Gjithkush i shtyn gjërat ndonjëherë, por zvarritësit kronikë shmangin detyra të vështira dhe mund të kërkojnë qëllimisht shpërqendrime. Zvarritja tenton të pasqyrojë luftërat e një personi me vetëkontrollin. Për zvarritësit e zakonshëm, të cilët përfaqësojnë afërsisht 20% të popullsisë, “Nuk më duket sikur” u jep përparësi qëllimeve ose përgjegjësive të tyre dhe mund t’i ngarkojë ata me emocioneve negative që pengojnë më tej përpjekjet e ardhshme.
Nga Zerina Qendro Psikologe këshillimi dhe organizacionale
Zvarritja përfshin gjithashtu një shkallë të vetë-mashtrimit: Në një farë niveli, zvarritësit janë të vetëdijshëm për veprimet e tyre dhe pasojat, por ndryshimi i zakoneve të tyre kërkon përpjekje edhe më të madhe sesa thjesht përfundimi i detyrës.
Zvarritja
Procrastinatorët shpesh janë perfeksionistë, për të cilët mund të jetë psikologjikisht më e pranueshme që të mos merresh kurrë me një punë, sesa të përballesh me mundësinë për të mos e bërë mirë atë. Ata mund të shqetësohen aq shumë për atë që të tjerët do të mendojnë për ta, saqë vënë në rrezik të ardhmen e tyre për të shmangur gjykimin. Disa zvarritës pretendojnë se ata performojnë më mirë nën presion, por ndërsa ata mund të jenë në gjendje të bindin veten për këtë, studimet tregojnë se zakonisht nuk është kështu; në vend të kësaj, ata mund të bëjnë zakon punën në minutën e fundit për të provuar euforinë e nxitimit për të kapërcyer sfidat.
Pse i zvarris gjërat? Cilat janë rrënjët psikologjike të zvarritjes?
Psikologët kanë identifikuar arsye të ndryshme; nga vetëbesimi i ulët tek ankthi, mungesa e strukturës dhe, thjesht, paaftësia për të motivuar veten për të kryer detyra të pakëndshme. Studimet kanë treguar gjithashtu se zvarritja është e lidhur ngushtë me fiksimin në mendime negative.
A i shërben ndonjë qëllimi zvarritja?
Zvarritja është një model sjelljeje vetë-shkatërruese, por mund të shihet se i shërben një qëllimi psikologjik, veçanërisht për njerëzit me prirje perfeksioniste, duke mbrojtur individin nga frika e dështimit, gjykimit nga të tjerët dhe vetë-dënimit. Shmangia e punës së pakëndshme duke i kushtuar energji detyrave të tjera, si organizimi ose pastrimi, ndihmon gjithashtu prokrastinatirët të mos ndihen joproduktiv, megjithëse do të duhet të paguajnë çmimin për të më vonë.
A është zvarritja e dëmshme për shëndetin tim?
Zvarritja kur bëhet fjalë për shëndetin e një personi ; shtyrja e ushtrimeve dhe kontrolleve, dhe mosrespektimi i ushqimit të shëndetshëm, mund të çojë në një rrezik më të lartë të hipertensionit dhe sëmundjeve kardiovaskulare. Procrastinatorët gjithashtu kanë më shumë të ngjarë të përfshihen në vetë-fajësim dhe të shkëputen nga këshillat e shëndetit, duke sugjeruar që kultivimi i vetë-dhembshurisë më të madhe mund t’i ndihmojë individët e tillë të fillojnë të kujdesen më mirë për veten e tyre.
Si ta luftojmë procrastination?
Është e mundur të kapërcehet zvarritja, por kërkon përpjekje të konsiderueshme. Ndryshimi i një sjellje të zakonshme konsumon shumë energji psikike, por përfshirja në një regjim shumë të strukturuar të terapisë konjitive të sjelljes është një qasje që ka funksionuar shumë. Në planin afatshkurtër, disa mënyra njohëse ose materiale psikoedukuese mund t’i ndihmojnë njerëzit të kryejnë detyra diskrete.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
