Filmat janë një medium i fuqishëm që mund të prekë thellë emocionet tona dhe të shkaktojë një reagim emocional. Mund të ndodhë që të lëvizni gjatë shikimit të një filmi si në kinema ashtu edhe kur jeni ulur qetë në divanin e shtëpisë. Sidomos përballë historive dramatike dhe prekëse është e lehtë që një lot të ikë. Që tani e tutje, dijeni se është mirë. Loti i lehtë na forcon pikërisht në emocione, na bën më empatikë dhe të palëkundur në ndjenja. Shkenca e mbështet atë!
Të qash në situata ku duhet të prekesh është e mirë si për femrat ashtu edhe për meshkujt dhe nuk është aspak sinonim i dobësisë. Anasjelltas, të qarat do të ishin tipike për njerëzit emocionalisht të fortë. Për më tepër, sa më shumë ndjehemi me personazhet në film dhe marrim pjesë në peripecitë e tyre, aq më shumë truri çliron oksitocinë, hormoni që na lejon të jemi më të shoqërueshëm dhe empatikë.
Pse qajmë para televizorit?
Këtu janë disa arsye të zakonshme pse mund të emocionoheni para një filmi.
Identifikimi: Kur identifikohemi me personazhet në film dhe përvojat e tyre, ne bëhemi më të ndjeshëm ndaj ndjesisë së emocioneve që ata përjetojnë në ekran. Ne mund të ndihemi të përfshirë në historinë e tyre dhe sfidat e tyre bëhen sfidat tona.
Empatia: Filmat mund të përshkruajnë situata dhe histori që pasqyrojnë përvojat universale njerëzore. Kjo mund të stimulojë ndjeshmërinë tonë dhe aftësinë tonë për të kuptuar dhe ndarë emocionet e personazheve. Historitë që kanë të bëjnë me tema si dashuria, humbja, gëzimi ose dhimbjet e zemrës mund të godasin një akord emocional dhe të na bëjnë të ndihemi thellë.
Tregim angazhues: Një film i krijuar mirë mund të përcjellë emocione përmes tregimit tërheqës. Regjia, aktrimi, partitura dhe elementë të tjerë kinematografikë mund të përforcojnë ndikimin emocional të skenave. Kjo mund të na bëjë të përjetojmë një sërë emocionesh, nga euforia te ankthi dhe të reagojmë me emocion.
Rikujtimi i kujtimeve: Filmat mund të ngjallin kujtime personale ose emocione që lidhen me të kaluarën. Situatat ose temat e trajtuara në film mund të zgjojnë ndjenja të varrosura ose të na bëjnë të reflektojmë mbi përvojat tona të jetës. Kjo lidhje emocionale mund të shkaktojë një përgjigje emocionale.
Katarsis: Shikimi i një filmi mund të ofrojë një mundësi për çlirim emocional ose katarsis. Ne mund të heqim dorë nga emocionet tona, të qajmë lirshëm dhe të përjetojmë një ndjenjë lehtësimi ose çlirimi. Kjo mund të jetë një mënyrë për të trajtuar dhe përpunuar emocionet tona personale.
Shfaqja e emocioneve është një simptomë e ndjeshmërisë
Do të thotë që ju jeni në gjendje të lidheni thellë me të tjerët. Po, është e drejtë: të qash para një filmi do të thotë të jesh empatik. Kur personazhet e një filmi përfaqësohen mirë, ne udhëhiqemi të vendosim veten në vendin e tyre, të shohim realitetin me sytë e tyre. Kërkimi i identifikimit në kinema është diçka që i ndodh të gjithëve. Kjo zbulohet nga studimet e kryera duke përdorur neuroimaging.
Mekanizmi i identifikimit
Sa herë kemi menduar “Ja ku ajo/ai sillet si unë?” Sa herë që kemi këtë mendim, atëherë po përjetojmë mekanizmin e identifikimit me të cilin ne padashur e vendosim veten në vendin e atij personazhi. Ndonjëherë kjo ndodh natyrshëm dhe ne as nuk jemi të vetëdijshëm për këtë. Kjo mund të ndodhë edhe kur ndihemi veçanërisht të tërhequr nga keqbërësi i momentit: agresionin që nuk jemi në gjendje ta shprehim në jetë, e shijojmë përmes ekranit.
Të qenit i prekur na bën empatikë dhe elastikë thotë studimi i Claremont Graduate School
Kërkimi i identifikimit në kinema është diçka që i ndodh të gjithëve. Kjo zbulohet nga studimet e kryera duke përdorur neuroimaging. Ky studim ka zbuluar se truri ynë lidhet me personazhin me të cilin identifikohemi, pasi ne aktivizojmë të njëjtat zona të trurit që lidhen me atë që personazhi po bën. Pikërisht të njëjtat zona që ai përdor për të kryer aktivitete të tilla si ecja, kërcimi ose duartrokitja, për shembull. Kjo aftësi ju lejon gjithashtu të kuptoni situatën dhe këndvështrimin e personazhit dhe për këtë arsye të përjetoni emocionet e tij. Natyrisht, ndjeshmëria është e lidhur ngushtë me mënyrën se si truri ynë është i strukturuar, veçanërisht neuronet pasqyrë, të cilët na ndihmojnë të vendosim veten në vendin e njerëzve të tjerë.
Në fakt, kur shikojmë filma me përmbajtje të lartë emocionale, truri ynë lëshon gjithashtu oksitocinë, një neurotransmetues i fuqishëm që na ndihmon të lidhemi me të tjerët dhe na lejon të jemi më empatikë, të sjellshëm, të besueshëm dhe vetëmohues. Kjo është vërtetuar nga një hulumtim shumë interesant i kryer në shkollën e diplomuar në Claremont.
