Kur shpërthen një luftë, gratë zhduken. Pamjet që na vijnë nga Ukraina në këto ditë të tmerrshme janë pothuajse të gjitha fytyra dhe trupa meshkujsh me uniforma apo me veshje ushtarake. Në videot e tij presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky është i rrethuar nga burra të tjerë dhe madje në tryezën e negociatave me Putinin nuk shihet asnjë grua. Jo se është një fakt i jashtëzakonshëm apo diçka për t’u indinjuar apo për t’u habitur.
Askush nuk po kërkon të shohë më shumë gra të marrin armët ose të vendosin të bombardojnë këtë apo atë objektiv në emër të barazisë gjinore. Në të vërtetë, ajo që shpresohet në këtë kohë është se asnjë person, pavarësisht nga gjinia, nuk do të duhet të luftojë ose të detyrojë të tjerët ta bëjnë këtë. Por, duke bërë këtë premisë të nevojshme, është e nevojshme të kërkohet që të mbahet vëmendja e lartë për fatin e grave në konfliktin ukrainas, edhe nëse në këtë moment ato janë të padukshme.
Rreziku i zhdukjes mediatike të grave në një kohë delikate si kjo është se pasojat shkatërruese që do të pësojnë do të kalojnë pa u vënë re ose do të konsiderohen thjesht si dëme kolaterale. Edhe para pushtimit, organizata e të drejtave të njeriut Human Rights Watch ilustroi një situatë shqetësuese për gratë ukrainase, të cilat tashmë po përjetonin akses të reduktuar dhe të pamjaftueshëm në kujdesin mjekësor dhe shërbimet riprodhuese. Tani që konflikti ka shpërthyer dhe trupat e Putinit po synojnë gjithashtu civilët, situata mund të përkeqësohet.
Shqetësimi kryesor është ai i ekspozimit ndaj dhunës me bazë gjinore, denoncuar në një deklaratë edhe nga drejtoresha ekzekutive e Organizatës së Kombeve të Bashkuara për Barazinë Gjinore Sima Bahous: “Situata aktuale rrezikon sigurinë e të gjithë ukrainasve dhe ekspozon gratë dhe vajzat për një rrezik më të madh të dhunës seksuale dhe dhunës me bazë gjinore, veçanërisht ato që janë refugjatë ose të zhvendosur nga shtëpitë e tyre. Këta faktorë duhet të merren parasysh në të gjitha përpjekjet për të monitoruar dhe për t’iu përgjigjur situatës në Ukrainë, në mënyrë që shenjat e para paralajmëruese të ndikimit të marrin një përgjigje adekuate dhe proporcionale”.
Rreziku i përdhunimit të luftës është jashtëzakonisht real, veçanërisht për grupet më të cenueshme apo më të ekspozuara, si luftëtarët vullnetarë apo gazetarët. Dhuna seksuale përdoret si një armë e vërtetë për të ndëshkuar disidentët dhe si hakmarrje ndaj popullatës, por në përgjithësi është një mënyrë për të riafirmuar pushtimin e territorit, nga çdo këndvështrim. Përdhunimi i luftës i bën trupat e grave një objekt në dispozicion të ushtarëve, pronësia e të cilëve sanksionohet nga vetë akti i luftës dhe në disa raste shfrytëzohet si një formë spastrimi etnik ose gjenocidi. Siç shkroi Susan Brownmiller në klasikun feminist kundër vullnetit tonë, gjatë konflikteve “dallimi midis vrasjes dhe kryerjes së formave të tjera të papranueshme të dhunës humbet dhe përdhunimi bëhet një nënprodukt fatkeq, por i pashmangshëm i asaj loje të nevojshme të quajtur luftë”. Situata joreale e një bote në të cilën nuk ka gra, bëhet realiteti i vetëm i mundshëm dhe legjitim që ushtarët të sillen në përputhje me rrethanat.
Në vitin 2014, me pushtimin e Krimesë, kishin ndodhur shumë përdhunime luftarake, si ato të grumbulluara në investigimin-dokumentar Zero Impunity. Vlerësohet se në konfliktin e mëparshëm rreth një e treta e të burgosurve civilë në Donbass kanë pësuar dhunë seksuale, një fenomen që në teatrot e luftës mund të prekë edhe viktimat meshkuj. Këto janë gjithashtu vlerësime të ulëta dhe nuk marrin parasysh mijëra civilë që nuk u burgosën, por patën fatin e keq të ndodheshin në vendin e gabuar në kohën e gabuar. Tani që shkalla e konfliktit është shumë më e madhe, numri i viktimave ka të ngjarë të rritet në mënyrë eksponenciale, veçanërisht në mesin e refugjatëve, grave rome dhe emigrantëve.
Sipas Gjykatës Ndërkombëtare Penale të themeluar në vitin 2002, përdhunimi është një krim lufte. Por as Rusia dhe as Ukraina nuk janë vende që janë pjesë e Gjykatës, pavarësisht se kanë hapur një hetim për krimet e kryera në Donbas që në vitin 2014. Në dhjetor 2020, Gjykata kishte deklaruar se kishte përfunduar fazën paraprake të hetimit, duke vënë në dukje një bazë të arsyeshme për të besuar se krimet e luftës dhe krimet kundër njerëzimit janë kryer. Në dritën e ngjarjeve të reja, gjykata ka njoftuar nisjen e hetimeve të reja, të cilat do t’i shtohen atyre të mëparshme. Megjithatë, procesi i përdhunimeve të luftës është shumë kompleks dhe në të kaluarën gjykatat ndërkombëtare kanë pasur vështirësi në njohjen e tyre si të tilla, problem të cilit i shtohet edhe stigma dhe turpi që ndjejnë viktimat, të cilat shpesh nuk duan të ekspozohen.
Siç argumentoi Brownmiller, padukshmëria është terreni në të cilin krijohen kushtet për përdhunim lufte. Kur gratë zhduken dhe krijohet shoqëria joreale e burrave që prodhon luftë, mosndëshkimi i dhunës gjen një formë legjitimimi. Kjo është arsyeja pse ne nuk duhet të harrojmë gratë në këtë konflikt.
Burimi / https://www.fanpage.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
