Nga Aldo Carotenuto, psikoanalist, shkrimtar dhe akademik italian
Ndjenja e mos përkatësisë tek dikush mund të jetë një nga përvojat më shqetësuese. Origjinat e një përvoje të tillë duhet të kërkohen në fëmijëri, domethënë në harresën e lumturisë në të cilën – kushti është i domosdoshëm – të marrë formë në atë bërthamë të nxehtë për të cilën të gjithë kemi nevojë. Problemi është kompleks në kuptimin që aty ku dikujt i është hequr një e mirë e tillë e madhe – e drejta për t’u kujdesur dhe rritur me dashuri – është e vështirë të gjejë një zëvendësues të vlefshëm emocional.
Kini kujdes: është e vështirë, por jo e pamundur!
Nuk është aspak e vërtetë që personi që vuan nga gjendja e tij e vetmisë dhe që ankohet se nuk “është i dashur”, nuk është nga ana tjetër i gatshëm për të dhënë dashuri ose madje nuk e posedon atë. Në realitet, personi që ndjen se nuk po merr dashuri, gjithmonë kërkon me padurim dikë për ta dhënë, një qenie të cilës ai mund t’i japë – para se ta marrë – të gjithë ndjesinë që ndjen se i mungon.
Problemi është se kur keni mbetur pa dashuri për një kohë të gjatë, jeni mjaft të dëshpëruar, të zhgënjyer, me shumë vështirësi mund të besoni se situata mund të ndryshojë. Në këto momente ekziston gjithmonë një frikë e madhe, ajo frikë depërtuese që duket se vetëm dimensioni i dashurisë e përmban. Në fakt, kur dashuroni, e ekspozoni veten ndaj një rreziku konkret të shkatërrimit. Braktisja e vetes ndaj dikujt do të thotë, para së gjithash, t’i japësh atij fuqinë e jetës dhe të vdekjes mbi ne, duke e vendosur fatin tonë në duart e tij, duke i dhënë atij të drejtën për të zgjedhur nëse do të bëhet engjëlli ynë ngushëllues apo demoni ynë përndjekës. Dhënia kaq shumë autoritet Tjetrit, sidoqoftë, nënkupton domosdoshmërish nevojën e trajtimit të nënshtrimit psikologjik, me rrezikun e asgjësimit.
Kështu mund të ndodhë që personi të zgjedhë të mbyllet në vetvete, duke preferuar mbrojtjen e vetmisë sesa paparashikueshmërinë e përqafimit të dashur. Loja e dashurisë është një zbulim i vazhdueshëm i fakteve të papritura: meditimi, distancimi, të mos lejojë afrimet dhe joshjet, shpesh fshehin frikën e përfshirjes.
Të mbingarkohemi nga ndjenjat do të thotë të jemi gati për të marrë gjithçka që është e bukur, por edhe të trishtuar dhe të dhimbshme që një marrëdhënie mund të rezervojë për ne. Njerëzit që duken të ngurtë, të ftohtë, të kontrolluar, në të vërtetë mbajnë forca të blinduara që denoncojnë cenueshmërinë e tyre të madhe.
Pamundësia e dukshme e këtyre individëve, aq e brishtë, por e pajisur aq mirë sa të duket e fortë dhe e papërkulur, shpesh ushtron një bukuri të parezistueshme. Dëshira që mosbesueshmëria e Tjetrit ndez, përcaktohet nga aktivizimi i një nevoje të veçantë psikike. Në disa raste, në fakt, pasioni nxitet nga nevoja për t’u marrë me distancën, me mungesën dhe arritjen e një personi të dashur. Marrëdhëniet e strukturuara në këtë lloj dinamike përfshijnë në mënyrë të pashmangshme vuajtje, sepse ato mbartin një ngarkesë të madhe shkatërruese: partneri i pakapshëm, në fakt, për aq sa mund të kërkojë dhe marrë, asgjë nuk mund t’u japë atyre që e duan, asgjë nuk ka për të ofruar.
Tek këta njerëz ekziston një frakturë e thellë që i ndan ata nga dimensioni i ndjenjës dhe ky gji i pambushur i pengon ata të eksternalizojnë emocionet e tyre dhe të mirëpresin ato të të tjerëve. Heqja e vetvetes nga Tjetri, mohimi i dëshirës së tij dhe madje duke u treguar indiferent ndaj manifestimeve dashurore, në të vërtetë janë modalitete mbrojtëse që individë të caktuar vendosin për t’u përballur me frikën, e cila i izolon nga ndjenjat.
Por kush është i mbyllur ndaj ndjenjave, i huaj për gjuhën e emocioneve, është gjithashtu i mbyllur në lidhje me botën e tij të brendshme. Interesi dhe hapja ndaj Tjetrit, në fakt, gjithmonë nënkuptojnë mundësinë e zbulimit të mënyrave të reja të hyrjes në shpirtin e dikujt. Për këtë arsye, ata që kanë frikë të jetojnë ndjenjën, në të vërtetë përpiqen të shpëtojnë nga vetja e tyre.
Megjithatë, nuk është gjithmonë e mundur të përqendrohemi në faktorët që përcaktojnë paaftësinë afektive të atyre që duam. Ndjenja e ftohtë e distancës që ndiejmë tek Tjetri rrjedh nga dobësia e tij, nga gjendja e tij e shqetësimit hezitues, megjithatë nuk e kuptojmë atë dhe ngatërrojmë brishtësinë me indiferencën. Pra, mosinteresimi i pretenduar i atyre që duam ndaj nesh, maskon një problem të gjerë dhe kompleks, të karakterizuar nga një nevojë e pakontrollueshme për distancë.
*Botuar në “Il Mattino” në Napoli, Itali, brenda kolonës “Eros dhe Pathos”.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi centrostudipsicologiaeletteratura.org
#revistapsikologjia
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
