FB

September 30, 2025 | 12:30

Çfarë është të mësuarit me anë të zbulimit dhe si ta stimulojmë atë?

 

Të mësuarit me anë të zbulimit është një teknikë që na lejon të fitojmë njohuri nëpërmjet kuriozitetit dhe eksperimentimit. Ai promovohet në klasë nëpërmjet praktikave në të cilat mësuesi vepron si udhërrëfyes dhe motivues.

mesimi-klase

Ekzistojnë disa teori rreth të nxënit, por një nga më të njohurat për nxitjen e motivimit të nxënësve është të nxënit zbulues. Në këtë qasje, mësuesi luan rolin e lehtësuesit ose udhërrëfyesit, por nxënësit janë arkitektët e vërtetë të të nxënit të tyre. Zbulimi ose të mësuarit heuristik është një metodë e bazuar në përvojën dhe eksplorimin e drejtpërdrejtë të fëmijëve. Ata zhyten në situata ose mjedise të paraqitura nga mësuesit e tyre për të zgjidhur probleme, për të analizuar tekste, për të marrë pjesë në diskutime dhe për t’u angazhuar në aktivitete të tjera që i motivojnë të mësojnë rreth temave të ndryshme. A dëshironi ta aplikoni në klasën tuaj? Do t’ju tregojmë më shumë.

 

Çfarë është të mësuarit me anë të zbulimit?

Revista Dixhitale e Kërkimit dhe Studimeve Pasuniversitare shpjegon se të mësuarit zbulues është një strategji arsimore në të cilën studentët motivohen të eksplorojnë koncepte dhe parime për të zhvilluar njohuritë e tyre. Ai përdor eksperimentimin për të nxitur të menduarit kritik, punën në grup dhe zgjidhjen e problemeve. Kjo i ka rrënjët në psikologjinë konjitive konstruktiviste, kryesisht në teoritë e psikologut dhe edukatorit Jerome Seymour Bruner, i cili kundërshtoi të nxënit përsëritës dhe mekanik, duke theksuar si një alternativë më të mirë që mësuesit të motivojnë eksplorimin dhe kuriozitetin, duke u dhënë nxënësve më shumë mundësi për të mësuar vetë. Në këtë formë të të nxënit, njohuria duhet të jetë kuptimplote—domethënë, e përvetësuar, e asimiluar dhe e lidhur me atë që është ruajtur tashmë në kujtesë—në mënyrë që të kuptohet dhe t’i japë kuptim asaj. Karakterizohet nga nisja nga një temë specifike me interes, të nxënit përmes kërkimit dhe eksperimentimit, dhe nga mësuesi që është një lehtësues, jo thjesht një transmetues i teorive.

Për shembull, në vend që t’u mësohet teoria e rritjes së bimëve, fëmijëve u kërkohet të krijojnë një vath mbjellës në klasë, ose, në vend që të tregojnë vetëm vizatime klasike të figurave gjeometrike, atyre u kërkohet të vendosin objekte të përditshme të ngjashme me këto forma në klasë.

 

Përparësitë e të mësuarit duke zbuluar

Përfitimi kryesor i të mësuarit përmes zbulimit është se ai i fuqizon studentët, duke i shndërruar ata në protagonistë të procesit të tyre të të nxënit. Duke mos përdorur leksione tradicionale, studentët përqendrohen në temat që i interesojnë më shumë, duke i shpëtuar monotonisë ndërkohë që ngjallin interesin e tyre për të mësuar më shumë. Përparësi të tjera përfshijnë:

Ka vetë-reflektim.

Mendimi kritik dhe kreativiteti inkurajohen.

Për shkak të cilësisë së tyre praktike, fëmijët e mbajnë mend më mirë njohurinë.

Pjesëmarrja inkurajohet me mënyra më dinamike të të nxënit.

Vetëvlerësimi i nxënësve forcohet duke nxitur pjesëmarrjen.

Njohuritë e fituara mund të zbatohen në kontekste të ndryshme.

Nëse do të theksonim disavantazhet, mund të përmendnim vështirësinë që kanë mësuesit në zbatimin e këtyre dinamikave kur ka një numër të madh nxënësish në klasë. Dhe mungesën e interesit të nxënësve për të përfunduar disa detyra që devijojnë nga metoda e zbulimit.

mesimi-klase

Teknikat për të stimuluar të mësuarit zbulues

Ndërsa dëshira për të mësuar buron nga kurioziteti i një fëmije, kjo strategji përfshin në thelb promovimin e ndërveprimit me mjedisin dhe burimet e disponueshme në klasë. Ne duhet t’i ftojmë ata të angazhohen në aktivitete që hapin diskutime, u lejojnë atyre të arsyetojnë dhe të nxjerrin përfundimet e tyre. Ata nuk kanë më nevojë të mësojnë përmendësh konceptet, por t’i kuptojnë ato në një gjuhë të thjeshtë që mund ta komunikojnë dhe ta testojnë. Këto teknika mund të zbatohen.

