Në vitet e fundit, shumë burra janë kthyer drejt konsumit të lartë të proteinave, sidomos atyre shtesë, si pluhurat proteinike, për të ndërtuar masë muskulore, për të humbur peshë ose për të përmirësuar performancën fizike. Megjithatë, disa studime sugjerojnë se konsumi i tepruar i proteinave, në veçanti atyre shtazore dhe shtesave të përpunuara, mund të ketë ndikime negative në shëndetin riprodhues mashkullor.
Çfarë është steriliteti mashkullor?
Steriliteti mashkullor (ose infertiliteti) është paaftësia për të krijuar një shtatzëni pas një viti marrëdhëniesh seksuale të rregullta dhe të pambrojtura. Rreth 40-50% e rasteve të infertilitetit në çift janë të lidhura me faktorët mashkullorë. Një nga këta faktorë mund të lidhet me mënyrën e ushqyerjes dhe sidomos me teprimin në konsumimin e disa përbërësve, përfshirë proteinat.
A ndikojnë proteinat në fertilitetin mashkullor?
Sipas disa kërkimeve shkencore, një dietë shumë e pasur me proteina – veçanërisht me origjinë shtazore dhe të përpunuara – mund të ketë ndikim negativ në:
Cilësinë e spermës – përfshirë numrin, lëvizshmërinë dhe formën e spermatozoideve;
Ekuilibrin hormonal – veçanërisht tek burrat që konsumojnë shumë produkte të mishit të kuq apo qumështit të përpunuar;
Funksionin e testikujve – ku prodhohet testosteroni dhe sperma.
Studiuesit kanë vënë re se konsumimi i tepërt i suplementeve proteinike me bazë kazein ose hirrë (whey), sidomos në kombinim me steroidë ose substanca të tjera anabolike, mund të çojë në ulje të fertilitetit mashkullor.
Sa proteinë është “tepër”?
Sasia e proteinave që konsiderohet e tepërt varet nga mosha, masa trupore, niveli i aktivitetit fizik dhe objektivat personale. Sipas organizatave ndërkombëtare dhe nutricionistëve:
Sasia e rekomanduar ditore (RDA) për një mashkull mesatar është rreth 0.8 gramë për kilogram peshë trupore.
Për një mashkull aktiv ose që ushtron rregullisht, mund të jetë e nevojshme 1.2 deri në 2.0 g/kg në varësi të intensitetit të stërvitjes.
Shembull: Një burrë 75 kg ka nevojë për:
Minimalisht: 60 gr proteinë/ditë (0.8g x 75)
Maksimalisht: 150 gr proteinë/ditë nëse është sportist i rregullt (2g x 75)
Tepër konsiderohet çdo konsum i vazhdueshëm përtej këtyre niveleve – veçanërisht kur burimi i proteinës është kryesisht suplement ose mish i përpunuar.
Çfarë rekomandojnë ekspertët?
Balancë në ushqyerje – Një dietë e balancuar, me proteina nga burime të ndryshme (mish i bardhë, peshk, vezë, bishtajore, arra), është më e favorshme për fertilitetin.
Kufizoni suplementet – Shmangni përdorimin e pakontrolluar të proteinave në formë pluhuri, sidomos ato me aditivë kimikë ose steroide.
Konsultohuni me një mjek – Para se të nisni një regjim të pasur me proteina, është e rëndësishme të diskutoni me një dietolog ose endokrinolog, veçanërisht nëse planifikoni të keni fëmijë.
Përfundim
Proteinat janë thelbësore për ndërtimin e muskujve dhe ruajtjen e funksioneve trupore, por teprimi mund të sjellë efekte të padëshiruara – përfshirë ndikimin negativ në fertilitetin mashkullor. Si në çdo aspekt të shëndetit, masa është çelësi. Një dietë e ekuilibruar dhe e ndjekur me kujdes mund të ndihmojë jo vetëm për formën fizike, por edhe për shëndetin riprodhues.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
