Çështja e gënjeshtrës në lidhje, sidomos në ato romantike, është komplekse dhe gjithmonë ndez debate të nxehta. “Në kohën e gënjeshtrave universale, të thuash të vërtetën është një akt revolucionar”, shkroi George Orwell. Në fakt, e vërteta ka qenë gjithmonë një nga shtyllat mbi të cilat bazohen marrëdhëniet e shëndetshme dhe të qëndrueshme. Por a është gjithmonë kështu? A ka raste kur gënjeshtra është në rregull për marrëdhënien?
PSE GËNJENI?
Para së gjithash, duhet të nisemi nga arsyet pse gënjejmë në një marrëdhënie. Këto janë të ndryshme dhe komplekse dhe janë të lidhura me motivimet personale, dinamikën e çiftit dhe kontekstet e situatës. Një nga arsyet më të zakonshme për të gënjyer në një marrëdhënie është dëshira për mbrojtje. Të vetes ose të personit tjetër. Në rastin e parë, objekti nga i cili mbrohet njeriu është i shumëfishtë. Para së gjithash, ju mbroni veten nga pasojat që i konsideroni negative, si prishja e marrëdhënies ose pasoja të tjera që mendoni se janë të patolerueshme. Në fakt, gënjeshtra mund t’i ndihmojë ata që e kryejnë atë të shmangin pasojat e pakëndshme dhe të shmangin vuajtjet. Për shembull, në rastin e një tradhtie, gënjeshtra ju mbron nga detyrimi për ta komunikuar atë dhe nga prishja e mundshme e marrëdhënies, me emocione të pakëndshme të shoqëruara.
Gjithashtu, mbrojtja mund të jetë nga gjykimi i të tjerëve. Frika nga gjykimi, në fakt, është shumë e shpeshtë dhe njerëzit në përgjithësi veprojnë me qëllimin që të mos gjykohen nga askush, duke u përpjekur të duken gjithmonë të përsosur. Kur bëhet fjalë për të vërtetën, nëse frika është se ajo mund ta ekspozojë dikë ndaj kritikave në lidhje me personin e tij, shpesh preferon ta shtrembërojë ose fshehë atë. Gënjeshtra, në fakt, duke qenë në gjendje t’i japë formë asaj sipas dëshirës suaj, ju lejon të admiroheni dhe të pranoheni më shumë. Për shembull, një individ mund të harrojë informacionin që ai ose ajo i konsideron të sikletshme për historinë e tij ose të saj ose marrëdhëniet e mëparshme në një përpjekje për të përmirësuar atë që të tjerët mendojnë për të.
Megjithatë, vetë-mbrojtja ka të bëjë edhe me dhimbjen. Në fakt, disa të vërteta mund të jenë jashtëzakonisht të dhimbshme për t’u përballur dhe, për rrjedhojë, zgjedhja për të gënjyer mund të shihet si një mënyrë për të shmangur përballjen me emocionet e pakëndshme që lidhen me të. Si në rastin kur dashuria mbaron. Të duhet të komunikosh këtë është jashtëzakonisht e dhimbshme. Gënjeshtra ju mbron nga një pakëndshmëri e tillë.
Siç kam shkruar edhe më herët, mbrojtja nuk i referohet vetëm vetes, por edhe ndaj partnerit. Ndonjëherë gënjeshtra thuhen sepse e vërteta mund të shkaktojë pakënaqësi dhe të lëndojë ndjenjat e personit tjetër. Mendoni, për shembull, për një person që zbulon se ka një sëmundje. Mund të ndodhë që ky informacion të mos i komunikohet partnerit për të mos e bërë të vuajë apo shqetësohet.
Një arsye tjetër që na shtyn të mos themi të vërtetën është shmangia e konflikteve. Për shumë njerëz nuk është e lehtë të përballen me argumente dhe tensione. Kjo është arsyeja pse ata ikin nga të gjithë ata që mund të jenë burim armiqësie.
Në fund të fundit, gënjeshtra mund të jetë një mjet për të mbajtur kontrollin. Synimi është të ndryshojë perceptimin dhe veprimet e partnerit, duke krijuar një çekuilibër fuqie dhe duke vepruar në një formë manipulimi nga ana tjetër. Informacioni që e bën personin tjetër autonom në marrjen e vendimeve është lënë jashtë, vetëm për të përmendur një nga shumë mundësi.
Pas reflektimit, pra, pothuajse duket se gënjeshtra, dhe kjo tingëllon paradoksale, përdoret nga njerëzit me iluzionin e mbajtjes së marrëdhënies ashtu siç është. Mbajeni të fortë dhe pa mundësi që të prishet. Megjithatë, pyetja që duhet bërë është nëse ky bilanc është real apo vetëm i dukshëm.
MARRËDHËNIET DHE ETIKA
Çështja e gënjeshtrës në marrëdhënie nuk mund të shqyrtohet pa marrë parasysh aspektin etik. Besimi është themeli mbi të cilin ndërtohen përgjithësisht marrëdhëniet e shëndetshme. Kur besimi cenohet, integriteti i vetë marrëdhënies mund të vuajë. Prandaj, është e rëndësishme të reflektohet mbi ndikimin që mund të ketë gënjeshtra te njerëzit e përfshirë. Kur e vërteta sakrifikohet për të shmangur dhimbjen ose konfliktin, rrezikoni të ndërtoni një marrëdhënie mbi baza të paqëndrueshme. Anasjelltas, një përkushtim ndaj së vërtetës, edhe kur është e vështirë, mund të forcojë marrëdhënien afatgjatë, duke promovuar komunikim autentik dhe mirëkuptim të thellë reciprok. Ndër të tjera, të komunikosh me vërtetësi nuk do të thotë domosdoshmërisht të jesh “mizor” dhe të mos kujdesesh për të tjerët. Ju mund ta komunikoni të vërtetën në një mënyrë empatike dhe respektuese pa shkaktuar vuajtje. Në këtë mënyrë, megjithatë, marrëdhënia piqet falë edhe etikës së të dy partnerëve.
Megjithatë, në lidhje me etikën duhet thënë se jo të gjithë njerëzit i shohin gënjeshtrat në të njëjtën mënyrë. Disa njerëz mund t’i shohin ato si të nevojshme për të mbrojtur veten ose partnerin e tyre dhe për këtë arsye “të justifikuara dhe të drejta”, edhe nëse kryhen nga tjetri, ndërsa të tjerë shohin çdo formë të gënjeshtrës si një shkelje të besimit. Për ata që e përqafojnë këtë vizion, e vërteta është një vlerë thelbësore në marrëdhënie, pavarësisht nga pasojat e menjëhershme të komunikimit të saj.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
