Ka diçka thellësisht qetësuese në idenë e një marrëdhënieje “të lumtur”. Kur mendojmë për një çift të përmbushur, imagjinojmë shikime të njohura, duar të ndërthurura, ditë të lehta të mbushura me të qeshura dhe projekte të përbashkëta. Megjithatë, ndonjëherë, pas asaj fasade të harmonisë së dukshme, fshihen dinamika delikate që largojnë oksigjenin, çarje të vogla që nuk bëjnë zhurmë, por ngadalë gërryejnë bazën e lidhjes.
Mund të ndodhë që të ndiheni pjesë e një marrëdhënieje që “funksionon” në sytë e të tjerëve, që duket se vazhdon pa lëkundje, por brenda së cilës lëvizin rryma nëntokësore që ju lënë me një ndjenjë shqetësimi, rëndimi ose shkëputje emocionale. Dhe kur ndodh, ka shumë konfuzion. Ju pyesni veten: “Pse nuk ndihem i lumtur, edhe pse gjithçka duket se po shkon mirë?” Ne pothuajse ndihemi fajtorë që nuk mund ta pranojmë atë marrëdhënie “perfekte” që të gjithë na kanë zili.
Është e rëndësishme të pranohet se ka sjellje dhe dinamika që mund të jenë të pashëndetshme edhe në marrëdhëniet që duken të forta nga jashtë. Po flasim për mekanizma delikate, shpesh të normalizuara, që gërryejnë ngadalë mirëqenien psikologjike dhe emocionale të njërit ose të dy partnerëve. Ky artikull synon t’ju japë një vështrim të thellë dhe të sinqertë mbi ato 6 gjëra “të pashëndetshme” që mund të banojnë në marrëdhënie që, në një vështrim sipërfaqësor, duken të lumtura. Unë do t’ju shoqëroj hap pas hapi për të njohur këto dinamika, me qëllimin që t’ju ndihmoj të sillni dritë aty ku shpesh mbretëron zona gri e pakënaqësisë.
Sepse mirëqenia autentike nuk jepet vetëm nga ajo që shfaqet në sipërfaqe, por nga ajo që përjetohet në thellësi, në intimitetin emocional dhe lirinë që duhet të garantojë një marrëdhënie e shëndetshme.
1.Mungesa e autenticitetit
Në shumë çifte në dukje të lumtur ka një nevojë të fortë për të kënaqur tjetrin, madje edhe me koston e sakrifikimit të origjinalitetit të dikujt. Një partner (ose të dy) priret të lërë mënjanë nevojat, dëshirat ose këndvështrimet e veta për të ruajtur “qetësinë” ose për të mos zhgënjyer tjetrin. Në planin afatgjatë, kjo dinamikë krijon një shkëputje të thellë të brendshme: njeriu ndihet fizikisht i pranishëm në marrëdhënie, por emocionalisht i larguar nga vetja. Rezultati është një lumturi e dukshme, e cila mbështetet në një version të zbutur të vetvetes, kurrë plotësisht të lirë.
Të jesh autentik do të thotë të kesh guxim për të sjellë atë që je në të vërtetë në marrëdhënie, edhe kur kjo përfshin konflikt ose keqkuptim. Në çiftet “jo të shëndetshme”, autenticiteti shpesh sakrifikohet në altarin e qetësisë së dukshme.
2.Kontrolli i maskuar si “kujdes”
Një formë delikate e dinamikës toksike është kontrolli që vjen në formën e thirrjes ose “vëmendjes së tepruar”. Mund të shfaqet përmes një partneri që gjithmonë dëshiron të dijë gjithçka për ju, që kontrollon hapësirën tuaj, të njohurit apo edhe emocionet tuaja, por e bën këtë duke thënë: “E bëj sepse të dua”, ose “E bëj për të mirën tënde”. Kjo është një dinamikë që në sipërfaqe shfaqet si interes dhe përfshirje, por në realitet fsheh nevojën për të pasur kontroll mbi tjetrin. Kur dashuria bëhet tepër mbrojtëse, kur çdo zgjedhje juaj filtrohet nga gjykimi ose leja e partnerit tuaj, atëherë kjo nuk është më kujdes, por një përpjekje për të menaxhuar autonominë tuaj.
Një marrëdhënie e shëndetshme lë hapësirë për liri dhe pavarësi reciproke. Kur lëvizim nën syrin vigjilent të të tjerëve, ne fillojmë të humbasim ndjenjën tonë për veten.
