Një kompliment nga shefi, një mik që të lavdëron veshjen e re, apo disa pëlqime në një postim në rrjetet sociale – pak vlerësim mund të tregojë se po bën diçka mirë. Por kur fillon të ndjekësh këtë aprovim me ngulm, ndoshta je përballë diçkaje më të thellë. A je i varur nga lavdërimet?
Nevoja e vazhdueshme për lavdërime dhe aprovim mund të hyjë në jetën tënde përditshme pa u vënë re. Nuk bëhet fjalë për të shijuar një “bravo” të rastësishme, por për momentin kur vetëvlera jote varet nga mendimet apo fjalët e të tjerëve – atëherë kemi të bëjmë me një problem. Kjo njihet si varësia nga lavdërimet.
Nëse ndihesh i njohur me këtë ndjesi, këtu janë 7 shenja që tregojnë se je i varur nga lavdërimet dhe disa mënyra për të filluar shkëputjen nga ky cikël i nevojës së vazhdueshme për aprovim.
1.Vlerën tënde e mat me komplimentet
Nëse humori yt ngrihet kur të lavdërojnë por bie menjëherë kur askush nuk e vëren përpjekjen tënde, ndoshta je në ciklin e validimit të jashtëm. Mund të përfundosh një projekt të madh, të postosh diçka personale në internet, apo edhe të veshësh një veshje të re – dhe nëse askush nuk thotë gjë, fillon të dyshosh te vetja. Është lodhëse, apo jo?
Kur vetëvlera jote lidhet me sasinë e vëmendjes apo njohjes që merr, është një shenjë e qartë se po mbështetesh tepër te të tjerët për t’u ndjerë mirë me veten.
Provoje këtë: Para se të kërkosh mendimin e dikujt, pyete veten: “A ndihem mirë me këtë, edhe pa e miratuar dikush tjetër?” Të mësosh të vlerësosh veten në fillim është një hap shumë i fuqishëm.
2.E ke të vështirë të përballosh kritikat (edhe ato konstruktive)
Nëse një person të jep ndonjë koment edhe shumë të butë dhe ti e merr si një sulm personal, kjo është një shenjë paralajmëruese. Kur je i varur nga lavdërimet, kritika – sado e mirë – mund të ndjehet e padurueshme. Ti mund ta shohësh si provë se nuk je mjaftueshëm i mirë, në vend që ta shohësh si një mundësi për t’u përmirësuar.
Çfarë të bësh: Filloni të e shihni reagimin si mjet, jo si kërcënim. Është në rregull të ndihesh pak jo rehat, por kujtoje veten se rritja personale vjen më shumë nga vështirësitë, jo nga aprovimi.
3.I bën të gjitha për të marrë lavdërime
A merr përsipër shumë përgjegjësi, përpiqesh të kënaqësh të gjithë, apo thua gjithmonë “po” vetëm që dikush të të thotë “Sa i mrekullueshëm je”? Kjo nuk është bujari – kjo është nevoja për aprovim që maskohet si ndihmë.
Bëj një hap prapa: Pyet veten, “A do ta bëja këtë edhe nëse askush nuk do e vinte re apo nuk do më falënderonte?” Nëse përgjigjja është “jo”, ndoshta është koha për të rishikuar motivet e tua.
4.Rrjetet sociale ndihen si një skenë
Ti përgatit me kujdes përshkrimet, poston në orare të caktuara dhe fiksuar pas angazhimeve (likes, komente). Dhe nëse një postim nuk shkon mirë? Të mundojnë mendimet. Të duket e njohur kjo ndjesi?
Kjo është varësia nga lavdërimet në formën dixhitale. Kur trajton pëlqimet dhe komentet si matës të vlerës sate, rrjetet sociale kthehen në një skenë, jo në një vend për ndarje të sinqertë.
Ndrysho mendësinë: Provo të postosh për veten tënde, jo për aprovimin e të tjerëve. Ndaj atë që të duket e vërtetë për ty, jo vetëm atë që mendon se do marrë duartrokitje.
5.Ndihesh në ankth kur nuk je në qendër të vëmendjes
Mund të mos e thuash me zë, por thellë brenda, heshtja mund të jetë e shqetësuese. Kur njerëzit nuk të lavdërojnë apo nuk të afirmojnë vazhdimisht, fillon të mendosh: “Mos bëra ndonjë gabim? Mos jam duke dështuar?” Kjo ndjesi shqetësimi mund të jetë një tregues se je mësuar të ndihesh mirë vetëm kur të tjerët të japin lavdërim.
Kontrollo realitetin: Të gjithë nuk po mendojnë për ty gjatë gjithë kohës – dhe kjo është diçka e mirë. Të jep hapësirë për t’u rritur pa qenë gjithmonë nën dritat e skenës.
6.Nënvlerëson sukseset e tua deri sa dikush tjetër t’i pranojë
E përfundon me sukses një prezantim, arrin një objektiv personal në fitnes, apo mbaron një detyrë të vështirë – por në vend që të ndihesh krenar, pret. Për çfarë? Që dikush tjetër të thotë “Wow, e bëre atë?” Nëse nuk mund të pranosh arritjet e tua pa konfirmim nga të tjerët, atëherë po ushqen më shumë nevojën për aprovim të jashtëm sesa vetëbesimin tënd të brendshëm.
Ndrysho narrativën: Mëso të festosh fitoret në heshtje. Shënoji. Thuaji me zë të lartë vetes. Nuk ke nevojë për një grup tifozësh për të besuar se ia ke dalë.
7.E ke të vështirë të marrësh vendime pa mendimin e të tjerëve
A pyet gjithmonë të tjerët për çdo vendim, edhe kur është një zgjedhje e thjeshtë? Kur nuk ke besim tek vetja, mbështetesh te miratimi i të tjerëve. Aprovimi bëhet një patericë dhe harron që mund të mbështetesh në gjykimin tënd.
Ndërto besim tek vetja: Fillo me vendime të vogla, me rrezik të ulët. Mos kërko mendim. Zgjidh atë që të duket e drejtë për ty. Sa më shumë e bësh këtë, aq më lehtë do të bëhet.
Nëse ndihesh i njohur me ndonjërën prej këtyre shenjave, mos u dëshpëro! Të kërkosh lavdërim është diçka njerëzore – por nuk duhet të bëhet mënyra jote e vetme për të ndjerë vlerë. Vetëvlerësimi është një muskul – dhe ti mund ta stërvitësh atë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
