Botimi i librit “Gratë që vrapojnë me ujqër”, nga Clarissa Estes, duket se ka sjellë një arketip të ri femëror: gruan e egër. Libri ka pasur një sukses të jashtëzakonshëm, me përkthime në 18 gjuhë, disa botime dhe ribotime. Gjëja interesante e tekstit është se ai ofron një mënyrë magjike dhe ngazëllyese për të kuptuar feminizmin.
Premisa bazë e librit është se brenda çdo gruaje është një shpirt i egër, një shpirt ujku. Ky shpirt strehon energji vitale dhe të fuqishme që lind nga spontaniteti i mënyrës së saj natyrore të të qenurit. Kjo kafshë femërore është gjithashtu e ashpër, ajo di të mbrohet nga grabitqarët dhe kapërcen mungesën e përvojës ose naivitetin. Ujku është i fortë dhe di të tregojë forcën e tij, edhe nëse ajo ka qenë e fjetur për një kohë të gjatë.
Ujku është një kafshë e keqkuptuar dhe e stigmatizuar. Ana e saj e egër nuk është egërsi e pastër. Ajo di të jetë matriarkja e tufës së saj, di të drejtojë të tjerët. Ajo është e aftë të jetë lider pa frikë apo pasiguri. Ajo mëson nga përvojat e saj dhe di si të kujdeset për veten.
Ujku dhe gratë moderne
Megjithëse gratë moderne kanë bërë disa arritje të jashtëzakonshme dhe kanë arritur pozita të pushtetit, ato janë shumë larg nga thelbi i tyre i ujkut të egër. Gruaja e Egër nuk i nënshtrohet komandave siç bëjnë gratë moderne në reklama. Ajo as nuk i lejon të tjerët t’i tregojnë asaj se çfarë rruge të marrë. Gruaja e Egër është krijuese, pasionante, instinktive dhe e mençur.
Të jesh grua është një privilegj. Megjithatë, kultura jonë e gropos këtë fakt. Ndonjëherë vetë gratë e varrosin atë. Origjina e vetë qytetërimit tonë sillet rreth grave. Në fillim, të vetmet lidhje gjaku të vendosura ishin përmes grave. Grupet njerëzore u grumbulluan rreth nënave sepse nuk kuptohej shumë për atësinë. Shoqëria njerëzore filloi me gratë në qendër. Në agimin e njerëzimit, “gruaja e egër” kishte vendin e saj. Megjithatë, sot feminiteti është zhvlerësuar. Shumë gra përpiqen të arrijnë autonominë duke imituar burrat, por një grua e egër nuk është mashkull. Ajo është një femër e egër dhe e vendosur që vlerëson feminilitetin e saj. Në veçanti, një grua e egër nuk lejon askënd të ketë pushtet mbi trupin e saj. Ajo kërcen vetëm ose me një partner. Ajo përqafon dhe mban ata që e rrethojnë. Ajo është e gëzuar dhe e lidhur me instinktet dhe dëshirat e saj. Ajo nuk lejon askënd t’i thotë asaj se çfarë duhet të peshojë, kur duhet të ketë fëmijë, apo si të veprojë për miratimin e të tjerëve.
Sfida e ujkut
Kultura jonë imponon stereotipet e “gruas së mirë” dhe “gruas së keqe”. E para është e respektueshme, shumë e gjykojnë atë si shembullin e përsosur të virtytit. Nga ana tjetër, gruaja e keqe rrezikon stabilitetin, sepse dëshiron të përparojë dhe të përparojë. Kjo është arsyeja pse shumë shoqëri i quajnë këto lloje të grave “putanë” ose “zuskë” dhe madje edhe ujqër. Janë ato që u japin njerëzve diçka për të folur. Ato shkaktojnë skandal. Është interesante se fjala “puta” (spanjisht për “zuskë”) vjen nga fjala “buzda”, që do të thotë mençuri.
Roma, e cila ishte kryeqyteti i botës, u themelua nga Romulus dhe Remus. Këta djem të braktisur mbijetuan falë ulkonjës që i ushqeu me gji. Në Romën klasike, prostitutat nuk ishin gra që i ofronin 15 minuta seks ofertuesit më të lartë.
Në përgjithësi, ato mësoheshin në politikë, astrologji, matematikë dhe shumë më tepër. Ato nuk ofruan vetëm seks, por edhe shoqëri të plotë. Ishin bashkëbiseduese të mëdha. Koncepti ishte i ngjashëm me atë të geishave. Kjo mund të japë idenë se një grua e egër është e ngjashme me një prostitutë, por nuk është kështu.
Gruaja e egër nuk kërkon, ajo ofron. Ajo nuk kërkon, ajo jep. Përkundër kësaj, ajo nuk është e zbutur. Nëse ajo vepron në këtë mënyrë është sepse ndihet e fuqishme, jo sepse po nënshtrohet. Ajo e di se mund të largohet çdo ditë, pa pasur nevojë të zgjedhë një destinacion. Ajo e di që i përket vetes, prandaj mund t’i përkushtohet gjërave të tjera. Ajo nuk ka frikë t’i jepet dikujt tjetër sepse është e lirë. Ajo nuk ka frikë nga vuajtja sepse e di se është e fortë.
Gruaja e egër është një mike e madhe. Ajo është besnike dhe mbrojtëse. Ajo është gjithashtu shumë shpirtërore: e orienton jetën e saj drejt vlerave universale dhe jo objektivave të fundmuajit. Ajo e do artin sepse është rruga më e mirë e shprehjes së lirë. Ajo e do veten, pa qenë narcisiste apo egoiste. Pjesa më e mirë e të gjithave është se ky ujk i egër është brenda çdo gruaje. Gjithçka që ajo duhet të bëjë është të mbledhë guximin për ta zgjuar atë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
