Shëndeti juaj mendor luan një rol të madh në atë se sa mirë ndiheni në baza ditore. Kur bëhet fjalë për shëndetin dhe mirëqenien, gjëja e parë që shfaqet në kokën e shumicës së njerëzve është shëndeti fizik. Ata flasin për stërvitje, vrap, për sport, të shkojnë në palestër, etj. Por ata kurrë nuk flasin vërtet për shëndetin e tyre mendor.
Adelina Pjetra
CEO – Mental Health Albania
Psikologe \ BWRT & EMDR
Shëndeti mendor përfshin mirëqenien tonë psikologjike, sociale dhe emocionale. Ndikon në mënyrën se si ne mendojmë, ndiejmë dhe si veprojmë në jetën tonë të përditshme. Aftësia juaj për të trajtuar emocionet, stresin, mënyrën se si shoqëroheni me të tjerët dhe marrjen e vendimeve, përcaktohen shumë nga gjendja juaj psikologjike.
Pse duhet t’i kushtoni vëmendje shëndetit mendor?
Në të kaluarën, njerëzit vetëm theksonin rëndësinë e mirëqenies fizike. Kjo është arsyeja pse ne kemi spartanë dhe barbarë, të cilët i kanë trajnuar dhe ndërtuar trupat e tyre për të mbijetuar. Por në botën e sotme, shëndeti mendor është po aq i rëndësishëm. Nuk mund të jemi të balancuar nëse përqendrohemi vetëm në shëndetin fizik, duke injoruar gjendjen psikologjike. Kjo është veçanërisht e vërtetë nëse doni të jetoni një jetë të mrekullueshme dhe të prodhoni rezultate të jashtëzakonshme në secilën fushë.
Këtu janë disa arsye pse shëndeti mendor është po aq i rëndësishëm sa shëndeti fizik: Sepse shëndeti mendor mund të ndikojë në gjendjen fizike. A e dini se ekziston një lidhje e fortë midis trupit dhe mendjes? Kur jeni në dhimbje fizike për shembull, puna dhe jeta familjare mund të ndikohen. Por kjo gjithashtu mund të dobësojë gjendjen tuaj mendore, duke e manifestuar veten në raste të tilla si stres, ankth ose depresion. E kundërta është gjithashtu e vërtetë. Sipas studimeve, problemet e shëndetit mendor mund të shkaktojnë përkeqësimin e shëndetit tuaj fizik. Shkenca ka provuar se njerëzit që vuajnë nga sëmundjet mendore kanë tendencë të kenë imunitet më të ulët. Kjo mund t’i bëjë ata të sëmuren me lehtë. Mjekët kanë zbuluar se kur problemet e shëndetit mendor trajtohen me psikoterapi, shumë pacientë raportojnë përmirësime në shëndetin e tyre fizik. Pra mbani mend: nëse jeni fizikisht i dobët, kjo mund të ndikojë në shëndetin tuaj mendor dhe e kundërta.
Shëndeti mendor ndikon edhe në stabilitetin financiar
Shumica e njerëzve nuk janë të vetëdijshëm se si aftësia mendore mund të ndikojë në stabilitetin financiar, sepse nuk është aq e qartë sa lidhja me mirëqenien tonë fizike. Sipas një studimi të bërë nga American Journal of Psychiatry, njerëzit që vuanin nga sëmundjet mendore fitonin 40 për qind më pak se ata në gjendje të mirë mendore. Studimi gjithashtu zbuloi se njerëzit me sëmundje mendore të patrajtuara, përbëjnë një të tretën e popullsisë së përgjithshme të pastrehë, e cila është rreth 16 përqind. Problemet e shëndetit mendor gjithashtu mund të vrasin produktivitetin tuaj.
Organizata Botërore e Shëndetësisë dikur raportoi se mbi 200 milionë ditë pune zhduken çdo vit për shkak të depresionit. Pothuajse gjysma e 10 shkaqeve kryesore të pamundësisë për të punuar, janë shkaktuar nga problemet e shëndetit mendor në botë. Në përgjithësi, individët që kanë probleme mendore kanë më shumë gjasa që të marrin leje mjekësore në mënyrë të përsëritur. Edhe kur janë në punë, ata nuk mund të të përqendrohen plotësisht në detyrat e tyre. Pra, mos e merrni lehtë shëndetin mendor. Trajtojeni me po aq rëndësi si shëndetin tuaj fizik.
