Prej disa kohësh, heronjtë janë zëvendësuar nga antiheronjtë që arrijnë të na magjepsin më shumë. Ata janë me të meta, shpesh të pakënaqur dhe në të njëjtën kohë produkt i një shoqërie të dështuar. Çfarë fshihet pas këtyre profileve?
Për më shumë se një dekadë ky profil psikologjik ka vazhduar të vendoset gjithnjë e më fort në kulturën tonë. Për disa arsye, ne nuk na tërheqin më figurat e virtytshme, ato që Carl Jung përcaktoi me arketipin e tij të heroit dhe që luftojnë kundër së keqes. Shpëtimtarët tanë të përjetshëm, ata që sjellin dritë për të larguar errësirën, nuk kanë pushuar së frymëzuari.
Kush janë antiheronjtë dhe pse na tërheqin ata?
Në çdo antihero gjejmë të njëjtët përbërës: hijen e traumës dhe anën e kundërt të komikes. Joker është një shembull i kësaj; ne mund ta fusnim në mesin e keqbërësve, por në ADN-në e tij është gjeni antihero. Sepse ai ka një të kaluar të tmerrshme dhe vishet si klloun, qesh kur dëshmon mizorinë dhe pikturon një buzëqeshje në një fytyrë të shënuar nga trishtimi.
Është e lehtë të ndjesh empati me antiheroin, sepse ai shpesh është i pakënaqur , një ndjenjë e lehtë për t’u kuptuar në këto kohë.
Antiheronjtë e vërtetë dhe antiheronjtë e papërsosur
Është e rëndësishme të mos ngatërrohet antiheroi i teksteve shkollore me personazhin thjesht me të meta. Toni Stark (Ironman) ose Batman janë pjesë e kategorisë së fundit. Ata kanë drita dhe hije, njëri i çuditshëm dhe madje i papërgjegjshëm, tjetri duhet të përballet me një të kaluar të komplikuar për shkak të vdekjes së prindërve të tij.
Megjithatë, të dy janë heronj shpëtimtarë, personazhe që zgjidhin problemet e mëdha të botës. Ato simbolizojnë arketipin Jungian të shpëtimtarit. Megjithatë, antiheroi nuk shpëton askënd ; Tashmë ka shumë kohë që nuk mund të ngrihem nga shtrati çdo ditë.
Ai është një figurë që del nga fatkeqësitë, traumat, humbja apo tradhtia. Nga kjo ai krijon një botë personale në të cilën mbretërojnë ligjet e tij dhe sistemi i tij i vlerave, shumë ndryshe nga i yni.
Është e lehtë të ndjesh ndjeshmëri për një antihero
Ne i admirojmë heronjtë dhe identifikohemi me antiheronjtë. Si eshte e mundur?
Sepse ndjenja jonë e ndjeshmërisë na bën të identifikohemi më lehtë me një person të pakënaqur, të dëshpëruar, të frustruar që lufton kundër një sistemi të dështuar.
Maleficent është një zanë e tradhtuar dhe e shtypur nga njeriu që dashuron, i cili përveç se do ta lërë, do të kthehet për t’i shqyer krahët. Është kaq e lehtë të identifikohesh me këta personazhe. Ana e tyre e errët na tërheq sepse kuptojmë arsyet që I çuan në një dimension të tillë.
Në një shoqëri të dështuar, antiheroi na çliron
Ka diçka te antiheronjtë që vepron si element katartik. Ato përfaqësojnë shumë qëndrime për të cilat ne mendojmë, por nuk do t’i zbatonim kurrë në praktikë. Ata lëvizin dhe veprojnë jashtë ligjit për të imponuar drejtësinë e tyre (arsyetimin e tyre) mbi një shoqëri të dështuar. Ndonjëherë antiheroi përdor masa drastike për të shtypur padrejtësitë. Veprimi i tij ekstrem është (fshehurazi) tërheqës. Ne e admirojmë vendosmërinë e tyre përballë asaj që nuk do të guxonim kurrë ta ndryshonim.
Antiheronjtë gënjejnë, mund të jenë mizorë apo edhe të vrasin brutalisht. Ato mund të jenë kontradiktore dhe ne mund t’i urrejmë dhe të vendosim t’i anulojmë ato.
Në një moment ne do të shkëputemi sepse ato sfidojnë kodet tona etike dhe morale, por, herët a vonë, ne do të duam të dimë më shumë.
Në fund të fundit, ne nuk duam që ata të ndryshojnë. Dhe kështu, nëse superheroi devijon nga rruga e së mirës, ai do të bëjë gjithçka që është e mundur për t’u rikthyer në rrugën e duhur. Por jo, antiheroi nuk do të aspirojë kurrë të jetë ai që nuk është. Dhe ne e duam atë ashtu, të papërsosur.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
