Traumat më të rënda gjatë fëmijërisë lënë gjurmë latente që vazhdojnë të kenë efekt në moshën madhore. Ato janë thjesht thellë në mendje dhe në zemër dhe manifestohen si shqetësim, çrregullime ose vështirësi për të arritur një jetë të plotë. Traumat më të rënda gjatë fëmijërisë zakonisht lindin nga situata në të cilat fëmijët perceptojnë se jeta e tyre ose e njerëzve të rëndësishëm në edukimin e tyre është në rrezik. Në veçanti, nga nëna ose babai.
Traumat e fëmijërisë mund të lënë gjurmë që zgjasin gjatë gjithë jetës, veçanërisht nëse ato janë të rënda. Çfarë i bën ato më intensive? Shkalla e dëmit të kryer, shpeshtësia e tij, mosha në të cilën ndodh, burimet psikologjike në dispozicion dhe mbështetja e disponueshme. Traumat më të rënda zakonisht janë këto.
“Për një fëmijë të vogël, dhuna është një përvojë dërrmuese, e pakontrollueshme dhe e tmerrshme dhe efektet e saj emocionale mund të zgjasin gjithë jetën. Trauma brendësohet dhe na pushton duke mos qenë në gjendje të empatizojmë fqinjët tanë, tha Setephen Grosz.
Traumat në fëmijëri shpesh ndikojnë gjatë gjithë jetës:
Abuzimi emocional – Abuzimi emocional është një nga traumat më të rënda gjatë fëmijërisë. Ka të bëjë me veprime të tilla si dhuna e vazhdueshme verbale, mungesa e shenjave të dashurisë, episodet e poshtërimit dhe përçmimit, etj. Një studim i kryer në vitin 2016 tregoi se sjelljet e këtij lloji prodhojnë ndryshime në trurin e fëmijëve.
Abuzimi fizik – Abuzimi fizik ndodh kur në trupin e një fëmije ndodhin lëndime si rezultat i agresionit nga një i rritur. Të dhënat më konservatore tregojnë se një në 20 persona ka pësuar këtë lloj abuzimi gjatë fëmijërisë. Ky lloj abuzimi e bën fëmijën (dhe më vonë të rriturin) më të prekshëm ndaj agjentëve të jashtëm që mund të shkaktojnë një sëmundje mendore ose fizike.
Abuzimi seksual – Një tjetër nga traumat më të rënda gjatë fëmijërisë është abuzimi seksual. Është një përvojë traumatike që fëmijët e përjetojnë si një sulm ndaj integritetit të tyre fizik dhe psikologjik. Pasojat e tij zakonisht zgjasin gjatë gjithë jetës. Ky lloj abuzimi përfshin çdo sjellje seksuale të detyruar që cenon integritetin dhe privatësinë e të miturve nga një i rritur. Gjithashtu, duhet pasur parasysh se çdo sjellje seksuale ndaj një fëmije, me dhe pa kontakt fizik, dënohet me ligj.
Neglizhenca – Abuzimi për shkak të neglizhencës apo neglizhencës familjare ka të bëjë me mungesën e mbrojtjes së fëmijëve, përballë nevojave të tyre elementare apo rreziqeve të mundshme për të. Privimi i kujdesit shkakton mangësi fizike, psikologjike dhe sociale. Pasojat e kësaj varen nga intensiteti i braktisjes dhe faktorët e rrezikut të pranishëm në mjedis.
Abuzimi i dhunshëm i nënës – Fëmijët që janë dëshmitarë të abuzimit të dhunshëm ndaj nënës së tyre kanë një rrezik shumë të lartë për të zhvilluar më lehtë probleme shëndetësore. Ata gjithashtu kanë më shumë gjasa të përfshihen në dhunë në moshë madhore dhe kanë më shumë gjasa të zhvillojnë çrregullime të tilla si ankthi dhe depresioni. Është e zakonshme që ndjenjat e forta të fajit të shfaqen për shkak të pamundësisë për të ndihmuar ose shpëtuar nënën.
Abuzimi i substancave në shtëpi – Abuzimi me substancat psikoaktive në shtëpi është gjithashtu ndër traumat më të rënda gjatë fëmijërisë. Grupi Pompidou, nën drejtimin e Dr. Corina Giacomello, kreu një hetim për këtë çështje. Ai thekson se këta fëmijë janë në rrezik më të madh për të qenë abuzues të substancave në të ardhmen, si dhe vuajnë nga çrregullime të humorit dhe probleme të shëndetit mendor.
Burgimi i njërit prej prindërve – Fëmijët që kanë një prind në burg jo vetëm që humbasin mundësinë e kontaktit të rregullt me atë prind, por paraqesin edhe nivele më të larta stresi. Ata përjetojnë një ndjenjë të vazhdueshme humbjeje dhe pothuajse gjithmonë kanë vështirësi në formimin e një modeli koherent të autoritetit dhe familjes. Kjo zakonisht çon në çrregullime të lidhjes, simptoma të stresit post-traumatik ose deficit të vëmendjes.
Për të bërë?
Si rregull i përgjithshëm, kushdo që ka përjetuar një ose më shumë nga traumat më të rënda gjatë fëmijërisë ka nevojë për ndihmë profesionale. Mund të mos e vini re, por janë ato gjurmë të së shkuarës që shpesh ju pengojnë të rriteni dhe të ecni përpara në jetë. Idealisht, të gjithë ata që i nënshtrohen kësaj lloj përvoje duhet të trajtohen sa më shpejt që të jetë e mundur. Sa më herët të trajtoni situatën, aq më e madhe është mundësia që trauma të ketë efekte më pak të rëndësishme.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