 

Zgjidhja e problemeve – Në këtë strategji, është e nevojshme të paraqitet një problem konciz që nxënësit ta zgjidhin, duke menduar dhe testuar me burimet që ofron mësuesi. Për shembull, vendosni një fletë letre, një dërrasë tape, një copë pëlhure dhe një kapëse letre mbi tavolinë. Vendosni një magnet të vogël dhe bëjini nxënësit të marrin pjesë duke u përpjekur t’i lëvizin këto objekte pa i prekur, duke përdorur vetëm magnetin. Kjo është një mënyrë për të ndezur kuriozitetin e tyre rreth magnetizmit dhe për të thelluar më shumë në temë.

 

Metoda e pyetjeve – Bërja e pyetjeve të hapura nxit të menduarit kritik dhe vetë-mësimin, sipas Cuadernos de Investigación Educativa . Në këtë mënyrë, ju jo vetëm që shpërndani informacion, por edhe i inkurajoni studentët të ndajnë përgjigjet e tyre dhe të mësojnë nga bashkëmoshatarët e tyre, duke zgjeruar rrjetin e tyre të njohurive. Në fund të orës së mësimit, mund të ndani pyetësorë me pyetjet dhe përgjigjet e tyre. Ose bëni një pyetje që do të jetë e hapur për diskutim gjatë gjithë javës, duke i kushtuar pak kohë këtij aktiviteti në çdo orë mësimi.

 

Projekte – Mësuesi/ja sugjeron një temë që i përshtatet eksperimentimit, në mënyrë që fëmijët të mund të testojnë teoritë përmes përvojës praktike. Në këtë mënyrë, ata përqafojnë kërkimin dhe zbulimin. Për shembull, ata mund të mësojnë pse shpërthejnë vullkanet duke ndërtuar një të tillë nga materiale të ricikluara dhe duke e aktivizuar atë me substanca si soda e bukës dhe uthulla.

 

Analiza e tekstit – Leximi dhe analiza pasuese shërbejnë si burim frymëzimi për krijimin e ideve dhe formimin e mendimeve të veta rreth gjërave, asaj që ndodh përreth tyre, njerëzve të tjerë dhe botës. Kjo teknikë heuristike e të nxënit i ndihmon gjithashtu nxënësit të kuptojnë gramatikën, gjuhën dhe letërsinë. Ajo bazohet në analizimin e paragrafëve të shkurtër dhe përparon në tekste më të gjata. Përfshin gjithçka, nga tregimet dhe poemat deri te leximet mbi gjeografinë, shkencën, historinë dhe më shumë.

 

Aktivitete reflektuese – Për të mësuar nëpërmjet zbulimit, duhet të kultivojmë vetëreflektimin . Kjo është një mënyrë për t’u shkëputur nga ngurtësia mendore dhe për të lejuar interpretimin. Si mund ta inkurajojmë atë? Pas debatit, analizimit të një teme, kryerjes së një eksperimenti ose kthimit nga një vizitë në muze, për shembull, mësuesi/ja u kërkon nxënësve të shkruajnë një ese me mendimet ose përshtypjet e tyre për temën. Kjo e mban përmbajtjen aktive dhe zbulon atë që nxënësit përvetësojnë.

 

Klasat e teknologjisë – Një botim në revistën Sinergia Académica thekson rolin e teknologjive të tilla si realiteti virtual (VR) dhe realiteti i shtuar (AR) në inkurajimin e të nxënit dhe pjesëmarrjes, gjë që favorizon ruajtjen dhe zbatimin e njohurive. Klasat teknologjike ose mjetet e lidhura me to i lehtësojnë këto dinamika. A mund ta imagjinoni t’i çoni ata në një shëtitje nëpër një pyll pa dalë nga klasa? Kjo është e mundur duke përdorur kufje VR ose AR; nxënësit udhëtojnë në vende kudo në botë dhe jetojnë përvoja tre-dimensionale. Mësimet janë gjithëpërfshirëse, tërheqëse, të prekshme dhe edukative, të gjitha brenda shkollës. Përdorimi i teknologjisë është një nga mënyrat më të mira për të inkurajuar të nxënit përmes zbulimit. Ky mësim e përgatit fëmijën për një botë në ndryshim.

Mësimi zbulues ka aftësinë të na fuqizojë që nga fëmijëria për të ditur se çfarë duam dhe çfarë na nevojitet, si në të tashmen ashtu edhe në të ardhmen. Kjo është një strategji edukative që na frymëzon të braktisim pasivitetin në të nxënë. Në vend të kësaj, na fton të eksplorojmë derisa të zbulojmë njohuri të reja, ta plotësojmë atë me atë që tashmë dimë dhe ta përdorim atë për të zgjidhur problemet dhe për t’u përshtatur me një botë në ndryshim.

A jeni gati ta aplikoni këtë teknikë në klasën tuaj?

© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.

MARKETINGU:
Agjente Marketingu:
Erinda Topi: 0688019400
E-mail: [email protected]

© Revista Psikologjia. Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.

To Top