3.Paaftësia për të menaxhuar heshtjen emocionale
Shumë çifte e përkufizojnë veten si të lumtur sepse nuk debatojnë kurrë, por pas kësaj “mungese konflikti” mund të fshihet një vështirësi në menaxhimin e emocioneve të pakëndshme. Nuk është e pazakontë të gjesh marrëdhënie në të cilat partnerët shmangin sistematikisht adresimin e çështjeve të thella, duke preferuar heshtjen ndaj rrezikut të konfrontimit. Në këto marrëdhënie, mungesa e diskutimeve nuk është sinonim i qetësisë, por rezultat i një arratisjeje emocionale. Pra, ne qëndrojmë bashkë, por ndahemi pa e kuptuar. E pathëna rritet në heshtje dhe shndërrohet në zhgënjim të ndrydhur, një ndjenjë moskuptimi dhe distancë emocionale.
Një lidhje autentike nuk ka frikë nga mosmarrëveshja, por e mirëpret atë si një pjesë të natyrshme të procesit të rritjes së çiftit.
4.Dhënia pa marrë (ose anasjelltas)
Në disa marrëdhënie, ekziston një çekuilibër i fortë midis dhënies dhe marrjes. Një partner mund ta gjejë veten duke investuar vazhdimisht më shumë energji, vëmendje dhe kohë te tjetri, pa pasur ndonjë reciprocim të vërtetë. Nga jashtë, çifti mund të duket se po funksionon mirë: njëri nga të dy duket “shumë bujar” dhe tjetri “shumë mirënjohës”, por pas kësaj paraqitjeje fshihet një dinamikë varfërimi emocional. Ata që japin shumë pa marrë mjaftueshëm rrezikojnë të ndihen bosh, të padukshëm ose të krijojnë pakënaqësi që me kalimin e kohës e zhduk lidhjen.
Kujdesi i ndërsjellë i ekuilibruar është një nga shtyllat e një marrëdhënieje të shëndetshme: dashuria rritet kur të dy partnerët ndihen të ushqyer dhe të njohur.
5.Varësia emocionale e maskuar si romancë
Disa fraza që në shikim të parë duken romantike – “Nuk mund të jetoja pa ty”, “Ti je gjithçka që kam” – mund të fshehin një formë varësie emocionale. Kjo lloj lidhje bazohet në iluzionin se tjetri është i vetmi burim lumturie ose kuptimi në jetën e dikujt. Nga jashtë, këto marrëdhënie perceptohen si intensive dhe pasionante, por ato shpesh karakterizohen nga një shkrirje jo e shëndetshme në të cilën treten kufijtë individualë. Në vend të dy njerëzve autonomë që zgjedhin të ecin së bashku, partnerët përfundojnë duke u ndjerë të paplotë pa tjetrin.
Dashuria e vërtetë është bërë nga zgjedhja dhe liria e ndërgjegjshme: jo domosdoshmëria. Kur tjetri bëhet pika e vetme emocionale e mbështetjes, atëherë rreziku është ai i krijimit të një marrëdhënieje “paterica”, e destinuar të kërcasë në goditjen e parë.
6.Frika nga braktisja që bllokon rritjen
Shpesh në marrëdhëniet në dukje të lumtura, njëri ose të dy partnerët qëndrojnë së bashku më shumë nga frika e të qenit vetëm sesa nga ndarja e vërtetë emocionale. Kjo vendos një dinamikë të vetëkufizimit, në të cilën dikush heq dorë nga projektet, ëndrrat ose ndryshimet personale në mënyrë që të mos destabilizojë marrëdhënien. Nevoja për siguri bëhet më e fortë se dëshira për t’u rritur dhe zhvilluar. Ne përfundojmë duke qëndruar në “zonën e rehatisë” të marrëdhënies, edhe kur ajo nuk na reflekton më plotësisht. Megjithatë, dashuria autentike nuk i frikësohet transformimit, por e shoqëron atë.
Në këto situata njeriu sakrifikon zgjerimin personal në emër të stabilitetit në çift, duke krijuar një ndjenjë pakënaqësie që herët a vonë del në sipërfaqe.
Zgjidhni mirëqenien, jo pamjen
Marrëdhëniet mund të duken të lumtura për të tjerët, por vetëm ju e dini vërtet se çfarë ndodh brenda këtij çifti. Dinamika jo e shëndetshme nuk bërtet gjithmonë, ato shpesh pëshpëritin. Dhe pëshpëritja e tyre bëhet nga lodhja, nga zbrazëtitë emocionale, nga një ndjenjë papërshtatshmërie që është e vështirë të rrëfehet. Qëllimi nuk është të demonizohen vështirësitë e marrëdhënieve – të cilat ekzistojnë në çdo marrëdhënie – por të mësoni të dalloni kur diçka që duket “normale” apo edhe “romantike”, në të vërtetë po heq oksigjenin nga origjinaliteti dhe mirëqenia juaj.
Dhe nëse mendoni se këto dinamika janë pjesë e historisë suaj, dijeni se nuk jeni vetëm dhe nuk ka asgjë të keqe me ju. Mund të filloni të vëzhgoni më me vetëdije, të vendosni veten dhe nevojat tuaja në qendër.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
