Interneti është bërë një pjesë e rëndësishme e jetës sonë të përditshme, por kur koha që kalojmë online bëhet një obsesion, kjo mund të çojë në varësi të shumta që ndikojnë në mirëqenien tonë.
Blerjet kompulsive, përdorimi i tepërt i mediave sociale dhe lloje të tjera të varësisë kibernetike për të cilat mund të mos jeni të vetëdijshëm
Teknologjia na e bën jetën më të lehtë, por mund të na zërë edhe në kurth pa e kuptuar. Kontrollimi i mediave sociale çdo pesë minuta, shpenzimet e tepërta për blerjet online, fiksimi pas pornografisë ose shtyrja e gjumit për të luajtur në telefonat tanë mund të duken si sjellje të padëmshme, por ato fshehin një fenomen gjithnjë e më të zakonshëm: lloje të ndryshme të varësisë kibernetike. E njohur edhe si varësi nga interneti, kjo përfshin përdorimin e tepërt dhe kompulsiv të mjeteve dixhitale, deri në atë pikë sa ndërhyn në jetën e përditshme dhe shkakton probleme fizike, psikologjike dhe sociale. Është e rëndësishme ta zbuloni këtë varësi herët në mënyrë që ta adresoni atë. Le të shohim llojet e ndryshme të varësisë kibernetike.
Oniomania virtuale: varësia nga blerjet kompulsive
Shumë prej nesh e adhurojnë sa e lehtë është të blesh gjëra në internet. Megjithatë, kur nuk mund të ndalojmë së bleri rroba, kozmetikë, aksesorë, teknologji ose ndonjë artikull që nuk na nevojitet vërtet, mund të jemi viktima të oniomanisë, një sjellje kompulsive që prek rreth 3% të popullsisë në Bashkimin Evropian, sipas një botimi në revistën PLOS One. Në këto raste, njerëzit bëjnë blerje impulsive për kënaqësinë e çastit të blerjes së diçkaje të re, por kjo ndjenjë shpejt zbehet, duke çuar në sjellje të përsëritura. Nga llojet e ndryshme të varësisë kibernetike, kjo shpesh lidhet me emocione të tilla si ankthi, mërzia, trishtimi dhe madje edhe frika e humbjes së një oferte.
Varësia nga pornografia
Qasja në përmbajtje eksplicite erotike është vetëm disa klikime larg. Dhe ndërsa shikimi i pornografisë herë pas here nuk është problem për shumicën e njerëzve, ndjesia e nevojës për të kërkuar vazhdimisht pornografi për të kaluar ditën mund të ketë pasoja serioze për seksualitetin. Gjetjet tregojnë se arsyet kryesore pas konsumimit të pornografisë janë kënaqësia seksuale, mërzia dhe kurioziteti. Por kur ky zakon bëhet varësi, shpesh gjeneron ndjenja faji, ankthi, frustrimi, probleme në marrëdhënie, pritje jorealiste në lidhje me seksin, një nevojë për të parë pornografi gjithnjë e më eksplicite dhe madje edhe varësi nga masturbimi.
Përdorimi problematik i mediave sociale
A jeni një nga ata njerëz që hyjnë në Facebook, Instagram, TikTok ose YouTube dhe përfundojnë duke shfletuar për orë të tëra pa e kuptuar? Mediat sociale janë mjete të shkëlqyera, por përdorimi i tepërt i tyre shpesh maskon një kërkim për miratim të jashtëm, FOMO (frika e humbjes së diçkaje) dhe shmangien e përgjegjësive ose emocioneve të pakëndshme. Sipas një artikulli në Revistën Ndërkombëtare të Shëndetit Mendor dhe Varësisë , varësia nga mediat sociale lidhet me vetëvlerësimin e ulët dhe stilet e pasigurta të lidhjes. Të rinjtë janë më të prekurit, pasi shpesh i përdorin këto platforma për të kompensuar mungesën e dashurisë në marrëdhëniet e tyre në jetën reale. Kjo mund të çojë në një varësi emocionale nga mediat sociale, e cila në fund të fundit ndikon në mirëqenien e tyre mendore dhe jetën shoqërore.
Çrregullimi i lojërave në internet
Çrregullimi i lojërave në internet njihet tashmë në DSM-5-TR si një gjendje klinike që mund të ndikojë thellësisht në shëndetin mendor dhe jetën e përditshme të të rinjve dhe të rriturve.
Kjo gjendje karakterizohet nga pamundësia për të kontrolluar kohën e lojës dhe përparësia e botës virtuale mbi përgjegjësitë e jetës reale. Kjo në mënyrë të pashmangshme ndikon në studime, punë, gjumë dhe marrëdhënie shoqërore. Për më tepër, mund të çojë në nervozizëm, ankth ose trishtim kur nuk mund të luash, gjë që përforcon varësinë.
Si ta identifikoni dhe kontrolloni varësinë kibernetike?
Nuk është gjithmonë e lehtë të dallosh llojet e ndryshme të varësisë kibernetike, sepse nuk ka të bëjë vetëm me kalimin e shumë kohës në internet. Problemi lind kur bota dixhitale bëhet e domosdoshme dhe fillon të zëvendësojë gjërat e rëndësishme: përgjegjësitë tuaja, pushimin tuaj, marrëdhëniet tuaja personale ose thjesht shijimin e të tashmes.
Disa shenja të varësisë nga interneti përfshijnë humbjen e kontrollit mbi kohën e kaluar në internet dhe ankthin e kontrollit të vazhdueshëm të njoftimeve . Shenja të tjera alarmuese përfshijnë dëshirën e vazhdueshme për të blerë gjëra në internet, nervozizmin kur telefoni nuk është afër dhe neglizhimin e jetës reale në favor të internetit.
Nëse identifikoheni me këtë dhe doni të ndryshoni, filloni duke caktuar kohë specifike për të shfletuar internetin dhe për të bërë aktivitete të tjera që ju pëlqejnë pa ekrane. Nëse ndiheni në ankth, praktikoni teknikat e frymëmarrjes dhe nëse varësia është e rëndësishme, kërkimi i ndihmës profesionale është gjithmonë një ide e mirë . Mos harroni, çelësi është rilidhja me botën reale për të rifituar qetësinë tuaj mendore.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
