dytë, kur zgjedhim të ecim përsëri, në fillim ne do të përpiqemi vazhdimisht për të shkaktuar dhimbje emocionale, por pastaj do të bëhet gjithnjë e më pak intensive. Në fund, kur topi të jetë shumë i vogël, do të jetë e lehtë për ne që të mësojmë të menaxhojmë dhimbjen.
Nuk ka rëndësi nëse keni pësuar një humbje, nëse ju ka lënë partneri, nëse keni bërë disa gabime serioze që ju vjen keq… zgjedhja është e juaja: nëse do qëndroni të qetë dhe do mohoni dhimbjen, apo do përballeni me dhimbjen dhe do ta zvogëloni atë deri në pikën e kontrollit të saj të plotë?
Duke parafrazuar Terzanin, dua t’ju kujtoj një të vërtetë të madhe: nuk ka lumturi pa mjerim. Pranojeni dhimbjen, përballojeni dhe vazhdoni. Vetëm atëherë do të ktheheni në jetë.
Burimi / www.mangiaviviviaggia.com
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
