Narcisisti mund të jetë në gjendje të shfaqet si një person interesant, i bindur dhe i nxitur nga kërkimet dhe arritjet pasuese të qëllimeve të tij. Megjithatë, në marrëdhënie me të tjerët, ai duket se nuk është i aftë të kërkojë falje dhe të marrë gabimet e tij. Ekspertët thonë se ky qëndrim duket të rrjedhë nga një vetë-qëndrim i lindur dhe nga ajo dëshirë për të dominuar, tipike për ata që nuk janë në gjendje të ndiejnë një minimum ndjeshmërie ndaj të tjerëve.
Shpesh në marrëdhëniet që kemi, keqkuptimet dhe konfliktet mund të marrin përsipër. Pa qenë të vetëdijshëm për këtë, ne mund të ofendojmë ose madje t’i lëndojmë të tjerët. Por kur ndodh kjo, ne mund të kërkojmë falje dhe të përpiqemi të kompensojmë gabimin e bërë në çfarëdo mënyre. Por, çfarë ndodh, kur kemi të bëjmë me njerëz narcisistë?
Studime si ajo e kryer nga Joos M. Leunissen dhe Constantine Sedikides, nga Universiteti i Nottingham, e shpjegojnë qartë këtë, duke theksuar se këto lloje njerëzish shpesh nuk ndihen keq për qëndrimet e tyre. Megjithëse mund të jenë në gjendje të ndiejnë një presion të caktuar shoqëror, që duhet të përmirësojnë situatën, ata e gjejnë veten para një udhëkryqi konflikti, një rezistence dhe madje një lloj vuajtjeje për shkak të mundësisë së zbulimit të cënueshmërisë së tyre.
Në mënyrë të veçantë, le të shohim disa të dhëna.
Masterson (1981) na kujton se si personaliteti narcisist mund të paraqitet në faza të ndryshme. Ky profil në të vërtetë mund të lëkundet mes një gjendjeje normale (ku ka ende një nivel të caktuar të vetëvlerësimit) dhe një patologjike, që në vend të kësaj duket sikur nënkupton siç duhet “çrregullimin e personalitetit narcisist”. Ky është padyshim rasti i atij që dëshiron të mbrojë imazhin e tij me çdo kusht. Për të mbrojtur vetëvlerësimin e tij. Prandaj, kjo temë duket se synon të sjellë një imazh të vetvetes, të madhështisë dhe të epërsisë.
Por çfarë ndodh kur këta njerëz bëjnë gabime?
Çfarë ndodh kur ata përcaktohen si mosrespektues, ofendues, egoist apo nuk i kushtojnë vëmendje nevojave të njerëzve të tjerë? Përgjigjja është shumë e thjeshtë: narcisisti i vërtetë nuk mund të marrë asnjë lloj faji. Pse? Sepse nëse do ta bënte, ai nuk do të bënte gjë tjetër veçse do të krijonte një mospërputhje midis qenies së tij dhe atij që dëshironte të shfaqej perfekt me çdo kusht.
Sipas diktateve dhe teorive të Andrew P. Morrison, edhe narcisisti duket se dëshiron të “pasqyrojë” njerëzit pranë tij. Kjo sepse ai dëshiron ato marrëdhënie në të cilat pala tjetër duhet të kufizohet në të qenit një reflektim i cilësive të tij. Ai dëshiron atë mënyrë, që të tjerët të punojnë si pasqyra magjike e njerkës së keqe, e cila i përsëriste çdo ditë, duke gënjyer, sikur ajo të ishte më e bukura e mbretërisë.
Për ta gjithçka duket se bazohet në shfaqjen, sikur të vepronin në një lloj teatri. Në rastin e çrregullimit të personalitetit narcisist, nivelet e ndjeshmërisë dhe pjesëmarrjes sociale janë shumë të ulëta. Për këtë arsye subjekti në fjalë nuk mund ta kuptojë edhe pse personi tjetër është lënduar apo shqetësuar.
Sepse ai duket se i ka konceptuar marrëdhëniet që jeton si një tranzicion i thjeshtë ose fazë tranzicioni, shumë shpesh nuk kujdeset për të tjerët dhe mendon vetëm për veten. Kjo mënyrë të qeni, të menduari dhe të vepruarit, siç është e lehtë të kuptohet, mund të jetë jashtëzakonisht e dëmshme kur jeni në çift.
Pra, a është një narcisist i mirë me veten?
Paradoksalisht, jo!
Ata nuk janë të kënaqur me veten dhe për këtë arsye ata janë të pakënaqur. Ata vuajnë intensivisht, sepse gjithmonë ndihen të frustruar dhe të mërzitur. E gjithë kjo vjen si pasojë e vetëvlerësimit të ulët, që i bën ata të përfshihen dhe të luftojnë. Kjo nevojë pothuajse obsesive për të lëkundur një përsosmëri të rreme mund të përplaset thellë me një realitet që nuk i toleron këto qëndrime.
Po atëherë kur ai bën një gabim, si vepron?
Nëse ai e gjen veten në gabim, pothuajse pa e kuptuar, narcisisti ndryshon letrat në tryezë. Njerëzit me një çrregullim narcisist janë në fakt manipulues të aftë dhe shpesh arrijnë ta shtyjnë palën tjetër që të kërkojë falje, me shkathtësi dhe me lehtësi duke krijuar një ndryshim të vërtetë të roleve.
Si të veprosh me narcisistë të cilët nuk duan të kërkojnë falje?
Meqenëse ka lloje të ndryshme të narcisistëve, është e domosdoshme në radhë të parë të dimë se si të identifikojmë, për shembull, narcisistë psikopatikë. Këta në dukje janë njerëzi normalë, të cilët në thelb janë të aftë të lëndojnë të tjerët “psikologjikisht”. Është e qartë se këta janë njerëz që kanë nevojë për ndihmë të specializuar, e cila u lejon atyre të punojnë në aspekte të ndryshme kritike, siç janë arsyetimi antisocial, vetëvlerësimi, iluzioni i superioritetit, pranimi i papërsosmërive të tyre dhe ndjeshmëria.
Kjo rrugë synon ta udhëheqë narcisistin për të kuptuar se çfarë është e gabuar, në mënyrë që të kuptojë sa e keqe është sjellja e tij ndaj të tjerëve. Në shumë raste, këto terapi mund të bëjnë përparim dhe përmirësime të jashtëzakonshme.
Pra, mos u dorëzoni dhe mos e humbni shpresën!
Burimi / ognigiornomagazine.com
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
