Psikologët dhe shkencëtarët konfirmojnë se klima ndikon në kiminë e trurit dhe lumturinë e perceptuar nga njerëzit.
Ndryshimet e papritura të temperaturës, tensionit dhe lagështisë mund të shkaktojnë shqetësime në sistemin nervor dhe të gjenerojnë një predispozitë më të madhe për t’u ndjerë në depresion. Çfarë efektesh prodhojnë dhe si mund të parandalohen?
Zilja e zgjimit bie, hapni një sy dhe shihni një rreze dielli të kalojë në dritare… nuk keni nevojë të qëndroni më në batanije. Çohuni nga shtrati pa shumë përpjekje dhe ecni zbathur drejt dushit e menjëherë më pas do të ndiheni energjik!
Ditën tjetër, kur zilja bie, ndodh të dëgjoni një bubullimë dhe shiu që vërshon… temperatura e dhomës është ulur, mbulimi me batanije mbi hundë, është mendimi i vetëm, përveç kësaj imagjinoni se do të arrini në zyrë, ndoshta të lagur nga shiu…
Ju nuk jeni i vetmi, pothuajse të gjithë vuajmë nga ndryshime të papritura atmosferike!
Gjenetika, shëndeti i përgjithshëm dhe prania e sëmundjeve ndikojnë në mënyrën se si reagojmë ndaj kushteve atmosferike. Mbrojtësit tanë i përgjigjen ndryshimeve me një përkushtim më të madh të sistemit imunitar dhe veçanërisht kur ka një ndryshim të menjëhershëm të temperaturës, presionit ose lagështisë, trupi i akuzon këto tejkalime dhe rrit rreziqet e patologjive (alergji, astma, dhimbje barku, çrregullime të humorit etj.).
Klima e ftohtë është e njohur për ngadalësimin e metabolizmit. Kjo është arsyeja pse, në dimër, pasi mbaronni së ngrëni, dëshironi të shkoni për të fjetur dhe humori pakësohet, ju bëheni më pak aktivë. Nga ana tjetër, në verë, metabolizmi është më i përshpejtuar: në përgjithësi, gjendja shpirtërore përmirësohet dhe njerëzit janë më të motivuar për t’u ushtruar në natyrë.
Megjithatë, ka njerëz në ndryshueshmëri të gjerë krahasuar me shijet dhe preferencat në lidhje me klimën: disa preferojnë një ditë me shi se sa një ditë me diell, ndërsa të tjerë shiu krijon dekurajim.
Këto efekte të motit në gjendjen shpirtërore, janë studiuar prej kohësh dhe kanë gjetur, në veçanti, një ndikim të fortë sezonal në lidhje me disa çrregullime humori, si çrregullimi bipolar: një dallim psikik i vërejtur më shumë në verë se sa në dimër.
Për më tepër, në një studim të publikuar në revistën Nature Scientific Reports, është parë një lidhje në rritje midis emergjencave psikiatrike në ditët me re ose me shi (me lagështi mbi 60%) dhe një rritje në çrregullim obsesiv-kompulsiv kur temperaturat ishin më të larta se 30° C.
Është vënë re (ndonëse eksperimentalisht e vështirë për të provuar) se ka një ndryshim në humor në kohën para stuhive. Në ajër ka një rritje të fortë të ozonit dhe joneve negative para një stuhie dhe kjo ka qenë e lidhur me inflamacionin te muskujt dhe bronket, ngurtësinë e eshtrave dhe ndryshimet në humor. Kjo tenton të çojë në nervozizëm.
Në lidhje me ndikimin e ndryshimeve klimatike në gjendjen shpirtërore, janë zbuluar disa aspekte të përbashkëta (C. Rivadeneira), përkatësisht:
- Ditët me shi mund të shkaktojnë trishtim tek disa njerëz. Ata mund të kalojnë shumë kohë ashtu duke u shkaktuar një gjendje depresive;
- Temperaturat e larta gjenerojnë një eufori të caktuar, por mbi të gjitha nëse personi është në pishinë ose në det. Përkundrazi, temperaturat e larta pa ujë afër, shkaktojnë një lodhje psikofizike të lidhur para së gjithash me humbjen e kripërave minerale dhe uljen e tensionit. Kur është shumë nxehtë, vihet re se njerëzit janë më të prekshëm dhe nervozë;
- Ftohja intensive, në fillim, provokon hiperaktivitet (si një përpjekje për t’u ngrohur), por, nëse vazhdon, shkakton gjumë dhe apati.
