Foshnjat janë si detektivë të vegjël, duke grumbulluar vazhdimisht të dhëna për botën përreth tyre. Nëse e keni vënë re ndonjëherë foshnjën tuaj duke ju vështruar teksa ju flisni, kjo është për shkak se ata po marrin më shumë sesa thjesht tinguj – ata po mësojnë se si bëhen ato tinguj.
Studimi më i fundit, i botuar në Developmental Science, tregon se ky proces i mahnitshëm fillon qysh në moshën katërmuajshe, duke tronditur besimin e vjetër se foshnjat i mësojnë këto modele vetëm pasi të akordohen në gjuhën e tyre amtare midis moshës 6 dhe 12 muajsh. Gjithashtu na jep një dritare më të hershme për të ndihmuar fëmijët që mund të jenë në rrezik të vonesave të të folurit ose gjuhës.
Renditja përmes një grupi tingujsh
Në ditëlindjen e tyre të parë, foshnjat tashmë po i rregullojnë veshët e tyre me tingujt e gjuhës së tyre amtare në një proces të quajtur përshtatje perceptuese. Mendoni për këtë sikur truri i tyre të renditet përmes një grupi tingujsh për t’u përqëndruar në ato që kanë më shumë rëndësi.
Por në gjashtë muajt e tyre të parë, foshnjat mund të dallojnë tingujt nga gjuhët që as nuk i kanë dëgjuar kurrë. Për shembull, ata mund të dallojnë disa kontraste hindisht që janë sfiduese për anglishtfolësit e rritur ose të identifikojnë tone unike në mandarin, edhe nëse rriten në një familje anglishtfolëse.
Kjo aftësi e pabesueshme nuk zgjat përgjithmonë. Midis gjashtë dhe 12 muajsh, foshnjat fillojnë të ngushtojnë fokusin e tyre ndaj tingujve që dëgjojnë më shpesh. Për zanoret, ky rregullim i imët fillon rreth gjashtë muaj, ndërsa bashkëtingëlloret pasojnë afër dhjetë muajsh.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
