Vetëdija duket si një gjë e mirë sepse ju lejon të njihni veten, të kuptoni motivimet tuaja dhe në fund të fundit të merrni vendime më të mira. Por gjithashtu mund t’ju çojë në supozimin e dytë të vetes dhe daljen në një gjendje torturuese të vetëdijes, duke analizuar mikro çdo nuancë të mendimeve dhe veprimeve tuaja.
Për shembull, pas një prezantimi në punë, shefi i Molly vuri në dukje një shqetësim nervor që kishte në fjalimin e saj. Shefi i saj shpjegoi në një mënyrë dashamirëse se ishte tërheqëse, po ajo pengoi ndërtimin e një imazhi të sigurt profesional. Molly e vlerësoi reagimin dhe e dinte se në mënyrë objektive reagimet ishin të sakta. Por, tani ajo kishte frikë të fliste sepse nuk donte të vazhdonte ta bënte këtë gabim.
Ndërsa e gjithë vëmendja e saj ishte përqendruar në mos bërjen e fjalimit tik, ajo humbi gjurmët e asaj që po thoshte. Ajo nuk mund të monitoronte nga afër fjalimin e saj nga perspektiva e vëzhguesit dhe të përqendrohej në përmbajtjen e prezantimit të saj në të njëjtën kohë. Gjithashtu, dukej se sa më shumë që ajo përpiqej të mos e bënte fjalimin tik, aq më shumë e bënte atë. Psikologët shpikën termin “proceset e mendimit ironik” për të shpjeguar fenomenin kur shtypja e mendimit ose veprimit në fakt e bën atë më të mundshëm të ndodhë.
Një shoqe i sugjeroi që ajo të gërmonte në origjinën e tik-ut. Molly kujtoi se ishte e shqetësuar kur ishte një vajzë e re në shkollë dhe një mësuese një herë i tha asaj se ishte “shumë nervoze” për të qenë në ekipin sportiv. Që atëherë ajo besonte se gjithmonë ishte shumë nervoze për t’u përshtatur. Tani që e kuptoi origjinën, ajo kishte justifikim për tik-un e saj nervor. Por të kesh një histori për ta shpjeguar atë thjesht dukej se e përforconte atë, sikur ajo po luftonte për ekzistencën e kufizimit të saj.
Në Insight, Tasha Eurich shpjegon se pyetja pse diçka po ndodh mund të na çojë në një vetë-vëzhgim të padobishëm dhe tregim të viktimave. Në vend të kësaj, hulumtimi na tregon se çfarë është më e dobishme. Kështu Molly e zhvendosi vetë-kërkimin e saj në çfarë: Çfarë mund të bëj tani? Çfarë mund të bëj në vend të kësaj? Cila është zgjidhja e problemit? Duke e zhvendosur pyetjen, ajo ishte në gjendje të dilte nga stanjacioni për të gjetur qasje të reja për të përmirësuar performancën e saj.
Në punën time me pasqyra dhe reflektime, unë i mësoj njerëzit se si të përdorin vetë-reflektimin e tyre për të fituar njohuri se si t’u shfaqen të tjerëve dhe gjithashtu të qëndrojnë në kontakt me veten dhe si ndihen në këtë moment. Molly praktikoi një frymëmarrje të thellë dhe bëri një skanim të trupit për të qetësuar tensionin e muskujve. Pastaj, ajo regjistroi veten duke folur me veten për çdo gjë që kishte në mendje çdo ditë për 10 minuta për dy javë. Ajo i bëri videot në një vend të qetë ku nuk do të ndërpritej dhe ra dakord të mos i tregonte askujt – gjë që largoi presionin e vlerësimit të të tjerëve.
Pas dy javësh video xhirime, ajo u ndje më komode duke folur – të paktën me veten. Kështu që atëherë i sugjerova që ajo të shikonte videot e saj. Shumica e njerëzve priren të dridhen kur e shohin veten në video. Pra, Molly bëri disa ushtrime të frymëmarrjes së thellë dhe relaksimit para se t’i shikonte ato. Pastaj ajo pa videot e saj me vëmendje të kujdesshme, duke qenë e vetëdijshme për mendimet dhe ndjenjat që u shfaqën ndërsa shikonte veten.
Pasi e kapërceu shqetësimin fillestar, ajo pa se në fund të fundit nuk ishte vërtet aq keq. Ajo vuri re kur u shfaq kritiku i saj i brendshëm dhe kur ajo ishte në gjendje ta shihte veten me dhembshuri.
Si të jesh i sjellshëm me veten?
Sipas Kristin Neff, studiueses kryesore për dhembshurinë ndaj vetes, ka tre komponentë që duhet të mësosh për të qenë të sjellshëm me veten.
Së pari, ju mund të zgjidhni ta shihni veten me dashamirësi ose vetëgjyqësi. Ju mund të praktikoni mirësinë duke e trajtuar veten si çdo person tjetër që e doni dhe kujdeseni për të. Molly praktikoi të shikonte videot e saj me sy të mirë në vend që të fokusohej në çdo të metë.
Së dyti, ju mund të zgjidhni midis ta shihni veten të izoluar ose të shihni njerëzimin tuaj të përbashkët. Për shembull, Molly mund ta shihte veten si e vetmja në botë që fliste me një fjalim ose zgjeronte pikëpamjen e saj për të kuptuar se sa e zakonshme është të kesh një çuditshmëri të vogël në mënyrën se si flet dhe se është krejtësisht njerëzore.
Së treti, ju mund të zgjidhni mendjen ose identifikimin e tepërt. Mundohuni të jeni vetëm pranues dhe të lejoni përvojën pa u përfshirë në të. Në vend që të identifikohej dhe të përqendrohej tej mase në çdo të metë të vogël dhe të gabueshme dhe të zmadhonte reagimin negativ ndaj saj, Molly u përpoq të ishte e vetëdijshme për mendimet dhe ndjenjat e saj ndërsa shikonte veten.
Pasi bëri videot dhe praktikoi vetë-dhembshurinë, Molly ishte më komode me veten dhe mënyrën e saj të të folurit. Ajo ishte e gatshme të përmirësohej, por e dinte se nuk duhej të ishte autokritike ose të sillte ndjenjat nga e kaluara për ta bërë këtë.
Nga kjo perspektivë e re, ajo filloi të praktikojë të folurit para një auditori. Performanca publike mund të çojë natyrisht në vetëdijen publike. Ju prireni të jeni të vetëdijshëm se si ju shohin të tjerët sepse qendra e vëmendjes është mbi ju. Në vend që të thellohesha në ndjenjat për të qenë në skenë ose duke u përpjekur në mënyrë aktive për të shtypur fjalimin, unë sugjerova që Molly të lidhej me ta duke i bërë një pyetje. Në vend që të fokusohej në krijimin e një përshtypje të mirë, ajo u përqendrua në ndërtimin e raportit me auditorin e saj.
Burimi / https://www.psychologytoday.com/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