Rëndësia e dritës së diellit
Ka shumë studime mbi ritmet cirkadike: ato janë një mekanizëm që rregullon ciklin tonë të zgjimit të gjumit. Ky cikël nga njëra anë varet nga ndryshimet në ndriçim, dhe nga ana tjetër, në mekanizmat biologjikë të quajtur “orët e brendshme”. Të dyja këto gjëra sinkronizohen me rrezet e diellit çdo mëngjes.
Dielli është me të vërtetë i rëndësishëm për gjendjen tonë shpirtërore: është thelbësore për nivelet e serotoninës në trurin tonë. Serotonina është një neurotransmetues shumë i rëndësishëm në aspektin e lumturisë: është substanca kimike përgjegjëse për ekuilibrin tonë dhe reduktimi i saj lidhet me depresionin.
Me pak fjalë, rrezet e diellit na ndihmojnë të ndihemi të lumtur dhe aktivë, rrisin ndjeshmërinë ndaj marrëdhënieve shoqërore dhe zvogëlojnë sasinë e mendimeve negative që mund të kemi.
Çfarë duhet të bëni nëse ditët me shi ndikojnë në gjendjen tonë shpirtërore?
Nëse jeni nga ata njerëz që ndiheni të pikëlluar në një ditë me shi, mbani mend se mund ta planifikoni atë ndryshe dhe çuditërisht për të mirën e gjendjes tuaj shpirtërore.
Organizoni një plan aktiviteti brenda shtëpisë
Fakti që nuk mund të bëni shëtitjen e zakonshme një pasdite, nuk do të thotë që do ta shpenzoni atë në shtrat! Është e mundur që të organizohet diçka me familjen, për shembull disa lojëra. Por gjithashtu mund të organizoni një takim me miqtë: përqendrimi në të gjitha detajet do t’ju argëtojë dhe do t’ju ndihmojë të përmirësoni gjendjen tuaj shpirtërore!
Shfrytëzoni rastin për të vënë në rregull shtëpinë
Mund të mos duket një plan shumë i këndshëm, por nëse normalisht nuk keni shumë kohë për këto detyra, mund të përdorni një pasdite me shi për të vënë çdo gjë në rregull. Mos harroni, kur ka rregull rreth jush, dhe keni hedhur gjërat që kanë marrë hapësirë dhe janë të padobishme, ndjenja juaj e mirëqenies do të rritet shumë!
Bëj telefonatën që ke shtyrë
Mund të shfrytëzoni mundësinë për të telefonuar atë mik që e kujton shpesh dhe përfundon pa folur. Biseda me dikë është e shëndetshme për mendjen tonë; dhe do ta shihni se pas një bisede të mirë, gjendja juaj shpirtërore do të ketë ndryshuar shumë.
Bëni aktivitete jashtë shtëpisë
Nëse dita është me shi, nuk duhet t’ju detyrojë të qëndroni brenda në shtëpi, përkundrazi kjo është arsyeja pse ka çadra! Aktivitetet mund të kryhen edhe jashtë shtëpisë: duke shkuar në kinema, duke vizituar një mik, një ekspozitë, etj.
Çdo gjë që ju bën të ngriheni nga shtrati mund t’ju mbushë me gëzim. Megjithëse koha e shpenzimeve për të parë shfaqjen tuaj të preferuar televizive nuk është një plan i keq … në vend që të qëndroni gjithë pasditen të mbërthyer me mendime negative.
“Mbani mend se, edhe nëse nganjëherë retë errësohen, dielli del gjithmonë”.
Përgatiti Orjona TRESA / Burimi .guidapsicologi.it
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