Për çfarë ishte eksperimenti?
Në këtë eksperiment, psikologët u kërkuan pjesëmarrësve të shikonin një video të xhiruar në Spitalin e Fëmijëve St. Gjysma e njerëzve kanë parë një pjesë të videos në të cilën një baba flet për kancerin terminal të djalit të tij, një djalë. Gjysma tjetër ka parë një pjesë të videos në të cilën djali dhe babai i tij ishin të shkujdesur duke vizituar kopshtin zoologjik dhe sëmundja nuk përmendej fare. Siç pritej, pjesa në të cilën babai u shfaq duke folur për kancerin e djalit të tij gjeneroi një përgjigje shumë të fortë emocionale: pjesëmarrësit treguan një rritje prej 47% të niveleve të oksitocinës në gjak. Më pas, secili pjesëmarrës duhej të merrte një sërë vendimesh financiare dhe marrëdhëniesh me njerëzit e tjerë. Rezultatet treguan se ata që shikuan videon me përmbajtje emocionale ishin më bujarë ndaj të huajve dhe më shumë gjasa të dhuronin para për bamirësi. Sikur të mos mjaftonte kjo, ata që i kishin dhuruar paratë gjithashtu raportuan se ndiheshin më të lumtur.
Kjo do të thotë se ndjeshmëria dhe sjelljet që ajo shkakton, si të qarat kur identifikohemi me personazhet në një film, nuk është në të vërtetë një shenjë dobësie, por, përkundrazi, është një kapacitet që na lejon të lidhemi me të tjerët dhe që , në fund na bën njerëz më të fortë dhe më të lumtur.
Në fakt, ndjeshmëria është një nga rrugët që të çon drejt qëndrueshmërisë!
Kur jemi në gjendje të kuptojmë të tjerët, universi ynë emocional zgjerohet. Në një farë mënyre, këto përvoja që kemi nëpërmjet të tjerëve na ndihmojnë të bëhemi më të fortë emocionalisht dhe na përgatitin kur do të na duhet të kalojmë momente të ngjashme. Paaftësia për të vënë veten në vendin e të tjerëve është një disavantazh social, ndërsa ndjeshmëria emocionale, aftësia për të kuptuar të tjerët dhe për të përjetuar emocionet e tyre, na lejon të zgjerojmë horizontin tonë emocional, kështu që të bëhemi njerëz më të fortë. Dhe kush do ta kishte menduar… por kjo nuk është e gjitha
E qara gjithashtu përmirëson gatishmërinë sipas studimit në Universitetin e Tilburgut
Sipas asaj që zbulojnë psikologët në Universitetin e Tilburgut, filmat e trishtuar mund të përmirësojnë gatishmërinë tonë, por vetëm kur i lëshojmë lotët. Këta psikologë studiuan efektin emocional të të qarit tek 60 pjesëmarrës ndërsa shikonin një film dhe zbuluan se njerëzit priren të ndihen më mirë pasi të qajnë. Në fillim ndiheshin të trishtuar, më pas rifituan ekuilibrin dhe më pas gjendja e tyre shpirtërore u përmirësua ndjeshëm. Një efekt pozitiv që u mbajt për rreth 90 minuta. Në fakt, vetëm ata që qanin raportuan se ndiheshin më mirë. Ata që shtypën emocionet që ndjenin u ndjenë më keq pasi panë filmin.
Lotët kanë një efekt katartik
Një teori veçanërisht e përhapur është ajo katartike, e lindur në një mjedis psikoanalitik, por edhe e përhapur gjerësisht në nivelin e psikologjisë popullore. Koncepti i katarsisit (nga greqishtja katharsis, “pastrimi”) i ka rrënjët e tij në epokën klasike, vetëm për t’u përdorur përsëri në fund të shekullit të 19-të nga Frojdi dhe Breueri, të cilët e aplikuan atë në trajtimin e neurozave. Sipas këtij modeli, lotët janë një mënyrë për të kulluar emocionet dhe për të parandaluar grumbullimin e tyre përtej një niveli të caktuar kritik. Si përfundim, mund të nxjerrim përfundimin se të qarat para një filmi përmirëson gatishmërinë tonë dhe na bën të ndihemi më të relaksuar.
Kini kujdes megjithatë….
Nëse është e vërtetë që shtypja e të qarit dhe emocionet e lidhura me të janë të dëmshme, është po aq e dëmshme të lini veten të pushtoni nga e qara dhe nga dëshpërimi. Në të dyja rastet njeriu nuk është në gjendje të menaxhojë emocionet dhe kjo zbulon një vështirësi në rregullimin emocional që mund të çojë, si në “tepricë” dhe në “defekt”, në lloje të ndryshme shqetësimesh psikologjike. Që shprehja emocionale të jetë burim mirëqenieje, është e nevojshme të dish ta menaxhosh atë, të dish të reflektosh mbi atë që ndjen, në mënyrë që të mund ta përpunosh atë. Këto janë rastet në të cilat do të mund të thoni se në fakt ndiheni më mirë pasi keni qarë!
Një aspekt tjetër që nuk duhet nënvlerësuar? Njerëzit që qajnë shumë me filmat, por e kanë të vështirë të qajnë për veten e tyre. Për disa njerëz mund të duket më e lehtë të vuash nga dikush jashtë sesa të përjetosh dhimbjen e tyre. Ky është një mekanizëm automatik dhe i pavullnetshëm që mund të na bëjë të reflektojmë mbi mënyrat tona emocionale të përditshme.
Burimi Psicoadvisor
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
