Shumë zgjedhin të blejnë produkte organike në vend të atyre jo-BIO, duke shpenzuar shumë më tepër. Por a jemi të sigurt që këto ushqime janë më të mira?
Kur shkojmë në pazar, gjithmonë përpiqemi të zgjedhim produktet më të mira. Etiketat dhe tabelat e të ushqyerit na udhëzojnë në zgjedhje, por shumë shpesh ne zgjedhim fruta, perime dhe mish organik. Çfarë nënkuptohet me ‘ushqim organik’? “Këto janë ushqime – shpjegon për Today dietologia Renata Alleva, e komitetit shkencor të ISDE ITALIA (Shoqëria Ndërkombëtare e Mjekëve për Mjedisin) – që rrjedhin nga bujqësia organike. Ndërsa e para, në faza të ndryshme të prodhimit, nuk ka të ndodhë me përdorimin e pesticideve sintetike dhe organizmave të modifikuar gjenetikisht (OMGJ) si bujqësia konvencionale, e dyta ka si objektiv kryesor mirëqenien e kafshëve. Në mbarështimin BIO, kafshët kanë akses të lirë në kullota dhe hapësira të hapura, numri i krerëve është përshtatur. në hapësirën e disponueshme dhe nuk përdoren hormone stimuluese të rritjes apo antibiotikë parandalues. Kafshët ushqehen vetëm me ushqim organik dhe kullosin në tokë të kultivuar në bujqësi organike”.
Pse produktet organike kanë një kosto më të lartë?
“Çështja e kostos është shumë komplekse. Deri më sot, kostoja e BIO është më e lartë, sepse duke e krahasuar me atë jo organike, cilësia është më e lartë dhe koha e prodhimit zgjatet. Megjithatë, pas kostove “të dukshme” më të ulëta të produkteve të kultivuara me pesticide, në realitet fshihet një kosto shumë e lartë në aspektin mjedisor: duhet mbajtur mend se si bujqësia intensive dhe mbarështimi intensiv janë shkaku i ndotjes së gjerë të ajrit dhe ujit, vetëm mbani mend të dhënat e ISPRA për ndotjen me pesticide të ujërave sipërfaqësore dhe thellësive dhe sasisë të CO2 të prodhuar nga bujqësia intensive dhe efektet serë. Shkretëtirëzimi i tokave, ndryshimet klimatike dhe fenomeni i rezistencës ndaj antibiotikëve, i cili sot është shkaku i 10,000 vdekjeve në vit vetëm në Itali, janë kostot e fshehura të një ushqimi të prodhuar në një vend konvencional. Prandaj, në të ardhmen do të jetë thelbësore që të jemi në gjendje të vendosim një çmim më të ulët duke marrë parasysh këto shumë aspekte dhe të ngremë zinxhirë organikë agro-ushqimor që garantojnë si shpërblimin e duhur për prodhuesin ashtu edhe një çmim të arritshëm për të gjithë përdoruesit”.
Cili është ndryshimi midis ushqimit organik dhe atij zero km?
“0 km ushqim prodhohet në zonën ku jetoni: ofrojnë avantazhin se nuk duhet të udhëtoni shumë kilometra për transport, arrijnë tek blerësi më i freskët dhe mbi të gjitha mund të kenë varietete tipike të zonës së prodhimit, por kjo nuk përjashton kultivimin me pesticide ose atë intensiv”.
Çfarë dëmi mund t’i shkaktojë trupit ekspozimi ndaj pesticideve?
“Pesticidet sintetike janë kimikate gjenotoksike (ato dëmtojnë ADN-në), kancerogjenë neurotoksikë dhe shpesh kanë aftësinë të ndërhyjnë me hormonet tona, kështu që dëmi që mund të shkaktojë është me të vërtetë një spektër i gjerë patologjish. Ka shumë studime shkencore që konfirmojnë një rrezik në rritje të tumoret, sëmundjet neurodegjenerative, por edhe të zhvillimit neurologjik. Ju kujtoj se klorpyrifos, një insekticid i njohur gjenotoksik dhe neurotoksik, u ndalua në vitin 2020 nga EFSA pikërisht sepse u njoh si i rrezikshëm për fëmijët: ekspozimi i fetusit ndaj këtij insekticidi rrit rrezikun e çrregullimeve të spektrit të autizmit dhe një rënie në IQ”.
Produktet organike duhet të kenë më pak mbetje pesticidesh dhe veti më të mira ushqyese se ato konvencionale. A është vërtet kështu për të gjitha produktet me certifikim BIO?
“Ky është një aspekt shumë i vështirë për t’u diskutuar. Studimet krahasuese janë komplekse për shkak të vështirësisë së mbledhjes së të dhënave dhe ndryshueshmërisë që mund të lindë për të njëjtin produkt nga një vit në tjetrin, pasi përbërja padyshim i nënshtrohet ndryshueshmërisë në përmbajtjen e diktuar nga klima, toka dhe sezoni pak a shumë i shirave. Megjithatë, një nga rishikimet sistematike më të cituara në fushën shkencore, i cili analizon të dhënat e 343 punimeve shkencore ndërkombëtare, thekson se produktet organike janë në thelb më të sigurta për ndotjen e kadmiumit, por gjithashtu të cilat përmbajnë nga 20 deri në 60% më shumë polifenole dhe antioksidantë. E njëjta gjë është e vërtetë edhe për produktet shtazore ku një përmbajtje më e mirë omega 3 është dokumentuar në mishrat organikë në krahasim me ato të mbarështimit konvencional”.
Në fund të fundit, a mund të themi se produktet organike janë më të mira se ato konvencionale?
“Sigurisht që po. Janë më të sigurta, sepse nuk përmbajnë mbetje toksike apo antibiotikë, me një ndikim më të ulët mjedisor se ato konvencionale. Edhe pse ende e përmirësuar në shumë aspekte, bujqësia organike ka avantazhin e madh të respektimit të biodiversitetit mjedisor, të mbajtjes së pasur masë (mikrobiota e tokës) më organike dhe të mos përhapen në mjedis pesticidet sintetike të cilat janë ndotës të qëndrueshëm dhe të rrezikshëm që mbeten në matricën mjedisore për dekada”.
Ndonjë këshillë për blerje të shëndetshme dhe të ndërgjegjshme?
“Si nutricioniste nis nga supozimi se një dietë për t’u përcaktuar si e shëndetshme duhet të sjellë sa më shumë lëndë ushqyese dhe sa më pak ndotës dhe të bazohet në produkte të freskëta, perime, fruta, djathëra, vezë që mund t’i blejmë të dyja në formë organike në dyqane, por edhe duke përdorur grupe blerjeje ose duke kontaktuar drejtpërdrejt prodhuesit. Këtu dallojmë kompaninë, bazuar në certifikimin BIO. Për sa i përket produkteve të paketuara, këshillohet që të kontrolloni markën BIO të gjethes jeshile dhe të lexoni akronimin e markës për të kuptuar nëse ushqimi prodhohet në Itali, Evropë apo në vende jo-evropiane (bazuar në IT, Shkurtesat e BE-së ose jo-BE).-BE).
Reduktoni ndjeshëm produktet e paketuara dhe të përpunuara: pasi, megjithëse organike, ato shpesh mund të jenë ende shumë të pasura me sheqer ose yndyrë, dhe për këtë arsye dua të nënvizoj se BIO është një tregues i një metode të virtytshme prodhimi, por është gjithmonë e nevojshme të kontrollohet përbërja e produkteve.
Burimi Today / Revista Psikologjia
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
