A është e nevojshme falja për të kapërcyer dhimbjen e abuzimit? Çfarë na thotë psikologjia për këtë?
Falja është një veprim që ndonjëherë është jashtëzakonisht i vështirë për t’u praktikuar. Falja konsiston në dërgimin e mesazhit për ata që na shkaktuan dhimbje dhe vuajtje se jeta jonë do të vazhdojë, pavarësisht asaj që ndodhi dhe se ne nuk do të humbim kohën tonë të vlefshme duke menduar për dikë që nuk i meriton mendimet tona, lotët tanë ose jetët tona. Le t’i kushtojmë edhe një sekondë.
Natyrisht, falja ka fuqinë të na çlirojë, pasi nëse është e vërtetë dhe ne besojmë në të, shpëtojmë nga inati, nga etja për hakmarrje dhe urrejtje, ndjenja që duke i ushqyer ato vetëm dëmtojnë veten dhe ata që na mbështesin.
Megjithatë, është e rëndësishme të mos ngatërroni faljen me harresën. Nëse dikush na ka lënduar shumë në nivel fizik apo psikologjik, si në rastin e abuzimit seksual, nuk do ta harrojmë sepse mendja jonë është e përgatitur për të lehtësuar mësimin, pikërisht përmes përvojave.
Ajo shenjë do të mbetet përgjithmonë në shpirtin tonë, por është e rëndësishme që të mësojmë të jetojmë me të dhe të bëjmë një jetë sa më normale dhe funksionale, pavarësisht gjithçkaje.
Çfarë është falja dhe çfarë jo?
Siç e kemi shpjeguar, falja është të ndalojmë së humburi kohën, qenien tonë dhe jetën tonë duke vuajtur për diçka që tashmë është e pandryshueshme . Ajo që ndodhi, ndodhi dhe ne nuk kemi aftësinë ta fshijmë atë ngjarje të dhimbshme nga e kaluara, por kemi fuqinë të ndërtojmë të tashmen dhe të ardhmen tonë.
Falja është të kuptuarit se kemi ende shumë kohë përpara nesh, për të realizuar projekte të reja emocionuese, për të takuar njerëz të mrekullueshëm që do të na japin shumë mençuri dhe mirëqenie, të dashurohemi, të udhëtojmë, të shijojmë hobi. Dhe se askush, absolutisht askush, nuk mund të na presë krahët për të kryer të gjitha këto, përveç nëse ne vetë e lejojmë dhe ua japim atë fuqi.
Falja do të thotë që në mendimet tona ka më shumë të tashmen dhe të ardhmen sesa të shkuarën . Është braktisja e keqardhjeve të asaj që nuk është më në duart tona dhe zëvendësimi i tyre me shpresën për atë që do të vijë ende. Nuk është ta lëmë mendjen tonë në mëshirën e kujtimeve shqetësuese dhe të errëta, por ta detyrojmë atë të vijë këtu dhe tani.
Por kujdes: falja nuk ka të bëjë me kalimin e gjithçkaje që ka ndodhur sikur të mos ishte asgjë, sikur të mos ishte diçka e rëndësishme, sigurisht që është. Kjo është arsyeja pse falja është pranim, por nuk është konform. Ju duhet të veproni, të lëvizni, të përpiqeni ta bëni abuzuesin të paguajë për atë që ka bërë, të siguroheni që veprimet e tij të kenë pasoja.
Falja nuk është të harrosh gjithçka brenda natës, kjo është e pamundur. Ju keni ndjenja dhe ajo plagë duhet të thahet për t’u shëruar. Ju keni të drejtë dhe është e dobishme të shkoni në terapi , që dikush t’ju dëgjojë, të kuptojë se si ndiheni dhe të jeni në gjendje të shpreheni. Me kalimin e kohës, plagët shërohen…
Hidhërimi do të na çojë drejt faljes
Natyrisht, falja është një akt i vështirë, duke marrë parasysh se, për shembull, nëse flasim për abuzim seksual, vetëvlerësimi ynë është shkatërruar, frika na vërshon dhe dëshpërimi përshkon qenien tonë. Dhe është normale, prandaj është e rëndësishme të dimë se ne mund të falim vetëm kur tashmë jemi pikëlluar.