Shëndeti mendor ndikon në familje
Një tjetër arsye tjetër e rëndësishme pse shëndeti mendor është thelbësor, është se ai mund të ndikojë edhe në familjen. Për shembull, fëmijët e njerëzve me probleme të shëndetit mendor kanë më shumë rrezik për abuzime, neglizhime dhe gjithashtu për një sërë çështjesh emocionale dhe të sjelljes. Këta fëmijë shpesh nuk kanë askënd që të mbështeten, prandaj ata izolohen nga të tjerët. Këto efekte, për fat të keq, mund të sillen deri në moshë madhore. Është e mundur që këta fëmijë me kalimin e viteve të bëhen të rritur me probleme të shëndetit mendor, që kërkojnë trajtim personal. Imagjinoni një baba të katër fëmijëve që vuan nga depresioni kronik. Mendoni se si mund ta përballojnë gruaja dhe katër fëmijët e tij. Janë të dashurit që shpesh përballen me ndikimin më të madh nga tendosja financiare, humbja e punës, stresi dhe problemet e tjera që vijnë nga problemet e shëndetit mendor. Për shkak të kësaj, ndonjëherë sugjerohet trajtimi për të gjithë familjen, që të gjithë të mund të shërohen dhe të ecin përpara në jetë.
Sëmundja mendore e patrajtuar, mund të çojë në rreziqe
Ka pasur një debat mbi sëmundjet mendore të patrajtuara dhe lidhjen e saj me krimet e dhunshme. Është gjithashtu edhe çështja me përdorimin e drogës ose alkoolit, duke i shkaktuar individëve me probleme të shëndetit mendor ekzistues, të përjetojnë vuajtje të mëtejshme. Por ndoshta një shqetësim më i madh është se si njerëzit me çrregullime mendore zakonisht janë viktima të krimit të dhunshëm. Ndërkohë që studimet janë ende në vazhdim për sa i përket lidhjes midis dhunës dhe çështjeve mendore kronike të patrajtuara, individët me probleme të tilla fatkeqësisht bëhen objekte të abuzimit ose keqtrajtimit. Në fakt, një Shërbim Psikiatrik në Karolinën e Veriut ka zbuluar se njerëzit me probleme të rënda mendore, të cilët nuk po merrnin medikamente, kishin 2.7 herë më shumë gjasa të jenë viktimë e një krimi të dhunshëm.
Shëndeti i mirë mendor mund t’ju japë një jetë më të gjatë dhe më të lumtur
A e dini se gjendja juaj mendore mund të ndikojë në pritshmërinë tuaj të përgjithshme të jetës? Një studim në Journal British Medical Journal 2012 zbuloi se njerëzit edhe me probleme të lehta të shëndetit mendor mund të kenë një jetë me pak pritshmëri. Gjithashtu zbuloi se ata që vuanin nga sëmundjet kronike mendore, të tilla si depresioni dhe ankthi, rritën rrezikun e vdekjes (lidhur me sëmundjet e zemrës) në një vlerë 94 përqind. Megjithëse ju mund të mos keni probleme ekstreme të shëndetit mendor, të ndjerit vazhdueshëm në depresion, të shqetësuar ose në panik, mund të sjellë pasoja serioze dhe të ndikojë në aspektet e jetës suaj. Pra, mësoni të vlerësoni veten: ushtrohuni rregullisht, praktikoni meditim dhe yoga, shmangni cigaret dhe alkoolin, jepni më shumë arsye për të buzëqeshur dhe për të qëndruar të lumtur çdo ditë. Këto janë mënyra të shkëlqyera për të përmirësuar shëndetin tuaj mendor dhe mirëqenien.
Deri tani ju duhet të keni kuptuar se duke u kujdesur për mendjen dhe trupin tuaj, jo vetëm do të thotë të jetosh më gjatë, por edhe më mirë. Prandaj, sa herë që ka një shenjë të sëmundjes mendore, kërkoni mjekim dhe trajtim të duhur sa më shpejt që të jetë e mundur. Mos lejoni që problemi të rritet dhe të ndikojë në jetën tuaj.
Botuar në Revistën “Psikologjia”, Nr. 147
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
