Nuk është sekret se pandemia ka dëmtuar shëndetin tonë kolektiv mendor. Kjo pasi ju keni luftuar me ankthin shëndetësor që rrethon vetë virusin, jeni marrë me ndjenjat e vetmisë si rezultat i kufizimeve të izolimit ose keni përjetuar stres të rritur për shkak të paqartësisë së kufijve të punës / jetës gjatë punës nga shtëpia, 14 muajt e fundit na kanë ngarkuar të gjithëve.
Në rastin tim, kjo ka nënkuptuar një ulje të vetëvlerësimit dhe besimit tim si rezultat i kalimit të kohës larg njerëzve. Është një fakt që e kam vërejtur veçanërisht pasi kufizimet e izolimit janë lehtësuar dhe unë kam qenë në gjendje të shoh përsëri miqtë; nëse më parë mund të përfshihesha në një situatë shoqërore pa u menduar dy herë, tani dyshoj për gjithçka që them, shqetësohem për atë që njerëzit e tjerë mendojnë për mua dhe në përgjithësi ndihem e pasigurt për veten time dhe mënyrën se si i prezantohem botës. Duket e çuditshme ta pranoj, por duke kaluar kohë vetëm dhe duke mos qenë në gjendje ta shoh veten përmes syve të njerëzve të tjerë – kam ngatërruar ndjenjën time të vetvetes.
Para pandemisë nuk do të kisha menduar kurrë se sa të rëndësishme ishin ato ndërveprime të rregullta me miqtë e mi, kolegët e punës dhe kolegët e mi për mënyrën se si e shoh veten. Ndoshta nuk doja ta pranoja – kur ligjërimi modern zhyt idenë se mund të kemi nevojë për të tjerët që të ndihemi mirë me veten tonë, ndihej çuditërisht e turpshme të pranoja se sa integruese ishte prania e të tjerëve në mënyrën se si e shoh veten. A kisha vërtet nevojë për njerëz të tjerë që të ndihesha e lumtur dhe e kënaqur në lëkurën time?
Përgjigja, siç rezulton, është po – dhe kjo nuk është domosdoshmërisht një gjë e keqe. Ju e shihni që mbështetja thjesht në vlerësimin e jashtëm nuk është e mirë për ju, është krejt normale të keni nevojë për një ndjenjë reagimi nga ata që ju rrethojnë – në fakt, është pjesë e atyre që jemi si njerëz.
“Ne jemi krijesa shoqërore – ne pothuajse e shohim veten përmes të tjerëve – kështu që mungesa e atyre reagimeve të vazhdueshme mund të na bëjë të ndihemi mjaft të pasigurt”, shpjegon psikologia dhe autorja Dr. Meg Arroll. “Nëse mendojmë për besimin në njërin skaj të spektrit dhe pasigurinë në anën tjetër ne do të jemi duke u zhytur në atë vend të pasigurisë dhe duke u ndjerë mjaft të pasigurt në vetvete.”
Ndërsa Dr. Arroll pranon se disa njerëz preferojnë të kalojnë kohë vetëm dhe mund të mos kenë nevojë për shumë reagime nga të tjerët për tu ndjerë të sigurt, shumica e njerëzve do të kenë nevojë për një lloj sigurie nga të tjerët. Në të vërtetë është normale të kesh grupe të ndryshme shoqërore të cilat të japin besim në zona të ndryshme – të gjitha këto shtohen për të të dhënë një ndjesi të caktuar të ‘vetes’.
“Për shembull, unë ndihem si një person pak më ndryshe me grupe të ndryshme miqsh dhe kjo sjell pjesë të ndryshme të personalitetit tim,” thotë Dr. Arroll. “Pra, pa atë, ne mund të harrojmë se kush jemi – na duhet reflektimi i të tjerëve për të na treguar.”
Ajo që po thotë Dr. Arroll ka shumë kuptim. Për shembull, unë ndihem plotësisht komod duke biseduar me kolegët e mi, sepse gjatë gjithë pandemisë u kam folur atyre përmes Zoom. Sidoqoftë, kur shoh miqtë me të cilët nuk kam folur shumë (përveç ndonjë mesazhi) gjatë vitit të fundit, ajo anë e personalitetit tim është pak jashtë praktikës, kështu që është normale të ndihem paksa e pakëndshme.
Me këtë në mendje, Dr. Arroll sugjeron që, nëse e keni parë veten duke luftuar me vetëvlerësimin dhe besimin tuaj pasi kufizimet janë lehtësuar, një nga gjërat më të mira që mund të bëni është të praktikoni pak vetë-dhembshuri dhe të bëni ‘hapa fëmije’ për tu mësuar përsëri me shoqërimin.
“Në situata të ndryshme do të ketë norma të ndryshme shoqërore, dhe për shkak se ne nuk i kemi bërë ato çdo ditë, do të duhet pak kohë për të krijuar atë besim të njohjes me të vërtetë të atyre normave dhe që ato të bëhen përsëri automatike,” shpjegon D. Arroll.
“Mundohuni të kuptoni dhe pranoni se ne jemi kritikët tanë më të këqij”, shton ajo. “Në rastet kur dyshojmë në vetvete, 99.9% të kohës njerëzit e tjerë nuk do ta kenë vërejtur.” Për të provuar dhe adresuar sasinë e autokritikës me të cilën po ushqeni veten dhe të praktikoni të jeni më të dhembshur, një nga gjërat më të mira që mund të bëni është të merreni me kritikun tuaj të brendshëm.
“Kur punoj me pacientë, i inkurajoj ata të zëvendësojnë kritikun e tyre të brendshëm me një trajner të brendshëm, sepse ne duhet të përqendrohemi në zëvendësimin e modeleve të mendimit, jo vetëm duke u përpjekur t’i shuajmë”, shpjegon Dr. Arroll.
“Një mënyrë për ta bërë këtë është të mendosh për dikë që të bën të ndihesh vërtet pozitiv, mund të jetë një person i vërtetë, një njeri i famshëm, një personazh i imagjinuar, dikush që të bën të ndihesh mirë me veten tënde. Mundohuni të imagjinoni tonin e tyre dhe lartësinë e zërit të tyre dhe pastaj silleni atë zë në kokën tuaj.”
Ajo vazhdon: “Tani, sa herë që ai kritik i brendshëm fillon të thotë diçka negative, ose të vë në dyshim diçka që keni bërë, zëvendësojeni atë me këtë trajner – madje mund të imagjinoni një bisedë midis kritikut dhe trajnerit, nëse dëshironi. Duke e bërë këtë ju po përfshiheni në mënyrë aktive në një rrëfim të brendshëm më pozitiv.”
Më në fund, sugjeron Dr. Arroll, një mënyrë për ta bërë veten të ndiheni më të sigurt në këtë moment është të përdorni një ‘send komoditeti’, diçka që mund t’ju ndihmojë të ndiheni më të bazuar kur ndiheni të mbingarkuar. Kjo mund të jetë gjithçka, nga një shall i qetë deri tek një sharm i mirë apo edhe një fotografi në telefonin tuaj.
“Çfarëdo që të jetë, mbajeni, në mënyrë që kur të filloni të ndiheni të pakëndshëm ose të pasigurt, të keni atë kujtesë vizuale që jeni mjaft mirë dhe e keni këtë,” shton ajo.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
