Një studim i ri thekson ndikimin e thellë të bukurisë së natyrës në sjelljen njerëzore, veçanërisht në nxitjen e përpjekjeve bashkëpunuese për të ruajtur burimet mjedisore.
Studiuesit zbuluan se pjesëmarrësit kishin më shumë gjasa të bashkëpunonin në skenarët e ndarjes së burimeve kur pasojat e mundshme mjedisore të mbikonsumit ishin të dukshme, veçanërisht kur shoqëroheshin me një imazh të një peme të bukur. Studimi ofron dëshmi për rolin e rëndësishëm të vlerësimit moral dhe estetik në nxitjen e veprimeve pro-mjedisore.
Sfidat mjedisore kërkojnë përpjekje bashkëpunuese për të menaxhuar burimet e përbashkëta, si pyjet, uji dhe ajri i pastër. Ndërsa stimujt dhe ndëshkimet ekonomike janë studiuar gjerësisht si motivues për ruajtje, ato shpesh nuk arrijnë të kapin vlerën e brendshme, jomonetare që njerëzit i vendosin mjedisit. Studimi aktual u përpoq të eksploronte nëse theksimi i disa veçorive të natyrës mund të rrisë këtë lidhje morale dhe, nga ana tjetër, të frymëzojë një bashkëpunim më të madh në kontekstet e ndarjes së burimeve.
“Unë kam qenë gjithmonë i magjepsur nga linja që ecim çdo ditë kur marrim vendime – si për shembull nëse duhet të marrim copën e fundit të picës, të lejojmë dikë të bashkohet në trafik ose të largohemi nga rruga jonë për të ricikluar,” tha autorja e studimit Kelly Kirkland, studiues në Universitetin e Queensland.
“Këto mund të duken si zgjedhje të vogla, të parëndësishme, por ato shtohen, duke formuar ekuilibrin midis asaj që është më e mira për ne si individë dhe asaj që na ndihmon të gjithëve si kolektiv. Në psikologji, kjo quhet “dilemë burimesh”, ku interesi ynë vetjak mund të përplaset me të mirën më të madhe. Kur ne të gjithë bëjmë pjesën tonë për kolektivin, ne mund të krijojmë shoqëri shumë kohezive dhe që funksionojnë mirë. Por kur të gjithë kujdesen për veten e tyre, kjo mund të çojë në shoqëri që luftojnë për të lulëzuar.”
“Dhe në vitin 2024, viti më i nxehtë i regjistruar, është e qartë se ne po përballemi me një dilemë masive të burimeve globale: të lëmë mënjanë interesin tonë të menjëhershëm vetjak për të bërë zgjedhje që mund të ndihmojnë në ngadalësimin e ndryshimeve klimatike. Kjo është ajo që më tërhoqi në këtë temë – të kuptoj se si diçka si vlerësimi ynë për bukurinë ose vlera morale që i kushtojmë natyrës mund të ndihmojë në ngritjen e peshores drejt bashkëpunimit dhe veprimit.”
Hulumtimi përfshiu dy eksperimente duke përdorur një “lojë të dilemave të burimeve” për të simuluar skenarët e vendimmarrjes në botën reale. Në këtë lojë, pjesëmarrësit duhet të vendosnin se sa pikë do të merrnin nga një pishinë komunale, me të kuptuarit se mbikonsumimi mund të zbrazte pishinën për të gjithë. Pikët e marra mund të konvertohen në shpërblime monetare, duke krijuar një nxitje për përfitime individuale. Studimi u publikua në Environment and Behavior.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
