Kalojmë shumë vite të jetës sonë në shkollë, mesatarisht 12 vjet. Në shkollë kemi mundësi të mësojmë gjeografi, histori, matematikë dhe në të shumtën e rasteve bëhemi brezi i zi i tabelave kohore apo tekstshkrues të shkëlqyer, duke mundur kështu të themi se qëllimi didaktik është arritur. Pjesa më e madhe e asaj që studioni në libra do të jetë e dobishme në jetën tuaj profesionale, dhe në çdo rast gjithashtu, e rëndësishme për sfondin tuaj kulturor. Po sa i takon jetës reale, si përgatitet shkolla? Në fakt, ndoshta pyetja më e përshtatshme do të ishte: a na përgatit shkolla për jetën e vërtetë? A na përgatit shkolla për të përballuar jetën?
Është ideja e shumë njerëzve që një boshllëk i madh në sistemin shkollor është mungesa e “praktikës” mësimore dhe është diçka që shfaqet shumë shpesh kur i afrohet botës së punës. Por një situatë edhe më evidente është se kur vjen koha për të “filluar t’ia dalim vetëm” pa ndihmën dhe mbështetjen e prindërve, shpesh kuptojmë se na mungojnë mjetet dhe njohuritë për ta bërë këtë. Nuk po flas për të ditur se si të rregulloni lavatriçen kur prishet ose si të mbani vetë llogaritë e kompanisë tuaj, por thjesht për mënyrën se si funksionon sistemi i taksave, cilat janë mënyrat e jetesës së shëndetshme për të shmangur problemet shëndetësore, sensi qytetar… çështje praktike që na shqetësojnë të gjithëve nga afër. Nocionet praktike që duhet të ofrojë institucioni arsimor janë të shumta, këtu janë dy gurë themeli.
Informacioni me natyrë financiare dhe menaxhimi i parave
Tema e parave, si dhe ajo e seksualitetit janë ende një tabu në bankat e shkollave. Ndoshta për shkak se lidhen me “mëkatin” ose ndoshta jo, fakti është se fatkeqësisht edhe sot ato trajtohen pak në mjedisin shkollor. Në vend të kësaj, do të ishte e këshillueshme që të rinjtë të informoheshin menjëherë se cilat janë ligjet financiare, të ekonomisë, por më thjesht, të udhëzoheshin se cili është një menaxhim i arsyeshëm i parave bazuar në nevojat dhe objektivat e tyre. Kuptimi i opsioneve të ndryshme të kursimeve apo investimit, ndryshimi midis borxheve dhe kredive, duke ditur regjimin e taksave të vendit tuaj. Të gjitha këto janë çështje që do ta bëjnë jetën shumë më të lehtë në të ardhmen. Mbani parasysh, nuk dua të them se shkolla duhet të mësojë se si të pasurohesh, por të ofrojë sa më shumë themele të forta për të shmangur gabimet e parëndësishme që mund të kushtojnë shtrenjtë. Për më tepër, mësimdhënia në mënyrë adekuate e nocioneve mbi menaxhimin ekonomik dhe financiar do të largonte gjithashtu tabunë e lidhur me dallimet në “klasën sociale” dhe margjinalizimin e lidhur me të ardhurat e ulëta.
Mirëqenia fizike… dhe mbi të gjitha psikologjike
Ka mirëqenie kur ka ekuilibër mes mendjes dhe trupit. Por, për fat të keq, tashmë është e sigurt se ka një incidencë të madhe të sëmundjes psikologjike, veçanërisht tek të rinjtë. Ankthi dhe depresioni janë sëmundjet që prekin më shpesh popullatën. Sot, më shumë se në të kaluarën, edhe të rinjtë i nënshtrohen presionit të fortë shoqëror, i cili shumë shpesh vjen nga mediat sociale dhe herë të tjera, megjithatë, për shkak të kërkesave për “performanca” në shkollë, në sport, në grupin e bashkëmoshatarëve. Fëmijët dhe adoleshentët pritet të jenë të shkëlqyer në çdo aktivitet që bëjnë, duke harruar të drejtën e tyre për të qenë vetvetja, e cila përfshin edhe të mos qenit perfekt. Përsosmëria është shpesh një pengesë që rrezikon të investosh në përgjegjësinë dhe ankthin e performancës. Janë situata që nuk të lejojnë ta bësh lehtë jetën, diçka që duhet ta bëjë kushdo, sidomos të rinjtë, por edhe të rriturit. Lehtësi e cila megjithatë nuk duhet ngatërruar me sipërfaqësoren.
Të rinjtë, të cilët do të jenë të rriturit e së nesërmes, duhet të ndërgjegjësohen për mirëqenien e tyre psikologjike. Duhet të mësohen të mos kenë frikë të kërkojnë ndihmë nga një profesionist kur janë në një kohë të vështirë. Edhe sot ka një stigmë të fortë ndaj ndihmës psikologjike, herë të tjera ndikimi që ankthi, stresi dhe depresioni mund të kenë në cilësinë e jetës nënvlerësohet tej mase. Duke mos e trajtuar problemin në fillimet e tij, rreziku është që ai të fundosë rrënjët e tij dhe të çojë në një kaskadë pasojash. Natyrisht, krahas kësaj, do të ishte një ide e mirë që të rinjtë të mësoheshin të kujdesen për trupin e tyre, duke i udhëhequr drejt një stili jetese të shëndetshëm dhe duke theksuar rëndësinë e ushtrimeve fizike. Për më tepër, të mos harrojmë se sot sëmundjet si obeziteti dhe diabeti i fëmijërisë janë gjithnjë e në rritje. Ky është një tregues i nevojës për edukim ushqimor që në moshë të hershme.
Shkolla duhet të sigurojë bazën për zakonet e duhura të të ngrënit. Theksimi i rreziqeve të një diete të pabalancuar, pavarësisht nëse është tepër ku fizuese ose ndryshe e pasur me sheqer dhe yndyrë. Mund të duket e parëndësishme, por të mësosh se si të lexosh etiketat ushqyese në paketimin e produkteve mund të jetë një mënyrë e shkëlqyer për të filluar marrjen e vendimeve miqësore për shëndetin.
Dhe së fundi… shkolla duhet t’ju mësojë të mos ndaloni kurrë së mësuari. Është e nevojshme ta jetosh jetën me kuriozitet dhe me ndjenjën se nuk di sa duhet.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
