Debati për ushqimin e natyrës përfaqëson një nga dilemat më klasike të psikologjisë njerëzore dhe përkundër përpjekjeve për të kuptuar funksionimin jonormal mendor përmes një kuadri biopsikosocial gjithëpërfshirës, disa vazhdojnë të këmbëngulin se përvoja (ose trauma) qëndron në themel të të gjitha formave të psikopatologjisë. Unë dëshiroj që të jap një përgënjeshtrim të shkurtër të kësaj perspektive, për të cilën besoj se nuk arrin të përfshijë faktorë biologjikisht dhe gjenetikë potencialisht etiologjikë dhe mohon ekzistencën e forcave mendore intrapsikike.
Për disa radikalë ndërlidhës-intersubjektivistë, proceset intrapsikike (punimet e brendshme të mendjes) nuk mund të ndahen nga proceset ndërpersonale (përvojat që ndodhin midis personave), dhe intrapsikika shihet thjesht si një produkt i përvojës relacionale të brendshme. Nga ky këndvështrim, e gjithë jeta mendore e një personi mund të shpjegohet si rezultat i drejtpërdrejtë i përvojave të dikujt: në themel të të gjitha sëmundjeve mendore qëndron një traumë e hapur ose e fshehur, ose të paktën një grup përvojash të dëmshme, idiosinkratike që kanë çuar në çrregullim.
E nënkuptuar në këtë perspektivë është ideja që individët janë marrës pasivë të përvojës; ata thithin, si një sfungjer, gjithçka në mjedisin e tyre dhe këto përvoja bëhen, drejtpërdrejt dhe në mënyrë të pandryshueshme, një pjesë e vetvetes. Kështu, personi formohet plotësisht nga këto forca të jashtme. Sëmundja e tyre është pasojë e drejtpërdrejtë e abuzimit, neglizhencës, prindërimit të dobët ose problemeve të tjera mjedisore. Këto ide janë bërë mjaft të njohura në mesin e ndjekësve të Bessel van der Kolk, një studiues kryesor i traumave.
Unë mund të gjej të paktën dy probleme me këtë pikëpamje. E para është se ai injoron plotësisht trupin e madh dhe në rritje të literaturës që demonstron rëndësinë etiologjike të faktorëve biologjikë dhe gjenetikë në sëmundjet mendore. Meqenëse nuk jam psikiatër ose neuroshkencëtar, nuk do ta trajtoj këtë çështje këtu, megjithëse është me rëndësi të madhe. Problemi i dytë, të cilin do të përpiqem ta trajtoj si një psikoterapist i orientuar nga psikoanalitika, është neglizhimi i kësaj pikëpamjeje që është quajtur “aktivitet integrues” (Konorski, 1967).
Është padyshim e vërtetë se çdo qenie njerëzore ndikohet fuqishëm nga mjedisi i tij, një fakt që besoj se tani nënvlerësohet nga shumë shkencëtarë dhe teoricienë konvencionalë të psikopatologjisë. Qeniet njerëzore përbëhen në thelb nga një gjendje pranueshmërie, megjithatë ne nuk përcaktohemi vetëm nga kjo pranueshmëri. Në vend të kësaj, ne posedojmë një funksion tjetër bazë, aktivitetin integrues, i cili transformon ndërveprimet e dikujt me mjedisin dhe nga ana tjetër, çon në një transformim të individit (Arieti, 1977). Filozofi italian Giambattista Vico përmblodhi këtë koncept:
Qenia e njeriut nuk mund të mbyllet brenda një strukture të përcaktuar mundësish por ajo lëviz përgjatë alternativave të papërcaktueshme dhe madje edhe më tej, por lëvizja e vet i gjeneron këto alternativa.
Kështu, pacienti jep kontributet e tij dhe shton një element të krijimtarisë së tij në patologjinë e tij. Në çdo çrregullim të caktuar mendor – në të vërtetë në çdo sjellje ose përvojë mendore në përgjithësi – procese të shumta që përfshijnë ndërpersonale dhe intrapsikike shkojnë mbrapa dhe me radhë. Pacienti nuk është thjesht një marrës pasiv i përvojës.
Cilat janë pasojat praktike të këtij konceptualizimi? Ndoshta shembulli më i dukshëm klinik është shndërrimi i pacientit me skizofreni të aspekteve negative të zhvillimit të tij në portretizime groteske të pasakta të anëtarëve të familjes së tij dhe të tjerëve të rëndësishëm. Psikoterapia e këtij lloji problemi kërkon të kuptojë jo vetëm ndikimin e faktorëve të hershëm të mjedisit (ndërpersonal), por, më e rëndësishmja, mekanizmat psikodinamikë me të cilët pacienti ka arritur të shtrembërojë vizionin e tij për veten dhe botën (intrapsikike)
Për ta përmbledhur, përpjekjet për të shpjeguar çrregullimet mendore që rezultojnë drejtpërdrejt nga përvoja dështojnë sepse nuk arrijnë të marrin parasysh proceset intrapsikike, përkatësisht kapacitetet integruese të dikujt dhe gjithashtu ekzistencën e faktorëve etiologjikë të rëndësishëm biologjikisht dhe gjenetikisht.
Burimi / https://www.psychologytoday.com/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
