Pas paralajmërimit të UNICEF-it korrikun e kaluar, një rast i poliomielitit u shfaq në Gaza: në rast të një epidemie, ne mund të mos jemi aq të mbrojtur.
Nuk ka ndodhur për 25 vjet, por të premten e kaluar një rast i ri i poliomielitit u shfaq në Gaza. Pacienti është një fëmijë dhjetëmuajsh, i cili aktualisht ndodhet në qytetin Deir al-Balah, në zonën qendrore të Rripit, i cili prej ditësh është prekur nga bastisjet e ushtrisë izraelite. Në realitet, ishin tre fëmijë me simptoma të pajtueshme me infeksionin, por vetëm një rast u konfirmua nga laboratori në Amman, Jordani, i cili kreu analizën e mostrave biologjike.
Rreziku është se kjo është vetëm maja e ajsbergut: në shumicën e rasteve, poliomieliti mund të ngatërrohet lehtësisht me gripin dhe nuk është e lehtë të bësh një diagnozë pa iu drejtuar testeve specifike. Është edhe më pak në një vend në luftë, ku ka një krizë humanitare të vazhdueshme. Për këtë arsye, Organizata Botërore e Shëndetësisë aktivizoi menjëherë një fushatë vaksinimi masiv, i cili do të duhet të kryhet mes njëmijë pengesash dhe (ndoshta) në mungesë të një armëpushimi midis Hamasit dhe Izraelit. A ka rrezik që infeksioni të përhapet përtej Rripit?
Një infeksion që nuk ekzistonte më pothuajse – Poliomieliti u konsiderua si sëmundja e dytë infektive e gatshme për t’u çrrënjosur përfundimisht, në vazhdën e asaj që kishte ndodhur tashmë me linë. Pesë nga gjashtë rajonet e OBSH-së konsiderohen tashmë pa poliomielit: Azia Juglindore ka qenë e tillë që nga viti 2014, ndërsa Afrika u shtua në vitin 2020. Në të vërtetë, virusi tani qarkullonte në mënyrë aktive vetëm në Pakistan dhe Afganistan. Por korrikun e kaluar, Fondi i Kombeve të Bashkuara për Fëmijët (UNICEF) raportoi praninë e patogjenit në kanalizimet e Rripit të Gazës. Sistemet e kanalizimeve që pothuajse nuk ekzistojnë më: sipas Oxfam, të gjitha impiantet e trajtimit të ujërave të zeza dhe 70% e pompave të ujërave të zeza janë shkatërruar nga bombardimet, ndërsa 98% e ujit nuk është më i pijshëm. Shumë rrugë vetëm tani janë përmbytur me ujë të kontaminuar, një mjedis ideal për disa mikroorganizma, duke përfshirë tre viruset që shkaktojnë poliomielitin.
Lehtësia e transmetimit – Janë viruse që i përkasin gjinisë Enterovirus, i njëjti që përfshin edhe ata që shkaktojnë meningjitin ose encefalitin viral. Brenda pak orësh, ata janë në gjendje të sulmojnë sistemin nervor qendror dhe të shkaktojnë vdekjen e qelizave nervore. Pasoja më e njohur është paraliza, e cila prek kryesisht krahët dhe këmbët, por mund të arrijë në muskujt e sistemit të frymëmarrjes dhe të shkaktojë vdekjen e pacientit. Lajmi i mirë është se pasojat më të rënda ndodhin vetëm në 1% të rasteve, lajmi i keq është se kjo e bën edhe më të komplikuar formulimin e një diagnoze në mungesë të testeve specifike. Në fakt, 90% e njerëzve që kontraktojnë viruset e poliomielitit përjetojnë simptoma të ngjashme me ato të gripit. Shenjat që në një vend në luftë vështirë se tërheqin vëmendjen e autoriteteve shëndetësore. Transmetimi, i cili mund të ndodhë përmes gëlltitjes së ujit dhe ushqimit të kontaminuar ose pikave të pështymës, lehtësohet.
Fushata vaksinave – Organizata Botërore e Shëndetësisë njoftoi prodhimin dhe shpërndarjen e 1.6 dozave të vaksinës. Por në mungesë të një armëpushimi mund të mos jetë një detyrë e lehtë. 708 ekipet e personelit të kujdesit shëndetësor që pritet të jenë aktive kryesisht në spitalet në terren – pasi 20 nga 36 objektet e kujdesit shëndetësor në Gaza janë shkatërruar – ose në qendra të vogla ndihme. Dhe ata do të kenë për detyrë të garantojnë dy cikle vaksinimi në një popullatë që vazhdon të lëvizë nga një zonë e Rripit në tjetrën për t’i shpëtuar bombardimeve. Për më tepër, çdo lloj mallrash duhet të kalojë kontrollin e shtetit të Izraelit përpara se të lejohet të hyjë në Palestinë, duke përfshirë ilaçet.
A mund të përhapet infeksioni? – Duhet thënë se lënia e një infeksioni të lirë për t’u përhapur nuk është mirë për askënd. Sot në vendet ku virusi tashmë është zhdukur përdoret kryesisht vaksina e virusit të inaktivizuar Salk, ku mikroorganizmi inaktivizohet kimikisht dhe, me pak fjalë, vritet. Megjithatë, sistemi imunitar ende e njeh atë si një kërcënim potencial të jashtëm dhe zhvillon antitrupat e duhur për ta luftuar atë. Është një formulim më i sigurt, por jo aq efektiv sa vaksina e Sabinit.
Ishte pikërisht vaksina e Sabinit, me një virus të dobësuar, që na lejoi të arrijmë zhdukjen pothuajse të plotë të poliomielitit. Në këtë rast, mikroorganizmi është rritur në laborator dhe është bërë i paaftë për të shkaktuar sëmundjen. Administrimi bëhet nga goja dhe efektiviteti tregohet pas dozës së parë. Për këtë arsye, është një ilaç veçanërisht i dobishëm në vendet në zhvillim ose ku ka një konflikt të vazhdueshëm, si për shembull në Rripin e Gazës. Megjithatë, për fat të keq, në raste shumë të rralla, virusi i dobësuar është kthyer në formë patogjene dhe në fakt ka shkaktuar poliomielit.
Vaksina Salk përfshihet në formulime të shumta si gjashtëvalente, tetravalente ose trivalente dhe doza e parë jepet rreth dy muaj të jetës. Por mund të mos garantojë një përgjigje mjaft të fuqishme për t’u marrë me një epidemi. Në Bashkimin Evropian atëherë pati një rënie të vaksinimeve: sipas ECDC, midis 2012 dhe 2021 afërsisht 2.4 milionë fëmijë nuk morën tre dozat e kërkuara deri në moshën 6 vjeç. Nëse infeksioni përhapet, kjo mangësi mund të jetë një pikë e dobët.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
