Me fillimin e pushimeve verore, oraret e përditshme të fëmijëve, sidomos të adoleshentëve, shpesh ndryshojnë në mënyrë drastike. Në shumë familje, fëmijët që më parë zgjoheshin herët për shkollë tani qëndrojnë zgjuar deri në orët e vona të natës dhe flenë deri në mesditë apo edhe më vonë. Kjo sjell një debat të zakonshëm mes prindërve: A është në rregull ky fleksibilitet i orarit të gjumit gjatë verës apo ka pasoja të mundshme për shëndetin fizik dhe mendor?
Ritmet cirkadiane dhe truri i adoleshentit
Ekspertët e gjumit shpjegojnë se adoleshentët kanë ritme biologjike të ndryshme nga të rriturit. Trupi i tyre natyrshëm e shtyn gjumin më vonë në mbrëmje dhe zgjimin më vonë në mëngjes. Ky ndryshim biologjik është pjesë e zhvillimit normal dhe ndihmon në rritjen dhe funksionimin e trurit.
Megjithatë, kur ky ndryshim natyror kombinohet me mungesën e strukturës gjatë pushimeve, oraret e gjumit mund të dalin krejtësisht jashtë kontrollit, duke çuar në çrregullime të gjumit dhe vështirësi për t’u rikthyer në rutinën normale në fund të verës.
Çfarë thonë psikologët?
Sipas psikologëve të zhvillimit, fleksibiliteti gjatë verës është i nevojshëm për mirëqenien emocionale dhe pushimin mendor të fëmijëve. Megjithatë, kjo nuk do të thotë të hiqen të gjitha kufizimet. Prindërit duhet të gjejnë një balancë mes pushimit dhe strukturës.
“Fëmijët dhe adoleshentët kanë nevojë për gjumë cilësor, por edhe për një ritëm të qëndrueshëm të jetës. Pushimet janë një kohë e mirë për relaksim, por nuk duhet të bëhen periudha të plotë kaosi,” thotë Dr. Erisa L., psikologe klinike për fëmijë dhe adoleshentë.
Rreziqet e gjumit të çrregullt
Sipas ekspertëve të shëndetit mendor dhe fizik, gjumi i çrregullt gjatë verës mund të çojë në:
Lodhje kronike
Probleme me përqendrimin dhe kujtesën
Luhatje humori dhe ankth
Vështirësi në rregullimin e orarit kur rifillon shkolla
Zhvillimi i zakoneve të dobëta që mund të zgjasin gjatë gjithë vitit
Gjithashtu, fjetja deri në orët e vona të pasdites mund të reduktojë ekspozimin ndaj dritës natyrore, e cila ndikon direkt në prodhimin e melatoninës dhe përforcimin e ritmeve biologjike.
Rekomandimet e ekspertëve
Vendosni një kufi kohor: Lejoni fëmijët të qëndrojnë pak më shumë zgjuar gjatë natës, por ruani një orar relativisht të qëndrueshëm të gjumit dhe zgjimit.
Inkurajoni aktivitetin fizik dhe ekspozimin ndaj diellit: Kjo ndihmon në rregullimin e ritmeve natyrore të trupit.
Ruani një rutinë të mëngjesit: Edhe nëse nuk është herët, një ritual i mëngjesit ndihmon në strukturimin e ditës.
Flisni me fëmijët: Shpjegoni rëndësinë e gjumit dhe si ndikon në humorin, energjinë dhe performancën e tyre.
Përfundim: Fleksibilitet, por me moderim
Pushimet verore janë një kohë e çmuar për fëmijët që të çlodhen, eksplorojnë interesa të reja dhe të kalojnë kohë me familjen e miqtë. Gjumi më i vonshëm është shpesh i natyrshëm, sidomos për adoleshentët. Megjithatë, ekspertët bien dakord që prindërit duhet të ruajnë njëfarë strukture për të parandaluar efektet negative të gjumit të çrregullt.
Mesazhi kryesor: Po, është në rregull të lejojmë pak më shumë liri gjatë verës, por brenda kufijve që mbështesin zhvillimin e shëndetshëm dhe mirëqenien afatgjatë të fëmijëve tanë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
