Një sociopat mund të përkufizohet si një person që ka çrregullim antisocial personaliteti. Ky çrregullim karakterizohet nga shpërfillja e ndjenjave të të tjerëve, mungesa e pendimit ose turpit, sjellje manipuluese, egocentricitet i pakontrolluar dhe aftësia për të gënjyer për të arritur qëllimet e tij. Njohja e simptomave të sociopatëve mund të ndihmojë njerëzit të identifikojnë më qartë një sociopat në mes tyre. Simptomat e një sociopati tregojnë një pamje të qartë të një personi që është një person i ftohtë, i vetëqëndruar, manipulues pa ndërgjegje.
Nardjana Dajlanaj, psikologe klinike
Një sociopat është antisocial dhe shkel hapur të drejtat e të tjerëve, ka nevojë për kontroll, pasi ka aftësi për të marrë atë që do dhe s’do të ndalet derisa ta arrijë atë. Një shenjë e frikshme e një sociopati është se të gjithë duken të mahnitur nga ai. Ky person me personalitetin e tij simpatik dhe njëkohësisht dinak, mund të fshehë tërësish veten.
Një shenjë tjetër e të qenit sociopat është impulsiviteti. Ai gjithashtu është një kërkues i mirë i emocioneve gjithmonë duke lëvizur për të gjetur eksitim kur mërzitja godet.
Shenjat e sociopatit janë sjellje të pakujdesshme dhe të pamatura. Ai bën atë që i pëlqen dhe çfarë do ta çojë përpara. Ai nuk kujdeset për atë që lëndohet apo çfarë janë pasojat e veprimeve të tij.
Një sociopat e sheh tërë botën si partinë e tij, është shigjeta e tij dhe ai do të qajë nëse dëshiron, por në të vërtetë, duke qarë apo duke shfaqur ndonjë emocion tjetër, nuk është asgjë më shumë se një zgjidhje. Nëse një emocion shërben si një zgjidhje, ai do ta përdorë atë. Përndryshe ai është i papunë.
A kanë sociopatët ndjenja?
Ka një ndryshim midis ndjenjave dhe shprehjes së ndjenjave, me disa përjashtime. Jo, ata nuk kanë ndjenja, megjithatë shprehin ndjenja. Socipatët e funksionimit të lartë janë jashtëzakonisht të aftë në ndreqjen e emocioneve. Në varësi të rastit, ai manipulon, duke shprehur një gamë të emocioneve njerëzore: lumturi, gëzim, eksitim, mosbesim , tronditje, zhgënjim, trishtim dhe pikëllim. Këto ndjenja të rreme janë thjesht sipërfaqësore. Kur dashuria është një mjet për t’u përdorur, për të kurthuar dhe manipuluar dikë, sociopatët mund të duan, kur dashuria është një gënjeshtër e cekur për përfitime personale se sa shprehje e lidhjes, sociopatët mund të duan, kur dashuria thuhet lehtësisht nga buzët, por jo nga zemra, sociopatët mund të duan. Asnjë flutur nuk fluturon në stomakun e një sociopati.
A ekzistojnë fëmijët sociopatë?
Arsyet etike si dhe ndryshimi i natyrës së fëmijëve pasi ato rriten dhe zhvillojnë, tregojnë që një person nuk mund të diagnostikohet me çrregullim antisocial personaliteti deri në moshën 18-vjeçare. Kështu një fëmijë apo një adoleshent nuk mund të etiketohet si një sociopat, pavarësisht nga sjellja e tyre. Disa mund të thonë se një fëmijë i tillë tregon tendenca sociopatike. Sidoqoftë, diagnoza nuk mund të jetë çrregullim i personalitetit antisocial. Para moshës 18 vjeç, diagnoza do të ishte çrregullim i sjelljes. Në manualin diagnostik dhe statistikor të çrregullimeve mendore (DSM5), çrregullimi i sjelljes përkufizohet si një sjellje e përsëritur dhe e vazhdueshme në të cilën shkelen të drejtat themelore të të tjerëve, normat ose rregullat shoqërore më të përshtatshme të moshës.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