Nëse ekzistojnë emocione, kjo është për ndonjë arsye të justifikuar. Natyra nuk i ka vendosur gjërat vetëm sepse. Emocionet negative, por të shëndetshme, si trishtimi, do të na ndihmojnë të asimilojmë gjithçka që ka ndodhur dhe të shprehim dhimbjen tonë. Pasi të përfundojë ky proces, ne mund të kryejmë aktin e faljes dhe të kthehemi në jetën tonë ose edhe të krijojmë ndryshime dhe ta bëjmë atë më të mirë.
Për t’u pikëlluar mirë, gjëja e parë që duhet të dini është se të ndiheni të trishtuar, të zemëroheni me botën dhe të keni mendime negative është normale, mos e gjykoni veten për këtë. Është një plagë që po rrjedh gjak tani.
Do të kaloni nëpër faza të ndryshme: mohim, zemërim, depresion, pranim… Mos u shqetësoni, jetoni ato si pjesë e shërimit emocional që duhet të kaloni. Pas gjithë këtyre fazave dhe pasi të arrijmë të pranojmë atë që ka ndodhur, ne mundemi, dhe është e dobishme për ne ta bëjmë këtë, të kalojmë në veprimin e faljes së personit që na lëndoi.
Për ta bërë këtë, duhet të mendoni se njerëzit që kryejnë vepra të këqija nuk janë njerëz të këqij, por njerëz të sëmurë ose të hutuar . Në thelb, në shumicën e rasteve, për fat të mirë kjo është e vërtetë dhe e them për fat sepse ne mund të ndërhyjmë përballë dy shpjegimeve kauzale.
Keni shumë jetë përpara që t’ju ndodhin miliona gjëra të mira dhe nuk ia vlen të qëndroni të kapur pas të shkuarës për më shumë seç duhet.
Përfitimet e faljes
Studimet në psikologjinë pozitive tregojnë se falja ka një ndikim pozitiv në mirëqenien e përgjithshme:
Redukton efektet negative dhe simptomat depresive.
Rikthen të menduarit pozitiv.
Përmirësoni marrëdhëniet.
Redukton ankthin.
Forcon spiritualitetin.
Rrit vetëvlerësimin.
Rritni shpresën.
Përmirëson aftësinë për të menaxhuar konfliktet.
Rrit aftësinë për të përballuar stresin dhe për të gjetur lehtësim.
Si të punoni për faljen?
Disa elemente thelbësore për t’iu qasur punës për faljen me viktimat e abuzimit janë:
-Falja është një proces i vështirë, i gjatë dhe i ngadalshëm, ndaj këshillohet që të merrni kohën e nevojshme dhe të mos nxitoni proceset.
-Është e rëndësishme të vërtetohen ndjenjat që viktimat shprehin pa i fajësuar ato.
-Pranoni që krimi është pjesë e jetës së dikujt. Nuk ka të bëjë me përpjekjen për të vepruar “sikur asgjë të mos kishte ndodhur” dhe ta harroni atë, por për të gjetur një vend për të dhe për të qenë në gjendje të vazhdoni të jetoni. Procesi i rimëkëmbjes përfshin gjetjen e shpresës për të ardhmen dhe kuptimin e jetës.
-Është e rëndësishme të kapërceni pafuqinë dhe mungesën e kontrollit dhe të lehtësoni përgjegjësinë për jetën tuaj, për të ardhmen.
-Është thelbësore që viktimat të vendosin kufij dhe të vendosin se cilët njerëz duan në jetën e tyre dhe si duan të trajtohen prej tyre.
-Vetëfalja është një hap kritik në shërimin e viktimave. Kjo i ndihmon njerëzit të kuptojnë se problemi nuk janë ata, por problemi është sjellja e agresorit.
Së fundi, mbani mend se ju keni aftësinë për elasticitet, domethënë, të qëndroni në këmbë pavarësisht nga fatkeqësitë që ju kanë ndodhur. Nxirreni atë forcë dhe vazhdoni jetën tuaj në mënyrën më normale që mundeni, pak nga pak, por mos ndaloni ose braktisni projektet dhe ëndrrat tuaja. Në fund, do të kuptoni se vetëm falja do t’ju bëjë të lirë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
