Fjala “toksicitet” është e fryrë dhe ne priremi t’i etiketojmë si të tilla të gjitha marrëdhëniet që në një farë mënyre nuk funksionojnë siç duhet. Nëse nga njëra anë gabimet na mësojnë, nga ana tjetër është e rëndësishme të njohim shenjat paralajmëruese.
MARRËDHËNIA TOKSIKE: SI TA NJOHËSH ATË NGA SIMPTOMAT DHE SHENJAT
Shumë psikologë janë dakord se marrëdhëniet nuk janë kurrë të njëjta, madje edhe brenda natës. Edhe pse ëndrra e çdo qenieje njerëzore është një formë stabiliteti, është më se e natyrshme që prirjet, aspiratat dhe dëshirat të ndryshojnë. Njerëzit ndryshojnë. Edhe ne po ndryshojmë.
Një marrëdhënie mund të lindë e shëndetshme dhe të bëhet toksike, ose mund të jetë toksike që në fillim. Në çdo rast, ajo që ka rëndësi është se në një pikë të caktuar vëreni humbjen (ose mungesën) e reciprocitetit. Me fjalë të tjera, toksike janë të gjitha marrëdhëniet midis njerëzve që nuk shtyjnë në mënyrë të barabartë në të njëjtin drejtim, ose që i japin njëri-tjetrit mbështetjen e duhur në kohë vështirësie. Me fjalë të tjera: pothuajse gjithmonë në një marrëdhënie toksike të paktën njëri nga dy partnerët me veprimet e tij nuk plotëson në asnjë mënyrë nevojat e tjetrit. Shpesh flasim për një marrëdhënie toksike në raport me fenomenin e manipulimit ose narcisizmit: kjo mund të ndodhë, por jo domosdoshmërisht. Nuk duhet të jesh manipulues për të krijuar një marrëdhënie toksike. Mund të jetë e mjaftueshme thjesht për të qenë shumë i papajtueshëm, ose ndoshta emocionalisht i papjekur.
KRIZA NË ÇIFT DHE MARRËDHËNIET TOKSIKE
Marrëdhëniet toksike nuk kanë momente gëzimi: ato shterojnë lumturinë dhe vetëvlerësimin dhe na bëjnë të brishtë në çdo aspekt të jetës sonë. Jo vetëm atë sentimentale. Një partner i jetës që kërkon konflikt, ose për të përçmuar, ose për të kufizuar, është një person që nuk e kupton kuptimin dhe pasurimin që një partner mund t’i japë.
SHEMBUJ TË MARRËDHËNIEVE TOKSIKE
MUNGESA E MBËSHTETJES RECIPROKE
Në një marrëdhënie që funksionon, mbështetja e njëri-tjetrit është vendimtare. Në një marrëdhënie toksike, njëri nga dy partnerët – ose të dy – është i vetëdijshëm se nuk mund të mbështetet në mbështetjen e tjetrit, i cili pothuajse gjithmonë ka përparësi të tjera, ose premton ndihmën e tij vetëm për t’u tërhequr.
KOMUNIKIMI ME NJË DREJTIM OSE MANIPULIMI PSIKOLOGJIK
Jo gjithmonë, por mjaft shpesh, në një marrëdhënie të këtij lloji njëri nga dy partnerët është një person me qëndrime manipuluese, i cili shpesh ndez gaz me qëllim të poshtërimit të personit tjetër, duke minuar vetëvlerësimin e tij dhe duke iu imponuar kështu asaj / atij.
SJELLJE KONTROLLUESE DHE/OSE THELLËSISHT GJYKUESE.
Kur partneri nuk bën gjë tjetër veçse vlerëson dhe gjykon (shpesh në mënyrë negative) veprimet dhe sjelljet e tjetrit, ky i fundit shpesh udhëhiqet për të jetuar gjithnjë e më pak spontanisht, duke u përpjekur të parandalojë gjykimin e tjetrit. Në fakt, partneri që ju gjykoni do të gjejë gjithmonë një arsye të mirë për të gjykuar.
MËRIA
Qoftë ngjarjet e kaluara që nuk janë falur kurrë, apo fakti që vazhdimisht përpiqeni të kapni tjetrin, mëria janë habitati i përsosur për një dashuri toksike. Shpesh këto ndjenja negative nuk bëhen eksplicite, duke krijuar një mungesë totale komunikimi.
NDJENJA E VAZHDUESHME E STRESIT
Ne përpiqemi të përqendrohemi në ndjenjat tona dhe në jetën tonë të përditshme: nëse ndihemi të stresuar dhe kuptojmë se kjo nuk varet nga fusha të tilla si puna apo familja, sipas të gjitha gjasave po përjetojmë një marrëdhënie jofunksionale, e cila na angazhon mendërisht dhe emocionalisht më shumë se e nevojshme.
GËNJESHTRAT DHE MOSVEPRIMET
Kur ndonjë episod është një shkak potencial për një argument, ka shumë të ngjarë që partneri “viktimë” të fillojë të tregojë gënjeshtra ose të mos harrojë mendimet dhe historitë. Është një strategji për të shmangur konfliktin kur konflikti depërton në gjithçka. Pa dyshim, edhe pse mund të ndihmojë për të shmangur disa diskutime, në afat të gjatë nuk është një strategji efektive. Në një marrëdhënie të shëndetshme askush nuk ka frikë të flasë dhe të ndajë, sepse ai e di se nëse do të ketë diskutime, këto do të zhvillohen me një përballje të ndershme, përgjithësisht vetëm për çështje “të rëndësishme”.
XHELOZIA DHE POSEDIMI
Xhelozia obsestive nuk duhet toleruar kurrë, dhe mund të helmojë edhe dashurinë më pasionante në dukje. Arsyeja është se sjelljet poseduese – siç thotë vetë termi – nënkuptojnë mendimin se dikush mund të “zotërojë” personin tjetër, dhe për këtë arsye të kufizojë lirinë e tij. Ky është një mekanizëm tipik toksik që nuk duhet toleruar.
DHUNË VERBALE OSE FIZIKE
Ajo duhet të jetë superflue për të thënë, por në një marrëdhënie asnjë lloj abuzimi – edhe pse vetëm me fjalë – nuk duhet toleruar ndonjëherë.
MARRËDHËNIA TOKSIKE: SI TË DALËSH PREJ SAJ
Për të dalë nga një marrëdhënie toksike mund të keni nevojë të dëgjoni pikëpamjen e dikujt që e njihni mirë, por edhe të një terapisti profesionist. Ata që shohin një histori nga jashtë nuk e kuptojnë kurrë plotësisht, por menjëherë i kapin ato shenja që ne luftojmë për të parë.
Ekziston një mundësi e rrallë që një marrëdhënie toksike të kthehet në një marrëdhënie të shëndetshme, së pari duke adoptuar kufij të shëndetshëm dhe duke u kujdesur për veten para historisë në të cilën jeni përfshirë. Megjithatë, është një rrugë që është e vështirë të udhëtosh vetëm. Ju mund të keni nevojë për ndërhyrjen e një psikoterapisti kompetent.
Në përgjithësi, arratisja nga toksiciteti nuk është kurrë e lehtë, sepse priremi të bëhemi të varur. Ne e bindim veten se nuk mund të ketë asgjë më të mirë atje jashtë, dhe se në çdo rast e keqja e njohur është më e mirë se e panjohura. Është një spirale në rënie, kjo, që çon në shkatërrimin e vetes edhe para asaj të çiftit.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
