Të gjithë i dimë problemet që shkakton ankthi tek të rriturit, apo jo? Jo vetëm në aspektin e mirëqenies mendore, por edhe në atë fizik. Imagjinoni, pra, se si një fëmijë mund të ndikohet prej tij, me një aftësi shumë të reduktuar për të rregulluar emocionet në krahasim me tonat.
Realiteti është se, për fat të keq, fëmijët mund të përjetojnë gjendje emocionale që e bëjnë fëmijërinë e tyre një kohë të trishtuar, edhe pse ata kanë potencialin që të ndodhë e kundërta. Një nga siguritë që fëmijët duhet të brendësojnë, pra, është se figurat e tyre referuese nuk po i braktisin kur largohen.
Ankthi i ndarjes: çfarë është?
Ankthi i ndarjes gjenerohet nga frika që ndiejnë fëmijët kur ndahen nga prindërit ose nga figurat me të cilat janë më të lidhur. Është normale që një emocion i tillë të shfaqet tek fëmijët në fazën e tyre të parë të jetës, por është gjithashtu normale që ai të zhduket pas një kohe të shkurtër: duke parë prindërit e tyre të largohen dhe më pas të kthehen, ata përfundojnë duke e përvetësuar konceptin e ndarjes. Ata ndalojnë ta shohin atë si braktisje dhe në vend të kësaj e përjetojnë atë si një mungesë të përkohshme.
Atëherë kur bëhet problem fenomeni?
Ankthi është i dëmshëm kur është shumë intensiv ose kur ndarjet nuk janë të brendshme nga fëmija. Në këto raste, mund të bëhet një patologji: çrregullimi i ankthit të ndarjes. Që ky çrregullim të merret parasysh, fëmija duhet të shfaqë të paktën tre nga simptomat e mëposhtme:
Shqetësim i tepërt dhe i përsëritur kur ai parashikon ose përjeton ndarjen nga shtëpia ose nga figurat me të cilat është më i lidhur.
Shqetësimi i tepruar dhe i vazhdueshëm për humbjen e mundshme të njerëzve të afërt ose mendimi se ata mund të jenë viktima të sëmundjes, dhimbjes, fatkeqësisë ose vdekjes.
Shqetësimi i tepruar dhe i vazhdueshëm për mundësinë që një ngjarje e pafavorshme të shkaktojë ndarje nga një person i rëndësishëm (si humbja, rrëmbimi, aksidenti ose sëmundja).
Rezistencë e vazhdueshme ose refuzim për t’u larguar nga shtëpia për në shkollë ose kudo tjetër që përfshin ndarjen.
Frikë e tepruar dhe e vazhdueshme dhe rezistencë ndaj të qenit vetëm pa figurat me të cilat është më i lidhur, në shtëpi apo në vende të tjera.
Rezistencë e vazhdueshme ose refuzim për të fjetur jashtë shtëpisë ose për të fjetur pa pasur një person pranë tij me të cilin është i lidhur.
Makthe të përsëritura për ndarjen.
Ankesa të vazhdueshme në lidhje me simptomat fizike (dhimbje koke, dhimbje stomaku, të përziera, të vjella) kur ndodh ose pritet ndarja nga figurat me të cilat ai është më i lidhur.
Përtej kësaj, frika dhe rezistenca janë të vazhdueshme dhe zgjasin katër ose më shumë javë. Në këtë kuptim, jeta e të vegjëlve tanë ndryshon dhe përkeqësohet në të gjitha fushat më të rëndësishme, duke krijuar shqetësime të mëdha. Në këto raste nuk vuajnë vetëm fëmijët, por edhe të rriturit që sa herë largohen duhet të jenë dëshmitarë të vuajtjeve të fëmijës së tyre.
Ankthi i ndarjes: shkaqet dhe pasojat
Ankthi i ndarjes mund të shkaktojë izolim social, performancë të dobët akademike dhe probleme të tjera psikologjike dhe emocionale. Por nuk është vetëm kaq: është zbuluar se shkakton shqetësime të gjumit, si dhe shkakton konflikte mes anëtarëve të familjes. Për këtë arsye, është thelbësore të dihet se cilët faktorë mund ta ndihmojnë fëmijën të mësohet me ndarjen. Para së gjithash, të kesh fëmijë vazhdimisht pranë prindërve mund të jetë problematike. Kjo nuk do të thotë të mos kalosh kohë së bashku, por të prezantosh periudha në të cilat fëmija dhe figurat e tij referuese nuk janë bashkangjitur. Si ka ardhur?
Sepse nëse fëmijët nuk ndahen kurrë, qoftë edhe shkurtimisht, nga prindërit e tyre, ata nuk do të mësohen të jenë pa ta dhe do të reagojnë në mënyrë disproporcionale kur ndarja bëhet e pashmangshme. Me fjalë të tjera, në mënyrë që fëmija të mësohet me ndarjen. ai duhet të përjetojë raste të shpeshta në të cilat lejohet të përshtatet me idenë e të qenit vetëm. Është mirë të filloni me mungesa të vogla dhe më pas t’i zgjeroni gradualisht. Nga ana tjetër, shfaqja e situatave të papritura ose traumatike të ndarjes mund të ndikojë në ankthin e fëmijës ose të shkaktojë ngecje në zhvillimin e tij emocional. Një shembull i situatave që mund të kenë këtë efekt tek fëmijët janë fillimi i shkollës, shtrimi në spital i një anëtari të familjes ose vdekja e një anëtari të familjes.
Së fundi, disa prindër përforcojnë sjelljen e varur të fëmijëve të tyre, duke gjeneruar edhe më shumë ankth tek ata. E kemi fjalën për prindër që vuajnë edhe nga ankthi i ndarjes dhe ua kalojnë atë fëmijëve.
Kjo i bën fëmijët të kenë pak autonomi dhe të kërkojnë shumë kontakte dhe mbrojtje atërore. Për të gjitha këto arsye, është e rëndësishme që figurat referuese të stimulojnë gradualisht pavarësinë e të vegjëlve, duke u përpjekur para së gjithash ta bëjnë ndarjen normale. Në këtë mënyrë, ju mund të thoni se keni bërë gjithçka që fëmijët tuaj të mos bëhen viktima të ankthit kur ju duhet të largoheni përkohësisht.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
