Zjarri i brendshëm
Fjala “inflamacion” e ka origjinën nga latinishtja e vjetër, “të ndizesh flakë”. Në disa kushte, si artriti reumatoid, ju ndjeni nxehtësi, dhimbje, skuqje dhe ënjtje. Por në raste të tjera si: sëmundjet e zemrës, Alzheimer dhe diabeti, nuk ka të dhëna të qarta. Nëse nuk do ta zbulonit përmes analizave, as nuk do ta kuptonit atë.
Nuk është gjithmonë keq
Inflamacioni në fakt është i mirë kur zgjat pak. Është pjesë e përgjigjes së natyrshme të sistemit imunitar për të shëruar një plagë apo një infeksion. Por, duhet të ndalet pas kësaj. Por nëse bëhet zakon i gjatë në trupin tuaj, mund të jetë i dëmshëm për trupin. Inflamacioni afatgjatë, ose “kronik” shfaqet në shumë sëmundje dhe gjendje fiziologjike.
A mund të çojë në atak kardiak?
Arteriet e ënjtura janë të zakonshme te njerëzit me sëmundje të zemrës. Disa studiues mendojnë se kur yndyrat ndërtohen në muret e arterieve koronare të zemrës, trupi ndizet duke shkaktuar ënjtje, pasi e lufton atë si një “plagë” në zemër. Kjo mund të shkaktojë mpiksjen e gjakut, e cila si pasojë sjell dhe atakun kardiak apo isheminë cerebrale.
Lidhja me diabetin
Inflamacioni dhe diabeti i tipit 2 janë të lidhur me njëri-tjetrin. Mjekët ende nuk e kanë të faktuar nëse kjo e shkakton sëmundjen. Disa ekspertë thonë se, trashësia shkakton inflamacion, gjë që ia bën më të vështirë trupit të përdorë insulinën. Kjo mund të jetë një arsye se përse humbja e peshës dhe mbajtja e tyre është një hap kyç për të ulur mundësinë e prekjes nga diabeti i tipit 2.
I lidhur me Alzheimer
Inflamacioni kronik i trurit shihet shpesh te njerëzit me këtë lloj demence. Shkencëtarët ende nuk e kanë kuptuar saktësisht se si funksionon kjo gjë, por inflamacioni mund të luajë rol aktiv në sëmundje. Ekspertët po studiojnë nëse mjekimi anti-inflamator do ta frenojë Alzheimerin. Deri tani, rezultatet janë të përziera.
Mund të dëmtojë zorrën
Inflamacioni kronik lidhet me kolit ulceroz dhe sëmundjen Crohn, të cilat janë lloje të sëmundjes inflamatore të zorrëve. Kjo ndodh kur sistemi imunitar i trupit tuaj gabimisht sulmon bakteret e shëndetshme në zorrë dhe shkakton inflamacion përreth. Ju mund të keni simptoma të tilla si: dhimbje barku, mpirje dhe diarre.
Dëmton artritin reumatoid
Ajo që shumë njerëz mendojnë se “artriti” është osteoartriti, në të cilin indet që mbështjellin nyjet e kërcet, thyhen, sidomos kur njerëzit janë në moshë. Artriti reumatoid është i ndryshëm. Në sistemi imunitar, kjo sëmundje sulmon nyjet e trupit tuaj, duke shkaktuar inflamacion, i cili mund t’i dëmtojë ato, madje edhe vetë zemrën. Simptomat përfshijnë dhimbje, ngurtësi, skuqje, nxehtësi dhe nyje të fryra.
A është pjesë e fibromialgjisë (çrregullim kronik i kockave)?
Kjo gjendje mund të shkaktojë dhimbje, dobësim dhe lodhje, por jo për shkak të inflamacionit. Ndryshe nga artriti reumatoid, inflamacioni nuk sulmon nyjet në fibromialgji. Kush vuan nga fibro, mund të ketë ënjtje në trupin e tij nga një sëmundje tjetër. Por kjo nuk i nxit fibrot e tyre.
