Në sixhadenë e madhe të historisë njerëzore, praktikat tona kulturore janë thurur me fije që arrijnë në rrënjët e kohës. Shumë nga ritualet dhe traditat tona të përditshme i kanë rrënjët në qytetërimet e lashta, dhe disa e gjurmojnë origjinën e tyre në zakonet pagane që kanë qëndruar ndër shekuj, shpesh pa vetëdijen tonë.
Por, përpara se të thellojmë se cilat janë disa tradita pagane që ne ende po ndjekim, le të sqarojmë se çfarë është paganizmi.
Paganizmi është një term i larmishëm ombrellë që përfshin një sërë besimesh shpirtërore dhe fetare që zakonisht bien jashtë feve kryesore botërore. I rrënjosur në traditat e lashta dhe praktikat e përqendruara te natyra, paganizmi shpesh përfshin nderimin për Tokën, ciklet e natyrës dhe hyjnitë e ndryshme. Ndërsa i mungon një strukturë e vetme, e organizuar, sistemet e besimit pagan mund të përfshijnë magjinë, Druidizmin dhe forma të ndryshme politeizmi. Ky sistem i lashtë shpirtëror pranon si energjinë burimore si Femëroren Hyjnore ashtu edhe Mashkulloren, feston ndërlidhjen e të gjitha gjallesave, nxit një ndjenjë harmonie midis njerëzimit dhe natyrës dhe mbështetet në praktikat rituale për të manifestuar (duke përdorur qëllimin, magjepsjet, etj.) dëshirat.
Në këtë artikull eksplorojmë praktikat që vazhdojnë në jetën tonë moderne, me prejardhje të paqartë pagane. Pra, cilat janë disa tradita pagane që janë bërë një normë kulturore? Këtu janë tetë praktika pagane që ne ende bëjmë pa e ditur:
1.Besimet pagane: Jetët tona shpesh janë të mbushura me bestytni dhe besime që udhëheqin veprimet dhe vendimet tona. Thyerja e një pasqyre ose kryqëzimi i gishtave për fat janë besime pagane me rrënjë të lashta. Në Romën e lashtë, thyerja e një pasqyre mendohej se shkatërronte shpirtin e dikujt, ndërsa kryqëzimi i gishtave simbolizonte bërjen e shenjës së kryqit për të larguar shpirtrat e këqij.
2.Zakoni i fryrjes së qirinjve: Fyerja e qirinjve në një tortë ditëlindjeje mund të jetë një traditë shekullore në shumë festime, por ajo i ka rrënjët në besime që janë aq të vjetra sa është zakon. Grekët konsiderohen si shpikësit origjinalë të kësaj tradite ku Artemidës (perëndeshës së hënës) i ofroheshin ëmbëlsira të rrumbullakëta me qirinj të ndezur mbi to. Qirinjtë vezullues përfaqësonin hënën e ndezur dhe fryrja e tyre supozohet se do të dërgonte urime dhe lutje deri në qiell. Ky ritual më në fund u përhap dhe është bërë një praktikë e njohur me shumicën e njerëzve që bëjnë një dëshirë përpara se të shuajnë flakët sot.
3.Dekorimet e Krishtlindjeve: Solstici i dimrit për shumë kultura të lashta nënkuptonte triumfin e dritës ose jetës mbi errësirën ose vdekjen. Krishterimi fitoi dhe akomodoi praktika të ndryshme të lashta ndërsa u përhap, duke e lidhur ditën e lindjes së Jezu Krishtit me solsticin. Në kohët moderne, shumë shtëpi kanë një pemë të stolisur të Krishtlindjes të mbuluar me drita dhe zbukurime. Në kulturën pagane, pemët me gjelbërim të përhershëm si pisha, bredhi, bredhi etj. kanë simbolizuar jetën, qëndrueshmërinë dhe frymën e paepur të natyrës gjatë muajve të ashpër të dimrit. Degët dhe kurora me gjelbërim të përhershëm u përdorën për të simbolizuar shpresën ose premtimin e rinovimit, ashtu si bota u shndërrua nga një dimër i errët në dritën e ardhshme të pranverës. Sot, ky zakon përshtatet pa probleme në festimet bashkëkohore, veçanërisht gjatë periudhës së Krishtlindjeve kur pemët me gjelbërim të përhershëm vishen me drita, xhingël dhe zbukurime.
