Një lajm i rëndësishëm ka tronditur fushën e kërkimit mbi Alzheimerin. Komisioni Evropian ka dhënë miratimin për përdorimin e donanemab (në treg si Kisunla), një antikorpi monoclonal që është zhvilluar për të trajtuar fazat e hershme të sëmundjes së Alzheimerit. Ky zhvillim është një hap i rëndësishëm në përpjekjet për të luftuar këtë sëmundje neurodegjeneruese që prek miliona njerëz në mbarë botën, duke shkaktuar humbje të kujtesës dhe funksioneve mendore, të cilat përparojnë me kalimin e kohës.
Çfarë është Donanemab dhe si funksionon?
Sipas Drejtorisë së Përgjithshme të Shëndetit dhe Sigurisë Ushqimore, Kisunla (donanemab) është i miratuar për trajtimin e dëmtimit të lehtë kognitiv, përfshirë demencën e lehtë nga Alzheimeri. Ky ilaç ka potencialin të përshpejtojë ngadalësimin e përparimit të problemeve kognitivë dhe funksionale që janë të lidhura me sëmundjen.
Një nga karakteristikat dalluese të donanemab është se ai nuk është thjesht një ilaç që trajton simptomat, si shumë trajtime të tjera të përdorura për Alzheimerin. Donanemab ka një veprim të drejtpërdrejtë në plaçkat amiloide cerebrale (β-amiloide), të cilat janë një prej shenjave kyçe të sëmundjes. Ky ilaç lidhet me këto pllakëza dhe ndihmon në heqjen e tyre nga truri, duke aktivizuar mikroglian (qelizat mbështetëse në tru) për të pastruar materialin e dëmshëm. Kjo është një qasje inovative që mund të ndihmojë në ngadalësimin e përparimit të sëmundjes, një rezultat që deri më tani ka qenë shumë i vështirë të arrihej.
Miratimi i vonuar, por një hap i rëndësishëm
Kjo miratim vjen pas një periudhe të gjatë rivlerësimi shkencor. Fillimisht, në vitin 2021, donanemab kishte marrë një vlerësim negativ nga Agjencia Evropiane e Barnave (EMA), por pas një rikonsiderimi shkencor, përfitimet e mundshme të ilaçit u vlerësuan si më të mëdha se rreziqet, sidomos për pacientët e përzgjedhur me kujdes. Për më tepër, miratimi është i kufizuar për ata pacientë që nuk kanë kopje të gjenit ApoE4 (gjen që lidhet me një rrezik të shtuar të zhvillimit të Alzheimerit), ose që kanë vetëm një kopje të tij. Ky faktor është i rëndësishëm, pasi ai ul mundësinë e efekteve anësore të rënda, duke e bërë ilaçin më të sigurt për këtë grup pacientësh.
Një risi e madhe: ndërhyrja në progresin e sëmundjes
Një nga aspektet më premtuese të donanemab është se ai ka një efekt mbrojtës në përparimin e sëmundjes, jo thjesht një ulje të simptomave. Shumica e ilaçeve të tjera për Alzheimerin përqendrohen në lehtësimin e simptomave, si humbja e kujtesës, por donanemab ka një efekt të drejtpërdrejtë në përparimin e sëmundjes, duke e ngadalësuar atë në mënyrë të dukshme. Në një seri studimesh klinike të realizuara në pacientë me Alzheimer në fazën e hershme, është treguar se ata që merrnin donanemab kishin një rënienie më të ngadalshme të aftësive mendore dhe kognitive, krahasuar me ata që merrnin një placebo. Këto rezultate janë një hap i rëndësishëm për shkencën, pasi ato tregojnë që për herë të parë mund të ndikohet në rrjedhën e sëmundjes, dhe jo vetëm në simptomat e saj.
Rezultatet pozitive dhe perspektiva për të ardhmen
Për më shumë, studimet e zgjatura kanë treguar se efekti mbrojtës i donanemab mund të ndihmojë në uljen e rrezikut të kalimit në faza më të rënda të sëmundjes, deri në një masë prej 25-30%. Kjo është një ngjarje e rëndësishme, pasi për herë të parë duket se mund të ngadalësohet përparimi i Alzheimerit, një zhvillim që ofron shpresa për miliona njerëz që vuajnë nga kjo sëmundje. Edhe pse këto rezultate janë shumë premtuese, është e rëndësishme të theksohet se donanemab nuk është një shërim i plotë për Alzheimerin. Ai mund të ngadalësojë progresin e sëmundjes, por nuk mund të ndalojë plotësisht zhvillimin e saj. Megjithatë, kjo është një hap i rëndësishëm përpara dhe një sinjal i parë konkret se sëmundjet neurodegjeneruese mund të trajtohen me sukses nga brenda, duke ndërhyrë në shkakun e saj themelor, siç janë plaçkat amiloide cerebrale.
Në përfundim: një hap i rëndësishëm në luftën kundër alzheimerit
Miratimi i donanemab është një zhvillim i madh në fushën e kërkimit për Alzheimerin dhe një hap i rëndësishëm drejt trajtimeve më të efektshme për këtë sëmundje. Për shumë pacientë, ky ilaç mund të ofrojë një mundësi për të ngadalësuar përparimin e sëmundjes dhe për të fituar më shumë kohë me funksione mendore më të mira.
Ky është një moment që nënvizon rëndësinë e vazhdimit të kërkimit dhe inovacionit në fushën e trajtimit të sëmundjeve neurodegjeneruese, duke ofruar një dritë shprese për ata që janë prekur nga Alzheimeri dhe për familjet e tyre. Disa hapa janë bërë, por sfida vazhdon – dhe shpresat për një trajtim më të plotë janë më të mëdha se kurrë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
