Rezultatet nga një studim i ri i botuar sot në “Zhvillimi i Fëmijëve” ofrojnë dëshminë e parë në lidhje me trajektoret e modeleve të reaktivitetit ndijor gjatë fëmijërisë së hershme midis një kampioni të madh komuniteti me rezultate të ndryshme zhvillimi.
Shumë fëmijë autikë kanë preferenca të veçanta për stimuj të veçantë shqisor, si interesi i përqendruar në dridhjen e dritave fluoreshente, shqetësim i theksuar nga një etiketë bluze me gërvishtje ose dëshira e thellë për përqafime. E megjithatë, ndërsa çdo fëmijë me autizëm ka një model unik shqisor, ka pak kërkime, qoftë në nivel individual apo të popullatës, duke dokumentuar se si ato modele ndryshojnë përgjatë fazave të fëmijërisë së hershme.
Në vitin 2013, një ekip studiuesish nga Universiteti i Kalifornisë Jugore dhe Universiteti i Karolinës së Veriut në Chapel Hill filluan të ndiqnin një grup prej më shumë se 1500 fëmijë, duke matur modelet e tyre shqisore ndërsa fëmijët rriteshin nga foshnjëria në moshën shkollore. Tani, studiuesit kanë gjeneruar njohuri në lidhjet midis atyre ndryshimeve shqisore dhe karakteristikave të ndryshme të fëmijës dhe familjes, duke përfshirë shfaqjen eventuale të simptomave autike ose një diagnozë të autizmit pasi fëmijët ishin gjashtë ose shtatë vjeç. “Në fillim, ne nuk e dinim se cilët fëmijë do të zhvillonin autizëm. Pra, është tepër interesante të shihet se, pasi ata ishin në moshën shkollore, modelet shqisore të këtyre fëmijëve autikë ndoqën trajektore shumë të ndryshme, krahasuar me fëmijët me rezultate neurotipike ose ata me kushte të tjera zhvillimi.
Për foshnjat, problemet shqisore mund të jenë shenjat më të hershme të autizmit
Analiza e të dhënave tregojnë se modelet shqisore të fëmijëve autikë, si dhe të fëmijëve me tipare autike (por që nuk ishin diagnostikuar me ASD), prireshin të rriteshin më të fortë me kalimin e kohës. Në krahasim, modelet shqisore të fëmijëve jo autikë, përfshirë ato me probleme shqisore të raportuara nga prindërit, ishin relativisht më të qëndrueshme përgjatë zhvillimit. Ky zbulim mund të ketë implikime të rëndësishme për mënyrat në të cilat shkencëtarët konceptojnë, identifikojnë dhe studiojnë autizmin. “Ne mendonim se dallimet e komunikimit social ishin treguesit më të rëndësishëm të sjelljes për identifikimin e autizmit në foshnjëri,” tha Chen. “Por ne zbuluam se dallimet shqisore mund të shfaqen më herët se dallimet e komunikimit social tek foshnjat që më vonë zhvilluan autizëm, dhe këto dallime të hershme shqisore mund të kalojnë në tipare më përfundimtare të autizmit, duke përfshirë dallimet në komunikimin social. Kjo do të thotë se funksionet e përpunimit ndijor mund të jenë shumë më të rëndësishme në zbulimin e hershëm sesa kemi menduar më parë.”
Niveli i edukimit prindëror lidhet me modele më të qëndrueshme shqisore të fëmijërisë
Studiuesit zbuluan gjithashtu se fëmijët e prindërve me nivele më të larta arsimore priren të shfaqin modele shqisore më të qëndrueshme ose në përmirësim. Ndërsa është i kujdesshëm për të mos keqinterpretuar atë gjetje, Chen thotë se mund të nënvizojë ndikimin e ndërhyrjeve të hershme në sjelljet shqisore afatgjata të fëmijëve. “Mendimi im është se fëmijët me prindër më të arsimuar mund të kenë më shumë akses në burime, kështu që pasi të identifikohen me sfidat shqisore, ata kanë më shumë gjasa të marrin ndihmë në kohë nga profesionistët,” thotë Chen. “Sigurisht, ne duhet të bëjmë më shumë për të ulur pabarazinë për ata me nivele më të ulëta arsimore. Por unë mendoj se ky është një rezultat premtues sepse, në krahasim me variablat e tjerë që nuk mund të ndryshohen, zbulimi dhe ndërhyrja e hershme janë variabla për të cilat ne mund të bëjmë diçka dhe që mund të bëjë një ndryshim vërtet të madh në jetën e fëmijëve dhe familjeve.”
“Sa më herët të identifikojmë foshnjat me probabilitet të lartë për autizëm dhe të fillojmë ndërhyrjen, aq më i madh është potenciali për çdo fëmijë të rritet në kapacitetin e tij të plotë.”
Përgatiti K.I / Burimi neurosciencenews.com
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