4.Dhënia e dhuratave: Akti i dhënies së dhuratave është i rrënjosur thellë në qytetërimin njerëzor dhe shpesh vjen nga zakonet e lashta të lidhura me festat pagane. Gjatë dhjetorit, romakët morën pjesë në festivalin e quajtur Saturnalia, i cili në thelb karakterizohej nga shkëmbimi i dhuratave – që besohet se do të sjellë prosperitet ndër të tjera. Kësaj ideje i bën jehonë edhe tradita e krishterë, pasi Tre Dijetarët i dhanë dhurata foshnjës Jezus. Sot, dhënia e dhuratave shtrihet përtej dallimeve fetare ose kulturore, duke u bërë një shprehje përfundimtare e dashurisë, vlerësimit ose festës në raste të ndryshme.
5.Festimi i dashurisë: Më 1 maj, Beltane shënon fillimin e verës dhe ishte një kohë për festë, dashuri dhe pjellori mes keltëve të lashtë. Gjatë këtij festivali, njerëzit kërcenin rreth një shtylle, e cila në thelb ishte një simbol i ndërthurjes së energjive mashkullore dhe femërore. Veçanërisht, disa elementë të simbolikave të fertilitetit që lidhen me Beltane gjejnë shprehje në kohët bashkëkohore përmes festimeve të Ditës së Shën Valentinit. Edhe pse historia e krishterë pretendon se është Dita e Shën Valentinit, lidhjet e saj me pjellorinë dhe dashurinë vazhdojnë të ekzistojnë në këtë kuptim. Shkëmbimi i luleve siç praktikohet që nga epoka viktoriane dhe theksi i tij në aktet romantike mund të shihet si përsëritje moderne e kremtimit të dashurisë nga Beltane.
6.Festimi i Mirënjohjes: Mabon, një festival pagan që shënon ekuinoksin e vjeshtës rreth 21 shtatorit, është një kohë e ekuilibrit kur dita dhe nata janë me gjatësi të barabartë. I emëruar pas perëndisë së Uellsit Mabon ap Modron, është një festë e të korrave dhe një kohë për të falënderuar për bollëkun e sezonit. Tema të ngjashme rezonojnë në festën amerikane të Falënderimeve, e cila gjurmon origjinën e saj në një festë të vitit 1621 të ndarë nga pelegrinët dhe amerikanët vendas. Si Mabon ashtu edhe Dita e Falënderimeve përfshijnë shprehje mirënjohjeje për të korrat e bollshme dhe dhuratat e Tokës dhe janë një akt i mbledhjes me njerëzit e dashur.
7.Ringjallja dhe Festivali i Pranverës: Pashkë, një festë e krishterë që përkujton ringjalljen e Jezu Krishtit, përfshin zakone të ndryshme me origjinë pagane. Lepuri i Pashkëve, një simbol i dashur i pjellorisë dhe jetës së re, rrjedh nga paganizmi gjerman. Vezët, që përfaqësojnë rilindjen dhe rinovimin, u përdorën në festat e pranverës pagane shumë kohë përpara se të bëheshin pjesë integrale e festimeve të Pashkëve.
8.Akti i maskimit: Halloween siç e njohim ne sot me kostume, mashtrime apo trajtime dhe histori të frikshme nisi si një festival kelt i quajtur Samhain. Sipas besimeve të lashta kelte, ishte në atë natë që të gjallët dhe të vdekurit ndaheshin vetëm me një vijë të hollë dhe kështu shpirtrat do të ecnin lirisht. Paganët vishnin maska për të mashtruar dhe shmangur shpirtrat keqdashës. Prandaj lindi kjo traditë e veshjes së kostumeve.
Spiritualiteti mbizotëronte para se të hynte feja
Duke parë praktikat tona kulturore ndërsa lëvizim, bëhet e qartë se shumë prej tyre përmbajnë ndikime pagane dhe janë të lidhura me festat pagane. Këto zakone shpirtërore të gjata, të cilat u vëzhguan gjatë epokave të ndryshme, ende luajnë një rol jetik në jetën tonë, megjithëse shumica e njerëzve nuk i njohin rrënjët e tyre pagane. Ne e dimë se të gjitha këto mund të duken shumë për t’u pranuar, duke përfshirë origjinën tronditëse pagane të Krishtlindjes. Megjithatë, është e rëndësishme të theksohet se të kuptuarit e këtyre praktikave pagane na mundëson të vlerësojmë traditat e ndryshme dhe na jep një kuptim më të mirë se si lidhemi si racë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
