Dymbëdhjetë ditët midis Krishtlindjeve dhe Epifanisë konsiderohen ” të shenjta “, një lloj thyerjeje e përkohshme. Në këtë kohë qiejt e botës janë të populluar nga personazhe të veçantë, të cilët e vënë botën tokësore në komunikim me jetën e përtejme.
Befana ka ruajtur një paqartësi të caktuar që nënvizon lidhjen e saj me mbretërinë e të vdekurve. Një simbol i kësaj është thesi që ai mban rreth e rrotull, një version miniaturë i të cilit është çorapi i varur në vatrat e zjarrit. Për çfarë është? Thuhet se shërben si një portë midis dy botëve.
Termi Epiphany, nga i cili rrjedh Befana pas një shtrembërimi, rrjedh nga greqishtja epiphàneia dhe do të thotë shfaqje e hyjnisë. Në kontekstin e krishterë i referohet shfaqjes së parë të Krishtit në publik. Kuptime të tjera ndërthuren me këto kuptime, sepse vetë Epifania është gjithashtu ylli që udhëheq Magët , tradita e të cilëve vjen nga Lindja. Sido që të jetë, këto tradita pohojnë në mënyra të ndryshme se jeta triumfon mbi vdekjen. Në natyrë, jo çuditërisht, në ditën e solsticit të dimrit, drita mbizotëron mbi errësirën dhe me ardhjen e Befanës, pas kalimit të përjetshëm, më në fund manifestohet.
Epifania: Befana është një figurë ambivalente
Befana është figura e vetme e festimeve midis Krishtlindjeve dhe Epifanisë që ka ruajtur ambivalencën origjinale. Befana është misterioze, e mbiquajtur Stria për ngjashmërinë e saj me shtrigat, Vecia, Femenate, Rodosega, emra që nxjerrin në pah natyrën e saj shqetësuese dhe të pakapshme.
Siç u tha, termi është një shtrembërim i Epifanisë dhe thuhet se shoqërimi me festën përkatëse ishte një përpjekje për të krishterizuar figurën pagane, të cilës i atribuohej roli i shpërndarësit, fëmijëve, të atyre dhuratave që i çuan magjistarët. Befana shfaqet e vjetër si një personifikimi i Nënë Natyrës, e cila, ashtu si kjo e fundit, në fund të vitit shfaqet e shëmtuar, gati të vdesë duke u djegur në zjarret e famshme për t’i lënë vend e re.
Ëmbëlsirat që ai u jep fëmijëve para ritualit pajtues do të ishin simbole të farave të jetës së re/vitit të ri. Besohet se në kohën romake quhej “Strenia”, perëndeshë e natës që u shpërndante dhurata fëmijëve të romakëve pas daljes nga jeta e përtejme.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