Kur ndodh shpejt
Ndonjëherë inflamacioni godet papritur kur trupi juaj është duke luftuar një infeksion. Ndoshta mund të jetë celuliti, ndonjë infeksion i lëkurës ose apendiciti, që ndikon. Në një rast të tillë do t’ju të shkoni te mjeku juaj që të merrni trajtimin e duhur shpejt.
Ushqimi ka rëndësi
Mënyra sesi ushqeheni ndikon në atë se sa inflamacion keni. Merrni shumë fruta, perime, drithëra, proteina bimore (si fasule dhe arra), peshq, të pasur me acide yndyrore omega-3 (si salmoni, ton dhe sardele) dhe vajra të shëndetshme, si vaji i ullirit. Gjithashtu hani ushqime me probiotikë, si kos (me pak sheqer). Kufizoni yndyrnat e ngopura, që gjenden në mish, produkte të qumështit, të gjithë yndyrnave dhe ushqime të përpunuara.
Qëndroni aktiv
Edhe nëse ndodheni në kushte të artritit reumatoid, ku inflamacioni është një problem, ushtrimet janë ende një zakon i mirë për ju. Për shembull, ju ndihmon të mbani një peshë të shëndetshme, e cila është një mënyrë tjetër e mirë për të mbajtur pezmatimin në kontroll. Pyesni mjekun tuaj se cilat aktivitete janë të mira për ju.
Merrni gjumë e duhur
Mami kishte të drejtë: Ti duhet të pushosh. Studimet tregojnë se kur njerëzit e shëndetshëm janë të privuar nga gjumi, ata kanë më shumë inflamacion. Saktësisht, se si funksionon nuk është e qartë, por mund të lidhet me metabolizmin. Është një arsye tjetër për ta bërë gjumin një prioritet!
Duhani ju bën më keq
Konsumi i duhanit është një mënyrë e sigurt për të rritur inflamacionin. Ashtu si shumica e njerëzve që përpiqen të shkëpusin zakonin, mund të kërkojnë përpjekje para se të largoheni për mirë, por, vazhdoni të përpiqeni!
Erëzat mbajnë premtimin
Rrënja e xhinxherit ka një efekt të shkëlqyer anti-inflamacion. Pra, bëni kanellë, karafil, piper të zi dhe shafran të kuq (që jep një pluhur në ngjyrë portokalli në të verdhë). Shkencëtarët po studiojnë sasinë që duhet për të bërë ndryshimin. Këto erëza janë të sigurta për të shijuar ushqimet. Mjeku do t’ju këshillojë për sasinë që duhet të konsumoni.
Çfarë duhet të dini për NSAID (ilaçe anti-inflamatore)
Shumë njerëz marrin NSAID, mjekime anti-inflamatore nonsteroidale, për të zbutur ënjtjen dhe për të lehtësuar dhimbjen. Disa prej tyre duhet shoqëruar me recetë nga mjeku. Të tjera si: ibuprofen dhe naproxen, shiten lirshëm. Ato funksionojnë mirë, por nëse i merrni rregullisht, lipset nevoja t’i tregoni mjekut tuaj, sepse ato mund të shkaktojnë probleme stomaku si: ulcera ose gjakderdhje. Disa lloje të NSAIDS mund të rrisin rrezikun për sulme në zemër ose goditje në tru, kështu që bisedoni me mjekun për opsione më të sigurta.
Sa ndihmojnë suplementet shtesë?
Omega-3 e cila gjendet te peshqit, të tillë si: salmoni dhe toni, mund të ulë inflamacionin. Edhe vaji i peshkut mund të ndihmojë. Njerëzit të cilët kanë mangësi të Vitaminës D priren gjithashtu të kenë inflamacion më shumë se të tjerët. Nuk është ende e qartë nëse më shumë vitaminë D e rregullon këtë raport. Mbani mend: është mirë të pyesni mjekun tuaj të parë.
Përgatiti Orjona Tresa
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
