Konfabulacioni është një shqetësim i kujtesës, i definuar si prodhim i kujtimeve të fabrikuara, të shtrembëruara ose të keqinterpretuara rreth vetes ose botës, pa synimin e vetëdijshëm për të mashtruar.
Nardjana Dalanaj, psikologe klinike
Konfabulimi gjithashtu konsiderohet si zëvendësimi i një hendeku në kujtesën e një personi me informacione të rreme, që ai solidarisht dhe vazhdimisht beson se është e vërtetë.
Njerëzit të cilët mbajnë mend kujtime të gabuara, duke filluar nga ndryshimet delikate në trillime të çuditshme dhe përgjithësisht janë shumë të sigurt për kujtimet e tyre, pavarësisht nga provat kontradiktore. Konfabulacionet neurologjike shoqërohen zakonisht me anomalitë e lobeve frontale dhe strukturave përkatëse. Disa forma janë të lidhura me performancën e dobët në monitorimin e burimeve dhe detyrat e funksionit ekzekutiv. Konfabulacioni dallon nga gënjeshtra, pasi nuk ka qëllim për të mashtruar dhe personi nuk është në dijeni se informacioni është i rremë.
Studimet e fundit raportojnë se të gjithë ne e bëjmë në njëfarë mase, sidomos kur jemi nën presion ose ndikim për të diskutuar gjëra që janë të vështira për t’u shpjeguar (si zgjedhjet personale, mendimet apo preferencat).
Konfabulimi ndodh gjithashtu edhe te fëmijët e vegjël, të cilët raportojnë kujtimet e tyre në lëndët e hipnozës dhe në njerëz normalë, në mjedise të caktuara eksperimentale. Megjithatë, konfabulacioni është veçanërisht i zakonshëm, në mënyrë të hapur dhe shumë shpesh te fëmijët me demencë, ata me spektrin autik, ku konfabulacionet mund të jenë më pak të lidhura me faktorët socialë sesa ajo që ka dëmtuar kujtesën burimore ose funksionin e dobët ekzekutiv, dhe te pacientët që pësojnë sulme në tru.
Për shkak të mungesës së funksionimit të lobit parafrontal të trurit, në këtë rast është e kompromentuar nga sëmundja dhe dëmtimi. Kujtimet e konfiguruara, të të gjitha llojeve, më së shumti ndodhin në kujtesën autobiografike dhe tregojnë një proces të komplikuar dhe të ndërlikuar që mund të çorientohet në çdo moment gjatë kodimit, ruajtjes ose kujtimeve. Sidoqë të jetë procesi i rikthimit të kujtesës, është dëmtuar duke lënë boshllëqe në kujtesën e personit ose fëmija ndihet i shtrënguar për të folur në lidhje me diçka (zakonisht duke e pyetur rreth saj) truri automatikisht fillon të mbushë boshllëqet në mënyrë që ta bëjë kujtesën të plotë dhe kohezive.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
