U bënë më shumë se 20 vite që flitet për autizmin në vendin tonë. Më parë ashtu sikurse shumë diagnoza të tjera nuk identifikoheshin, autizmi është kategorizuar gjithnjë si prapambetje mendore apo problem i rëndë i shëndetit mendor. Tani është më e qartë si diagnostikim dhe ka testet e saja, instrumentet vlerësues për qartësimin e kësaj diagnoze, duke filluar që nga muaji i dytë i lindjes së bebit.
Anxhela Peza Psikologe / Psikoterapiste
Analizat gjenetike kur fetusi është në proces shtatzënie ende nuk e zbulojnë këtë diagnozë. Siç mund të jenë sëmundje apo sindroma të tjera të cilat identifikohen.
Duke u nisur nga diagnostikimi i profesionistëve dhe lobimet sensibilizuese të bëra nga shoqata kombëtare dhe ndërkombëtare me fokus fëmijët me aftësi ndryshe, nga media vizive kryesisht e cila i ka kushtuar një vëmendje të veçantë këtyre fëmijëve. Shumë gjëra kanë ndryshuar për mirë. Madje kohët e fundit qarkullojnë nëpër rrjetet sociale video të shkurtra nga njerëz të rritur të cilët flasin hapur se janë diagnostikuar me autizëm. Në mosha madhore 30-40 vjeçarë që nuk e kanë ditur më parë. Flasin për një jetë krejtësisht normale, punësim, martesa, fëmijë të tyre. Me vështirësi të vogla sociale. Të gjitha këto krijojnë pranimin e këtij fenomeni dhe ndikojnë në mendësinë e të gjithëve ne.
Të qenët prind nuk nënkupton vetëm statusin që ke sjellë në jetë një fëmijë. Prindi ka formimin e tij, mentalitetin dhe sfidën e vështirë kur jeta e përballë me këtë diagnozë të fëmijës. Shumë prej prindërve në fillim mohojnë që fëmija i tyre të ketë një vështirësi të tillë. Disa bëjnë disocim nga ky problem. Disa mësues apo terapistë janë shprehur se njëri nga prindërit apo të dy nuk interesohen për fëmijën. Kemi prindër të tjerë të cilët kalojnë në gjendje depresive nga përkushtimi deri në atë pikë sa harrojnë çdo funksion të jetës së tyre.
Prindërit me fëmijë me autizëm ndryshojnë thellësisht shumë. Pas një jete të sfilitur për çdo gjë, ku politikat sociale në këtë vend nuk të lehtësojnë. Prindi ka frikë të largohet nga jeta, se kush do mund të kujdeset për fëmijën e tyre. Ka fëmijë të cilët duan kujdestar 24 orë në 24. Dhe kjo është tejet e mundimshme për këdo. Dhe të ardhurat mbështetëse për këta fëmijë janë të pamjaftueshme.
Në vendin tonë arsimi ka përcaktuar për fëmijët me diagnozën e autizmit të kenë një psikolog ose mësues mbështetës në procesin mësimor. Ta ndihmojë atë në aftësitë e të nxënit. Ka kundërshtime dhe pranime gjithashtu nga ana e prindërve të tjerë që kanë fëmijët në këtë klasë, për këtë rregull. Pasojë kjo, ndonjëherë dhe në varësi të diagnozës që ka fëmija.
Pasi mund të ketë diagnoza bashkëshoqëruese. Mund të ketë hiperaktivitet, agresivitet të shtuar, etj. Ndaj shpeshherë psikologu shkollor bën ndërhyrjet e tij për thënë se sa i rëndësishëm është integrimi i këtyre fëmijëve në shoqëri pikërisht me fëmijët tanë.
Jam e mendimit se prindërit duhen të kenë qartësinë e saktë mbi diagnozën e fëmijës së tyre. Cilës kategori i përket? Sa mundësi rikuperimi ka? (Rikuperim i cili kërkon kohë të shkurtër apo shumë të gjatë). Çfarë progresi mund të presin prej tij dhe sa konstant është regresi tek fëmija?
Shumë prindër duke u marrë me një diagnozë shabllon fillojnë krahasimet me fëmijët e tjerë të së njëjtës diagnozë dhe këtu lindin keqkuptimet dhe krijohen pritshmëri “boshe” që nuk kanë të bëjnë me fëmijën e tyre. Prandaj e shikoj shumë të rëndësishme konsulencën e prindërve për specifikën e fëmijës së tyre. Dhe sa rol ndihmues kanë ata në këtë proces.
Ka nga ata që presin që fëmija i tyre t’i kthehet normalitetit. Nga ata që pretendojnë “gjeniun” duke e nisur që nga historitë e Anjshtanjit. Të qëndrojmë pranë së vërtetës është më lehtësuese.
Ka dhe raste shërimi kur fëmijët janë diagnostikuar herët janë rikuperuar ose kanë fituar shumë aftësi jetësore duke minimizuar simptomatikën.
Megjithatë si në çdo gjë në vendin tonë, të gjithë ne na duhet të japim kontributin tonë në ndihmesë, punën tonë dhe ndryshimin në mentalitet.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
